Ilustracja interaktywna przedstawia flagę UE, powiewającą na wietrze. Opis punktów umieszczonych na ilustracji: 1. Specjalne procedury wprowadzono, aby uprościć proces decyzyjny UE. Jak wskazuje ich nazwa, procedury te stanowią odstępstwo od zwykłej procedury ustawodawczej, a zatem stanowią wyjątki. Traktaty nie zawierają dokładnego opisu specjalnych procedur ustawodawczych. Zasady są określane doraźnie, na podstawie stosownych artykułów Traktatu o UE, które zawierają określenie „specjalna procedura ustawodawcza” i opisują jej etapy. Wyróżniamy dwie specjalne procedury ustawodawcze: konsultacje i zgodę., 2. Konsultacje Procedura ta umożliwia Parlamentowi wydanie opinii w sprawie proponowanego aktu ustawodawczego. Może on zatwierdzić lub odrzucić wniosek bądź zaproponować do niego poprawki (zwykłą większością głosów). Rada nie jest prawnie zobowiązana do uwzględnienia opinii Parlamentu, lecz, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, jeżeli Traktat przewiduje obowiązkową konsultację z Parlamentem, Rada nie może podjąć decyzji, dopóki nie otrzyma opinii Parlamentu. Konsultacja, jako specjalna procedura ustawodawcza, ma wciąż zastosowanie do pewnych środków w niewielu dziedzinach polityki (takich jak konkurencja, polityka walutowa, zatrudnienie i polityka społeczna oraz niektóre środki natury fiskalnej w dziedzinie ochrony środowiska i energetyki).
Konsultacja z Parlamentem jest też wymagana w procedurze nieustawodawczej, gdy przyjmowane są umowy międzynarodowe w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa., 3. Zgoda W przypadku gdy specjalna procedura ustawodawcza wymaga od Parlamentu lub Rady uzyskania zgody drugiej instytucji w sprawie projektu aktu ustawodawczego, dana instytucja może zatwierdzić lub odrzucić wniosek (kwalifikowaną większością głosów), ale nie może go zmienić. Nie może ona nie uwzględnić zgody lub braku zgody drugiej instytucji. Przykładem zastosowania tej specjalnej procedury ustawodawczej jest ustanowienie Prokuratury Europejskiej (art. 86 ust. 1 TFUE), przyjęcie wieloletnich ram finansowych (art. 312 TFUE) czy też przyjęcie ustawodawstwa opartego na „pomocniczej” podstawy prawną (art. 352 TFUE).
Zgoda Parlamentu jest też wymagana w ważnych procedurach nieustawodawczych (zwykłą większością głosów), w przypadku gdy:
– Rada przyjmuje niektóre umowy międzynarodowe wynegocjowane przez UE, inne niż te odnoszące się wyłącznie do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa; procedura zgody ma zastosowanie do umów dotyczących dziedzin, do których stosuje się zwykłą procedurę ustawodawczą, ale również między innymi do układów o stowarzyszeniu i umów mających istotny wpływ na budżet Unii (art. 218 TFUE);
– doszło do poważnego naruszenia praw podstawowych (art. 7 TUE);
– do UE mają przystąpić nowi członkowie (art. 49 TUE);
– potrzebne są uzgodnienia w sprawie wystąpienia z UE (art. 50 TUE).