Temat

Sortowanie danych

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasy VII i VIII

I. Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń:

2) stosuje przy rozwiązywaniu problemów podstawowe algorytmy:

b) wyszukiwania i porządkowania: wyszukuje element w zbiorze uporządkowanym oraz porządkuje elementy w zbiorze metodą przez proste wybieranie i zliczanie.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Sortowanie danych.

Cele szczegółowe

1. Wprowadzenie definicji sortowania.

2. Klasyfikacja sposobów sortowania.

3. Wykorzystywanie narzędzi wbudowanych arkusza kalkulacyjnego do sortowania danych.

Efekty uczenia

1. Uczeń operuje różnymi porządkami sortowania.

2. Uczeń porządkuje ciąg danych.

Metody kształcenia

1. Uczenie się przez obserwację.

2. Odwrócona klasa.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Polecenie:

Zapoznaj się przed lekcją z pojęciem sortowania.

Dyskusja:

Na lekcji uczniowie odpowiadają na pytania:

- Co to jest zbiór uporządkowany i nieuporządkowany?

- Na czym polega porządkowanie zbioru?

- Podaj przykłady porządkowania zbiorów?

- Dlaczego uporządkowanie elementów w zbiorze może być ważne? Jakie daje korzyści?

Na podstawie przeprowadzonej dyskusji uczniowie formułują definicję sortowania.

Definicja:

Sortowanie – jeden z podstawowych problemów informatyki. Polega na uporządkowaniu zbioru danych względem pewnych cech charakterystycznych każdego elementu tego zbioru.

Realizacja lekcji

Polecenie:

Otwórz aplet i posortuj liczby od najmniejszej do największej.

[Geogebra aplet]

Polecenie:

Podaj przykłady uporządkowania jakie spotykamy na co dzień. Jakie dane i w jaki sposób mogą być posortowane w Excelu.

Najprostszym przykładem sortowania jest sortowanie danych znajdujących się w jednej kolumnie lub wierszu:

- sortowanie tekstu,

- sortowanie liczb,

- sortowanie dat lub godzin.

Polecenie:

W arkuszu kalkulacyjnym wpisz w oddzielnych kolumnach po 5 dowolnych liczb, dat i tekstów (słów lub zdań). Posortuj je wykorzystując narzędzia sortowania. Naucz się zmieniać kierunek sortowania rosnący/malejący (A‑Z/Z‑A).

Polecenie:

W arkuszu kalkulacyjnym wpisz 5 dowolnych liczb, tym razem w jednym wierszu. Posortuj je rosnąco i malejąco.

Podpowiedź:

Sortowanie od lewej do prawej. W oknie dialogowym Narzędzia sortowanie wybierz opcje i zaznacz: Sortuj od lewej do prawej.

Polecenie:

Sprawdź jak sortowane są teksty zawierające małe i duże litery - jak zostaną posortowane komórki z zawartością np. ala, Ala, aLA, aLa, AlA.

Podpowiedź:

Sortowanie tekstów zawierających małe i duże litery.

W oknie dialogowym Narzędzia sortowanie wybierz opcje i zaznacz: Uwzględnij wielkość liter.

Nasze dane są najczęściej dużymi zbiorami informacji przechowywanych w wielu wierszach i kolumnach arkusza kalkulacyjnego. Dlatego też często zależy nam na sortowaniu całych wierszy lub kolumn. Istotnym elementem sortowania w takim przypadku jest zaznaczenie obszaru arkusza, który będzie sortowany (patrz również: Tabele - na końcu dokumentu). Błędne zaznaczenie obszaru sortowania prowadzi najczęściej do utraty danych.

Porządek sortowania:

rosnący (A‑Z):

- liczby – od najmniejszej do największej,

- tekst – kolejność alfabetyczna od A do Z,

- daty – od najstarszej do najmłodszej.

malejący (Z‑A):

- liczby – od największej do najmniejszej,

- tekst – kolejność alfabetyczna od Z do A,

- daty – od najmłodszej do najstarszej.

Polecenie dla chętnych:

Sortowanie według częściowej wartości w kolumnie.

Jeśli Excel nie potrafi samodzielnie przesortować danych wartości, możemy za pomocą innych funkcji wydzielić poszczególne części sortowanych danych, które dadzą się posortować oddzielnie.

Podsumowanie lekcji

Sortowanie pozwala szybko wyświetlić dane w sposób, który ułatwia ich zrozumienie, organizowanie i odnajdywanie potrzebnych informacji oraz podejmowanie skuteczniejszych decyzji.