Temat

Ochrona danych osobowych

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasy VII‑VIII

V. Przestrzeganie prawa i zasad bezpieczeństwa. Uczeń:

1) opisuje kwestie etyczne związane z wykorzystaniem komputerów i sieci komputerowych, takie jak: bezpieczeństwo, cyfrowa tożsamość, prywatność, własność intelektualna, równy dostęp do informacji i dzielenie się informacją;

2) postępuje etycznie w pracy z informacjami;

3) rozróżnia typy licencji na oprogramowanie oraz na zasoby w sieci.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Poznanie zasad prawnych dotyczących ochrony danych osobowych.

Cele szczegółowe

1. Różnicuje sytuacje, w których może domagać się dostępu do danych i ich poprawiania.

2. Różnicuje sytuacje kiedy i na jakich zasadach może domagać się ograniczania przetwarzania danych i ich przenoszenia.

3. Różnicuje sytuacje kiedy i na jakich zasadach może wnieść sprzeciw wobec przetwarzania danych oraz żądać bycia zapomnianym.

Efekty uczenia

Uczeń:

- rozróżnia sytuacje w których może domagać się dostępu do danych osobowych, ich poprawiania, przenoszenia oraz ograniczania przetwarzania,

- rozróżnia sytuacje kiedy i na jakich zasadach może wnieść sprzeciw wobec przetwarzania danych oraz żądać bycia zapomnianym.

Metody kształcenia

1. Odwrócona klasa.

2. Dyskusja i „burza mózgów”.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Odpowiedz na pytania:

1. Czy można dowolnie publikować twoje dane osobowe?
2. Co to znaczy „ochrona danych osobowych”?
3. Czy istnieją przepisy prawne regulujące ochronę danych osobowych?
4. Poszukaj w Internecie informacji na temat ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych RODO.

Realizacja lekcji

Polecenie 1

Uczniowie znajdują w Internecie strony na których umieszczone są informacje na temat RODO - ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. Następnie należy przeprowadzić dyskusję w klasie na ten temat.

Polecenie 2

Uczniowie oglądają pokaz slajdów na temat podstawowych praw zgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych RODO

[Slideshow]

Polecenie 3

Uczniowie uważnie czytają poniższy tekst i sporządzają notatkę na temat ochrony danych osobowych w formie mapy myśli

Ochrona danych osobowych stanowi zagadnienie na które zwraca się coraz większą uwagę i nacisk, ale także rośnie świadomość społeczeństwa w tej kwestii. Na instytucje nakładane są coraz większe wymogi oparte na bardziej precyzyjnych i restrykcyjnych uregulowaniach prawnych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami za dane osobowe uznawane są wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej, przy czym za osobę możliwą do zidentyfikowania uważa się taką osobę, której tożsamość można określić na podstawie numeru identyfikacyjnego lub też ze względu na unikalne czynniki określające jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne. Nie istnieje dokładny wykaz, które dane uznajemy za dane osobowe, a które nie, gdyż pojedyncza informacja (a czasem i kilka informacji) będzie zbyt ogólna lub zakodowana, aby mogła posłużyć do identyfikacji osoby – należy dla konkretnej sytuacji dokonać indywidualnej oceny, czy posiadana informacja (lub zestaw informacji) stanowi dana osobową, czy nie.

Za przetwarzanie danych osobowych uznajemy wszelkie operacje na tych danych, także samo ich posiadanie. Przepisy wskazują, że przetwarzaniem danych osobowych jest zbieranie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie czy też usuwanie. Warto pamiętać, że każdy z podmiotów który chce przetwarzać nasze dane osobowe musi mieć konkretny i uzasadniony cel ich przetwarzania – nie wolno zbierać naszych danych „na wszelki wypadek”, a po ustaniu uzasadnienia nasze dane powinny zostać usunięte.

Jeśli jakiś podmiot przetwarza nasze dane osobowe, pamiętajmy, że przysługują nam następujące prawa:

- Prawo do informacji (czyli spełnienia obowiązku informacyjnego zgodnie z którym mamy prawo do uzyskania informacji kim jest podmiot przetwarzający nasze dane z pełnymi informacjami identyfikacyjnymi podmiotu oraz kontaktowymi osób odpowiedzialnych za przetwarzanie, w jakim celu i na jakiej podstawie prawnej dane są przetwarzane, jaki jest zakres danych, jaki będzie okres przetwarzania);
- Prawo dostępu do danych (uzyskania informacji czy nasze dane są przetwarzane, uzyskania dostępu do tych danych lub uzyskania ich kopii – jeśli nie spowoduje to ujawnienia poufnych danych lub danych osób trzecich bądź naruszenie to prawa własności intelektualnej);
- Prawo do poprawienia danych (w razie stwierdzenia nieścisłości);
- Prawo do ograniczenia przetwarzania danych (jeśli przetwarzanie jest niezgodne z prawem, w szczególności brak jest podstaw do przetwarzania);
- Prawo do sprzeciwu wobec przetwarzania danych (chyba, że podmiot wykaże istnienie ważnych, prawnie uzasadnionych, podstaw do przetwarzania);
- Prawo do bycia zapomnianym (prawo do usunięcia danych jeśli pozwala na to dostępna technologia i koszt realizacji, oraz nie mamy do czynienia z korzystaniem z prawa do wolności wypowiedzi i informacji, wywiązaniem się z obowiązku prawnego wymagającego przetwarzania, wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym, interesu publicznego w dziedzinie zdrowia publicznego, celów archiwalnych w interesie publicznym, celów badań naukowych lub historycznych lub statystycznych, ustaleniem, dochodzeniem lub obroną roszczeń);
- Prawo do przenoszenia danych (przesłania ich innemu administratorowi).

Dane osobowe muszą być chronione, czyli zabezpieczone przed utratą, ujawnieniem czy nieuprawnionym dostępem. Wymagania ochrony danych osobowych są restrykcyjne zwłaszcza wtedy, jeżeli przetwarzanie realizuje się w systemach informatycznych. Przepisy nie wskazują konkretnych rodzajów zabezpieczeń, jednak muszą być one na tyle skuteczne, aby ryzyko naruszenia bezpieczeństwa było minimalne.

Podsumowanie lekcji

Zapamietaj!

Pamiętaj, że zgodnie z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych masz prawo do:

- informacji,
- dostępu do danych,
- poprawiania danych,
- ograniczania przetwarzania danych,
- sprzeciwu wobec przetwarzania danych,
- bycia zapomnianym,
- przenoszenia danych.