Temat

Księżyc – naturalny satelita. Księżyc – najlepiej zbadany obiekt pozaziemski

Etap edukacyjny

Trzeci

Podstawa programowa

III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:

4) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce.

Czas

45 minut

Ogólny cel kształcenia

Opisuje Księżyc jako naturalnego satelitę Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe

1. Wyjaśnia okres obiegu Księżyca.

2. Opisuje powierzchnię Księżyca.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

- opisuje ruch Księżyca wokół Ziemi,

- opisuje cechy charakterystyczne powierzchni Księżyca.

Metody kształcenia

1. Dyskusja.

2. Analiza tekstu.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca grupowa.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Uczniowie przedstawiają swój status wiedzy na temat Księżyca. Zebrane informacje zapisują na tablicy.

Co wiesz o Księżycu?

Realizacja lekcji

Nauczyciel przedstawia koncepcję Księżyca jako naturalnego satelity Ziemi.

Księżyc jest naturalnym satelitą Ziemi. Średnia odległość od Ziemi wynosi 384405 km. Na Księżycu nie ma atmosfery ani wody.

Definicja:
Naturalnym satelitą jest każde ciało niebieskie, które krąży wokół innego większego obiektu. Naturalne satelity krążące wokół planet zwane są księżycami.

Okres orbitalny:
Księżyc krąży wokół Ziemi. Jeśli mierzymy ruch Księżyca wokół Ziemi w odniesieniu do odległych gwiazd, wówczas mówimy o jego obiegu jako okresie syderycznym. Przemieszczenie Księżyca na sferze niebieskiej obserwowane z Ziemi wynosi około 27,3 dni.

Jeśli ruch Księżyca jest rozważany względem Słońca, wówczas mówimy o okresie synodycznym. Okres synodyczny to czas wymagany do powrotu do tej samej pozycji względem Słońca, jaką widzi obserwator na Ziemi (tj. czas pomiędzy tymi samymi fazami księżyca). Okres synodyczny wynosi 29,5 dni.

Orbita:
Księżyc krąży wokół Ziemi na eliptycznej orbicie, która jest nachylona około 5° względem orbity Ziemi. Dlatego odległość Księżyca do centrum Ziemi różni się od średniej wartości i wynosi 363396 km na perygeum do 405504 km na apogeum.

Definicja:
Perygeum - punkt na orbicie Księżyca, w którym znajduje się on najbliżej Ziemi.

Definicja:
Apogeum - punkt na orbicie Księżyca, w którym znajduje się on najdalej od Ziemi.

[Grafika interaktywna]

[Ilustracja 1]

Na rysunku przedstawione jest wzajemne położenie orbit Księżyca i Ziemi. Osie Ziemi i Księżyca są nachylone do płaszczyzn ich orbit. Nachylenie płaszczyzny orbity Księżyca względem płaszczyzny orbity Ziemi nazywane jest inklinacją.

Powierzchnia Księżyca:
Powierzchnia Księżyca pokryta jest ciemnymi i jasnymi obszarami. Ciemne obszary nazywane są morzami księżycowymi. Pokrywają około 17% powierzchni Księżyca. Miejsce, w którym po raz pierwszy wylądowali astronauci, to Mare Tranquilitatis (Morze Spokoju). Morza księżycowe to duże, ciemne, bazaltowe równiny utworzone przez starodawne erupcje wulkanów. Wcześni astronomowie byli przekonani, że są to prawdziwe morza (z łaciny, liczba pojedyncza: mare, liczba mnoga: maria). Jasne obszary między morzami księżycowymi, wyżyny, są pokryte dużą liczbą kraterów uderzeniowych i wulkanicznych, lawą i górami. Wyżyny nie mają nazw, ale kratery zostały nazwane nazwiskami sławnych postaci w historii nauki.

Definicja:
Selenografia – została wprowadzona przez Galileusza, jest to nauka o powierzchni i fizycznych cechach Księżyca.

[Ilutracja 2]

Polecenie 1

Poszukaj w internecie i znajdź:

1. kilka przykładów księżycowych mórz,
2. największy krater na Księżycu.

Podsumowanie lekcji

Księżyc jest naturalnym satelitą Ziemi. Księżyc krąży wokół Ziemi na orbicie eliptycznej, nachylonej o około 5° w stosunku do orbity Ziemi. Jego okres syderyczny wynosi około 27,3 dni, a synodyczny 29,5 dni.