Temat

Fazy Księżyca

Etap edukacyjny

Trzeci

Podstawa programowa

III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:

4) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej i roku świetlnego.

Czas

45 minut

Ogólny cel kształcenia

Objaśnia fazy Księżyca.

Kształtowane kompetencje kluczowe

1. Wyjaśnia, dlaczego widoczna jest tylko jedna strona Księżyca.

2. Opisuje, co powoduje pływy.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

- opisuje fazy Księżyca,

- wyjaśnia przyczynę pływów.

Metody kształcenia

1. Dyskusja.

2. Analiza tekstu.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca grupowa.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Uczniowie przypominają, co charakteryzuje ruch Księżyca wokół Ziemi.

Jakie są cechy ruchu Księżyca wokół Ziemi?

Realizacja lekcji

Nauczyciel wprowadza pojęcie faz księżyca.

Księżyc krąży wokół Ziemi w ciągu miesiąca synodycznego, który trwa 29,5 dni. Obserwator na Ziemi widzi Księżyc wyglądający każdej nocy nieco inaczej.

Światło słoneczne oświetla jedną połowę Księżyca przez cały czas. Na Ziemi widzimy często tylko jej fragment. Nazywamy go fazą księżyca.

Fazy Księżyca:

Istnieją cztery główne fazy:

- Pierwsza kwadra.
- Pełnia.
- Ostatnia kwadra.
- Nów.

Pomiędzy fazami głównymi występują dodatkowe cztery fazy pośrednie. Wszystkie są połączone w następującej kolejności: nów, przybywający księżyc, pierwsza kwadra, przybywający księżyc, pełnia, zanikający księżyc, ostatnia kwadra i zanikający księżyc.

[Ilustracja 1]

Jedna strona Księżyca:
Czy widzimy ciągle tę samą stronę Księżyca?

Księżyc obraca się wokół własnej osi, gdy krąży wokół Ziemi. Czas potrzebny do ukończenia obrotu wokół własnej osi jest taki sam, jak czas obrotu wokół Ziemi. Skutkiem tego, zawsze ta sama półkula Księżyca jest zwrócona w kierunku Ziemi.

[Ilustracja 2]

Pływy:
Termin „pływy” opisuje naprzemienny wzrost i spadek poziomu morza w stosunku do lądu. Pływy są wynikiem przyciągania grawitacyjnego Słońca i Księżyca.

Księżycowe pływy są wynikiem przyciągania grawitacyjnego między Ziemią a Księżycem. Każdego dnia występują dwa przypływy i dwa opływy. Oceany nieustannie poruszają się w cyklu od przypływu do odpływu, i powrotem do przypływu. Przedział czasu pomiędzy dwoma przypływami wynosi około 12 godzin i 25 minut.

W fazach nowiu lub pełni grawitacyjne przyciąganie Księżyca i Słońca sumuje się i pływy są niezwykle silne. Zjawisko to nazywa się pływami syzygijnymi.

W czasie kwadr oddziaływanie grawitacyjne Księżyca i Słońca słabnie, a różnica między pływami jest niewielka. Są to tak zwane pływy kwadraturowe.

[Grafika interaktywna]

Podsumowanie lekcji

Istnieją cztery główne fazy księżyca: nów, pierwsza kwadra, pełnia i ostatnia kwadra. Zawsze ta sama półkula Księżyca jest widoczna z Ziemi. Pływy są wynikiem przyciągania grawitacyjnego Słońca i Księżyca.