Ilustracja interaktywna. Ilustracja przedstawia schemat. Na górze jest napis: Spór o pochodzenie idei. Od niego odchodzą trzy bloki: Idee to treści umysłowe, takiej jak myśli, wyobrażenia, pojęcia i tym podobne. Natywizm. Empiryzm genetyczny. Opisane elementy ilustracji interaktywnej. Idee to treści umysłowe, takie jak myśli, wyobrażenia, pojęcia i tym podobne. 1. W empiryzmie Locke’a idee to treści zmysłowe oraz budowane na ich podstawie pojęcia. 2. Ilustracja przedstawia dwa ścięte słoneczniki. _{Vincent van Gogh, Słoneczniki, 1887
domena publiczna.}

Jeśli przyjrzysz się łodydze słonecznika, w twoim umyśle powstanie idea prosta pewnego odcienia koloru żółtego. 3. Ilustracja przedstawia dziewięć kwadratów w różnych odcieniach żółci. _{domena publiczna.}

Zestawiając ze sobą na zasadzie podobieństwa i różnicy odcienie różnych kolorów, umysł stworzy ideę złożoną koloru żółtego. 4. U Kartezjusza idee to również treści psychiczne. Nie mają charakteru zmysłowego. Są to pojęcia umysłu. 5. Zdjęcie przedstawia stos różnorodnych plastikowych zabawek. _{Hsing Wei; CC BY 2.0; Flickr.}

Te różne pod względem zmysłowym rzeczy łączy to, że zajmują pewne miejsce w przestrzeni, czyli rozciągłość. Idea ciała to według Kartezjusza nie zmysłowy obraz rzeczy, ale pojęcie, które rozpoznaje w niej rozum. Natywizm. 6. Idee są wrodzone. Nawet jeśli istnieją idee nabyte (przez doświadczenie), to nie mają wartości poznawczej. 7. Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Mężczyzna ma owalną twarz. Jego włosy są półdługie, falujące, starannie ułożone. Sięgają ramion. Mężczyzna ma wyraźnie zaznaczone brwi i wyraziste oczy. Jego nos jest duży. Mężczyzna ma niewielkie wąsy i krótką brodę tuż pod dolną wargą. Ubrany jest w obszerną, ciemną szatę. Pod szyją ma duży, biały kołnierz. W ręku trzyma kapelusz. _{Frans Hals, Portret Kartezjusza autorstwa, 1648
domena publiczna.}

Kartezjusz, nowożytny przedstawiciel natywizmu. 8. Ilustracja przedstawia schematycznie Układ Słoneczny, linie odchodzące od jednego punktu oraz nagie sylwetki mężczyzny i kobiety. _{domena publiczna.}

Takie aluminiowe plakietki zamontowano na sondach kosmicznych Pioneer wystrzelonych w kosmos w 1972 i 1973 roku. Zawierają one informację dla ewentualnych znalazców, m. in. schematyczne przedstawienie postaci ludzkiej. By móc zobaczyć człowieka, trzeba w ogóle wiedzieć, jak wygląda. Idee wrodzone czynią doświadczenie możliwym. 9. Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Przemawia do mikrofonu. Ma krótkie, siwe włosy, zmarszczki na twarzy oraz założone okulary. Ubrany jest w ciemny sweter, spod którego wystaje koszula. _{Noam Chomsky (2017)
Σ; CC BY-SA 4.0; Wikimedia Commons.}

Jak to się dzieje, że wszystkie dzieci, choć nie uczą się aktywnie języka, w pewnym momencie zaczynają mówić? Dlaczego dzieje się to w sposób tak spontaniczny i naturalny? Dlaczego wszystkie dzieci – o ile dorastają w otoczeniu mówiących dorosłych – uczą się mówić? To niektóre z pytań, które zadawał sobie amerykański językoznawca Noam Chomsky. Doszedł do wniosku, że dzieje się tak, ponieważ człowiek posiada wrodzoną wiedzę językową, która umożliwia mu naukę języka. Nazwał tę wiedzę gramatyką uniwersalną. Empiryzm genetyczny. 10. Wszystkie idee mają swoje źródło w doświadczeniu. Idea abstrakcyjne powstają na skutek połączenia wielu idei prostych i złożonych. Porównując ze sobą różne, postrzegane za pomocą wzroku, przedmioty materialne, zbudujemy pojęcie ciała jako rzeczy zajmującej pewne miejsce w przestrzeni. 11. Obraz przedstawia portret dojrzałego mężczyzny. Mężczyzna jest odwrócony lewym półprofilem do widza. Jego długie, siwe, układające się włosy sięgają mu niemal do ramion. Twarz mężczyzny jest bardzo szczupła, pociągła. Jego nos jest długi, haczykowaty. Oczy są osadzone głęboko. Na twarzy mężczyzny widoczne są zmarszczki. _{Sir Godfrey Kneller, Portret Johna Locke, 1779
domena publiczna.}

John Locke, nowożytny przedstawiciel empiryzmu genetycznego. 12. Zdjęcie przedstawia niemowlę. _CC0.

Szwajcarski psycholog Jean Piaget zajmował się rozwojem umysłowym człowieka. Zauważył, że w początkowym okresie rozwoju dziecko odbiera tylko oderwane od siebie wrażenia. Dopiero potem uczy się, że regularnie pojawiający się w jego polu widzenia „ktoś”, to zawsze jedna i ta sama osoba – np. matka lub ojciec. Fakt, że struktury poznawcze człowieka kształtują się pod wpływem bodźców płynących z otoczenia można potraktować jako argument za tezami empiryzmu genetycznego. 13. Zdjęcie przedstawia nagiego, skrajnie wychudzonego mężczyznę, który kuca. _{Dina Sanichar
domena publiczna.}

Dzieci wychowane przez dzikie zwierzęta, jak legendarni założyciele Rzymu, Romulus i Remus czy Mowgli, bohater Księgi dżungli Rudyarda Kiplinga, to również rzeczywiste, udokumentowane przypadki. Widoczny na zdjęciu Dina Sanichar został odnaleziony w 1867, w wieku sześciu lat, w zamieszkanej przez wilki jaskini. Jego późniejsze zachowanie – chodzenie na czworakach, jedzenie surowego mięsa wskazuje, że wychował się wśród dzikich zwierząt. Mimo że spędził wśród ludzi ponad 20 lat swojego późniejszego życia, nigdy nie nauczył się mówić. To charakterystyczna cecha tzw. dzikich dzieci.