Schemat interaktywny. Schemat pod tytułem Przedstawiciele idealizmu niemieckiego składa się z czterech kwadratów z nazwiskami i opisanymi punktami. Elementy schematu. Immanuel Kant. 1. Zwany też „filozofem królewieckim” Przez całe życie był związany z Królewcem i tamtejszym Uniwersytetem Albrechta. 2. Inicjator idealizmu niemieckiego Dokonał „rewolucji kopernikańskiej”. Kopernik spojrzał na ruch sfer niebieskich z perspektywy Słońca, zarzucając dotychczasowy paradygmat analizowania ich z perspektywy Ziemi. Podobnie uczynił Kant, który przestał analizować akt poznawczy z perspektywy przedmiotu poznania (zastanawiać się, jaki jest przedmiot sam w sobie), a zaproponował analizę z perspektywy podmiotu poznającego (jak przedmiot przedstawia się badaczowi). 3. Twórca podziału na rozum czysty i rozum praktyczny Rozum czysty, zwany też rozumem teoretycznym, jest używany w badaniach naukowych. Tworzy racjonalne zasady funkcjonowania świata, a zatem orzeka, „jak jest”. Rozumu praktycznego używamy na co dzień, w życiu powszednim. Odnosi się do praktyki życia codziennego i pomaga nam podejmować konkretne decyzje. W tym znaczeniu podpowiada, „jak być powinno”. Pomiędzy obiema formami rozumu zachodzą pewne subtelne różnice. Na przykład: rozum czysty nie jest w stanie udowodnić istnienia Boga, gdyż wykracza to poza jego moc poznawczą, jednak rozum praktyczny postuluje Jego istnienie, aby zachować wiarę w sens życia i moralne postępowanie. 4. Twórca podziału na noumeny i fenomeny Czym innym są rzeczy same w sobie (noumeny) a czym innym nasze jednostkowe wrażenia tych rzeczy (fenomeny). Pierwsze są dla nas niepoznawalne, drugie zaś pozwalają nam tworzyć nasze własne przedstawienia danych rzeczy. Johann Gottlieb Fichte 5. Próba doprecyzowania nauki Kanta Kierowała nim chęć usystematyzowania nauki kantowskiej i uczynienia z niej spójnego systemu filozoficznego. Sam Kant odpowiadał jednak Fichtemu, że stworzył system spójny i zamknięty, a niczyja pomoc nie jest mu potrzebna. 6. Próba budowania Teorii wiedzy Podzielał powszechny pogląd, że pomiędzy wprowadzonymi przez Kanta rodzajami rozumu (czystym i praktycznym) w zasadzie nie ma punktów wspólnych. Te dwa rodzaje rozumu rozchodzą się w przeciwnych kierunkach, nie jest więc możliwe, aby powstał dzięki nim całościowy i spójny obraz świata. Ten wypracować miała postulowana przez Fichtego teoria wiedzy, którą należy zastąpić filozofię. 7. Odrzucenie noumenów Wbrew Kantowi odrzucał możliwość istnienia przedmiotów znajdujących się poza poznaniem podmiotowym. Inaczej: nie ma możliwości istnienia rzeczywistości znajdującej się poza naszym potencjalnym poznaniem. Jedyna rzeczywistość to ta, którą możemy poznać. Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling 8. Romantyczny rys rozważań Istotne dla filozofii romantyzmu, daleko idące rozważania na temat zagadnienia wolności, analizowanej znacznie głębiej niż przez Kanta czy Fichtego. Rysem typowo romantycznym jest także fakt, że nigdy nie wypracował jednego, spójnego i zamkniętego systemu filozoficznego. 9. Odrzucenie noumenów W sposób zupełnie podobny do Fichtego odrzucał zagadnienie noumenów, a więc rzeczy samych w sobie. Podzielał przekonanie, że jedynym światem realnie istniejącym jest świat dla nas poznawalny. W skrócie oznaczało to redukcję noumenów na rzecz fenomenów. 10. Rozważania z zakresu estetyki Ujmowanie sztuki jako najwyższej, najdoskonalszej działalności człowieka, w której najpełniej realizuje się jego wolność. Georg Friedrich Wilhelm Hegel 11. Zwany też „mistrzem berlińskim” Ze względu na fakt, że na uniwersytecie berlińskim zebrał większość swoich uczniów i cieszył się największym uznaniem, bywa często nazywany „mistrzem berlińskim”. 12. Idealizm radykalny W rozważaniach z zakresu idealizmu uważał się za kontynuatora i ostatniego przedstawiciela ruchu, widząc w Kancie, Fichtem i Schellingu swoich poprzedników. Ich koncepcje miały być poprzedniczkami jego własnej, a więc także stopniowym przejściem od idealizmu umiarkowanego Kanta do jego własnego idealizmu radykalnego, który pozbawia świat zewnętrzny statusu faktycznego istnienia. 13. Fenomenologia ducha Przedmiotem heglowskiej filozofii jest to, co jako jedyne realnie istnieje, a co Hegel nazywa duchem, a więc wszechogarniającą samoświadomością. Jest nią tak zwany duch absolutny (zwany też Absolutem), który stanowi agregat, konglomerat duchów subiektywnych (czyli pojedynczych jaźni wszystkich ludzi). Konkretne duchy subiektywne (jednostkowe dusze ludzkie) tworzą ducha obiektywnego (na przykład naród, społeczność, rodzinę itd.), zaś ogół wszystkich duchów subiektywnych – w pełni samoświadomego ducha absolutnego.