Temat

Uruchamianie systemów operacyjnych w trybie specjalnym

Etap edukacyjny

Drugi

Podstawa programowa

Klasa VII - VIII

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń:

3) poprawnie posługuje się terminologią związaną z informatyką i technologią.

Czas

45 minut

Cel ogólny

Posługiwanie się komputerem.

Cele szczegółowe

1. Identyfikowanie terminów związanych z uruchamianiem systemów operacyjnych.

2. Uruchamianie komputera w trybie awaryjnym.

Efekty uczenia

Uczeń:

- identyfikuje terminy związane z uruchamianiem systemów operacyjnych,

- uruchamia komputer w trybie awaryjnym.

Metody kształcenia

1. Dyskusja.

2. Uczenie się przez obserwację.

Formy pracy

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Etapy lekcji

Wprowadzenie do lekcji

Nauczyciel prowadzi dyskusję z uczniami na temat, jak bezpiecznie uruchamia się i wyłącza komputer, a także co należy zrobić, jeżeli komputer został niepoprawnie zamknięty lub odłączony od zasilania

Gdy komputer nie został poprawnie zamknięty lub miał problemy ze startem, pojawia się ekran z możliwością wyboru trybu awaryjnego.

W przypadku gdy system nie chce się uruchomić i nie potrafimy go naprawić, uruchomienie go w trybie awaryjnym może być ostatnią szansą na uratowanie ważnych dla nas danych. Najczęściej wykorzystuje się tryb awaryjny w celu naprawy wadliwych sterowników, źle zainstalowanych programów lub aktualizacji systemu.

Realizacja lekcji

Tryb awaryjny:
Tryb awaryjny jest opcją awaryjnego uruchomienia systemu operacyjnego jedynie z podstawową funkcjonalnością, system ładuje wówczas tylko niezbędne sterowniki i podstawowe usługi. Tryb awaryjny ma pomóc w naprawieniu większości problemów w systemie operacyjnym. Jest również szeroko stosowany do usuwania złośliwego oprogramowania. Niemożność uruchomienia trybu awaryjnego może świadczyć o problemach sprzętowych.

Sterownik urządzenia to program komputerowy umożliwiający współpracę podłączonego urządzenia z systemem komputerowym.

Usługa systemu to program zapewniający funkcjonalność lub zestaw funkcjonalności systemu operacyjnego.

Windows:
Starsze wersje systemu pozwalają uruchomić tryb awaryjny w trakcie ładowania systemu po wciśnięciu klawisza F8. Nowsze, od wersji Windows 8, oferują dwa alternatywne sposoby uruchomienia trybu awaryjnego:

- na ekranie logowania (Shift + Zasilanie + Uruchom ponownie),
- w obszarze Ustawienia (Aktualizacja i zabezpieczenia – Odzyskiwanie – Uruchamianie zaawansowane – Uruchom ponownie teraz).

[Ilustracja 1]

W Windows 10, jeżeli pojawiają się błędy przy starcie systemu, uruchamiane jest narzędzie do automatycznej naprawy, a jeśli ono nie zadziała, konieczne jest użycie nośnika ratunkowego lub instalacyjnego.

Tryb awaryjny z obsługą sieci uruchamia system Windows w trybie awaryjnym ze sterownikami sieci oraz usługami umożliwiającymi dostęp do internetu lub innych komputerów w sieci. Dla zaawansowanych użytkowników znających polecenia wiersza poleceń dostępny jest również tryb awaryjny wiersza poleceń.

[Slideshow]

Mac OS:
Tryb awaryjny (safe mode) uruchamiany jest klawiszem Shift zaraz po włączeniu zasilania,
przytrzymanym aż do pojawienia się logo Apple (wraz z wskaźnikiem postępu). Tryb ten uruchamia naprawę systemu plików i wyłącza wszystkie elementy startowe i elementy logowania. Dla zaawansowanych użytkowników znających system Linux dostępny jest również tryb pojedynczego użytkownika (Command‑S). W przeciwieństwie do systemu Windows, w którym tryb awaryjny z obsługą sieci jest domyślnie wyłączony, w systemie Mac OS awaryjne uruchamianie zawsze obejmuje tworzenie połączeń sieciowych.

Linux:
Tryb ratunkowy dostępny jest na liście dostępnych systemów bootloadera (programu startowego). Jeśli lista ta jest ukryta w trakcie startu komputera, należy wcisnąć klawisz ESC. Wybranie trybu ratunkowego wyświetli menu trybu awaryjnego zawierające dostępne funkcje, m.in.:

- failsafex – uruchamia tryb graficzny w wersji ratunkowej,
- clean – zwalnia miejsce na dysku,
- dpkg – naprawia uszkodzone pakiety programów,
- fsck – naprawia system plików,
- network – włącza obsługę sieci,
- root – uruchamia wiersz poleceń administratora.

[Ilustracja 2]

Android:
Tryb awaryjny można włączyć na urządzeniach z systemem Android tylko przy wyłączaniu urządzenia. Należy dłużej przytrzymać przycisk wyłączania urządzenia. Z wyświetlonej listy czynności wybieramy opcję Wyłącz, dłużej przytrzymując ją palcem. Po krótkiej chwili pojawi się informacja o możliwości uruchomienia Androida ponownie w trybie awaryjnym (w niektórych urządzeniach należy dłużej przytrzymać przycisk Uruchom ponownie). W trybie awaryjnym uruchamiane są tylko domyślne aplikacje, a blokowane są narzędzia firm zewnętrznych.

[Ilustracja 3]

Polecenie 1

Uruchom komputer w trybie awaryjnym.

Opuszczenie trybu bezpiecznego we wszystkich systemach polega na ponownym uruchomieniu urządzenia.

Oprogramowanie aplikacyjne czasami również oferuje tryb awaryjny. Przykładem aplikacji wykorzystujących tryb awaryjny są przeglądarki Firefox i Internet Explorer, umożliwiające ich włączenie bez dodatków.

Również program Microsoft Outlook posiada tryb awaryjny, który pozwala na naprawę błędów związanych z obsługą poczty.

Polecenie 2

Wyszukaj w internecie informację, jak można uruchomić twoją przeglądarkę internetową w trybie awaryjnym bez ładowania dodatków.

Uruchom ją w takim trybie.

Podsumowanie lekcji

W trybie awaryjnym Eksplorator Windows działa normalnie, podobnie jak sterowniki obsługujące porty USB, możemy więc podłączyć dysk zewnętrzny lub pendriva i przekopiować ważne dla nas dane.