Przeczytaj
Unia Europejska jako organizacja
Zastanów się, jakie znasz nazwy instytucji Unii Europejskiej. Czy potrafisz podać podstawowe informacje o każdej z tych instytucji?
Niezbędnymi elementami każdej organizacji są jej organy. Również Unia Europejska, wraz z poszerzaniem i pogłębianiem integracji, tworzyła kolejne instytucje. Aktualnie jest ich kilkadziesiąt, a powiązania i zależności między nimi tworzą rozbudowany system. Najważniejsze instytucje Unii Europejskiej można przedstawić w graficznej formie, korzystając przy tym z najbardziej znanego symbolu tej organizacji, czyli flagi.
siedziba: Strasburg, Bruksela, Luksemburg
skład: 705 parlamentarzystów, 2. Rada Europejska. Grafika przedstawia logo Rady Europejskiej. To jedenaście poziomych pasów, przypominających kształtem owal i flaga Unii Europejskiej. Zdjęcie przedstawia duży budynek, kształtem przypominający trójkąt z obciętymi wierzchołkami. Siedziba Rady Europejskiej i Rady Unii Europejskiej, budynek Justus Lipsius
siedziba: Bruksela
skład: głowy państw lub szefowie rządów państw członkowskich, Przewodniczący Rady Europejskiej i Przewodniczący Komisji Europejskiej, 3. Rada Unii Europejskiej. Zdjęcie przedstawia duży budynek, kształtem przypominający trójkąt z obciętymi wierzchołkami. Siedziba Rady Europejskiej i Rady Unii Europejskiej Rady Europejskiej i Rady Unii Europejskiej, budynek Justus Lipsius
siedziba: Bruksela
skład: ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich (Rada Ogólna) lub ministrowie określonych resortów (Rada Branżowa), 4. Komisja Europejska. Grafika przedstawia logo Komisji Europejskiej. Nawiązuje ono kształtem do dwóch skrzydeł budynku Komisji Europejskiej i składa się z równolegle położonych względem siebie linii. Pośrodku znajduje się flaga Unii Europejskiej. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia duży, wielopiętrowy, nowoczesny budynek. Jest on dwuskrzydłowy. Siedziba KE, budynek Berlaymont
siedziba: Bruksela
skład: 27 komisarzy – po jednym z każdego państwa członkowskiego (w tym przewodniczący i wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa), 5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Grafika przedstawia logo Trybunału Sprawiedliwości UE. To księga, nad którą znajduje się waga szalkowa. Pod księgą widoczny jest napis CVRIA i półkolisty wieniec laurowy. Zdjęcie przedstawia cztery bardzo wysokie i wąskie wieżowce. Siedziba Trybunału Sprawiedliwości UE
siedziba: Luksemburg
skład: 27 sędziów mianowanych przez państwa członkowskie i 11 rzeczników generalnych, 6. Europejski Bank Centralny. Grafika przedstawia logo Europejskiego Banku Centralnego. W okręg wpisania jest flaga UE, a w centralnej części symbol Euro. Górna część tła logo jest biała, dolna granatowa. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia wysoki, oszklony budynek, o nieregularnej bryle. Siedziba EBC
siedziba: Frankfurt nad Menem
skład: Naczelnym organem decyzyjnym jest 25-osobowa Rada Prezesów (19 to prezesi banków centralnych krajów strefy euro; a 6 to członkowie Zarządu EBC). Prezeską Rady Prezesów od 2019 r. jest Christine Lagarde., 7. Europejski Trybunał Obrachunkowy. Grafika przedstawia Logo Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. W centralnej jego części znajduje się otwarta książka, na niej widnieje okrąg stworzony z dwunastu żółtych gwiazd. Na górze znajduje się napis CURIA RATINNUM, poniżej książki półokrągły wieniec z dwóch gałęzi. Zdjęcie przedstawia duży, wielopiętrowy budynek, przed którym stoją liczne maszty z powiewającymi na nich flagami państw członkowskich UE. Siedziba ETO
siedziba: Luksemburg
skład: 27 rewidentów, 8. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich. Grafika przedstawia logo Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Na okrągłym, błękitnym tle widnieje duża strzałka skierowana w prawą stronę, w którą wpisana jest strzałka skierowana w lewą stronę. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia dojrzałą kobietę w garsonce. Kobieta ma blond włosy sięgające ramion. Lekko się uśmiecha. Emily O’Reilly
siedziba: Strasburg
Od 2014 r. na stanowisku tym zasiada wybierana na kolejne kadencje Emily O'Reilly., 9. Europejski Komitet Regionów. Grafika przedstawia logo Europejski Komitet Regionów. W centralnej części znajduje się logo UE otoczone szarymi liniami. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia duży, szklany budynek, w którym odbija się inny, stojący naprzeciw niego budynek. Budynek Jacques'a Delorsa, siedziba EKR i EKES
siedziba: Bruksela
skład: 350 członków, 10. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny. Grafika przedstawia logo Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. W centralnej części znajduje się logo UE otoczone z lewej strony trzema szarymi liniami w półkolu. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia duży, szklany budynek, w którym odbija się inny, stojący naprzeciw niego budynek. Jacques'a Delorsa, siedziba EKR i EKES
siedziba: Bruksela
skład: 350 członków, 11. Europejski Bank Inwestycyjny. Grafika przedstawia trzy pionowe, szerokie linie. Pierwsza i trzecia linia jest szara, druga granatowa. Źródło: domena publiczna. Zdjęcie przedstawia duży, szklany budynek, którego bryła jest nieregularna. EBI
siedziba: Luksemburg
skład: Rada Gubernatorów EBI składa się z ministrów finansów państw członkowskich, a w skład Rady Dyrektorów EBI wchodzi po jednym przedstawicielu każdego państwa członkowskiego oraz jedna osoba wyznaczona przez Komisję Europejską., 12. Europejski Inspektor Ochrony Danych. Grafika przedstawia logo Europejskiego Inspektora Ochrony Danych. Nad flagą UE unosi się falująca płaszczyzna złożona z kodu zero-jedynkowego. Zdjęcie przedstawia dojrzałego mężczyznę w garniturze, koszuli i krawacie. Mężczyzna jest lekko łysiejący, nosi okulary. Wojciech Wiewiórkowski
siedziba: Bruksela
Od 2019 r. na stanowisku tym zasiada Wojciech Wiewiórkowski.
Instytucje Unii Europejskiej a instytucje państwa
Przypomnij sobie, na czym polega zasada trójpodziału i równowagi władz w państwie. Zastanów się, czy uzasadnione jest budowanie struktur organizacji międzynarodowej wzorowane na instytucjach państwa.
Każdy z organów organizacji z jednej strony jest powołany do wykonywania pełnienia określonych zadań, a z drugiej musi współdziałać z innymi organami. Tylko w ten sposób zostaje zapewniona spójność organizacji i sprawność jej funkcjonowania. W taki sposób są konstruowane zarówno państwa, jak i organizacje międzynarodowe. Dlatego uprawniona jest próba porównywania instytucji Unii Europejskiej do instytucji państwa, np. parlamentu, rządu, głowy państwa, organów wymiaru sprawiedliwości, organów kontrolnych czy finansowych.
Instytucje Unii Europejskiej w procesie stanowienia prawa
Szczególnym zagadnieniem, którego znajomość jest kluczowa dla zrozumienia Unii Europejskiej jako organizacji, jest proces stanowienia prawa. W jego tworzenie jest zaangażowanych kilka instytucji, choć zakres ich wpływu na kształt przyjmowanych regulacji prawnych jest mocno zróżnicowany.
Przypomnij sobie, w jaki sposób przebiega proces ustawodawczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Czy uwzględniając znaczenie poszczególnych instytucji Unii Europejskiej w zwykłej procedurze ustawodawczej, można stwierdzić, że zastosowano w niej zasadę trójpodziału i równowagi władz?
Istnieje możliwość grupowego zwrócenia się do Komisji EuropejskiejKomisji Europejskiej o przygotowanie projektu aktu prawnego – w ramach europejskiej inicjatywy obywatelskiej. Petycję musi podpisać co najmniej milion obywateli z co najmniej jednej czwartej państw członkowskich UE.
Słownik
dokument Komisji Europejskiej w formie propozycji do określonych dziedzin polityki unijnej; zwykle prezentuje konkretne propozycje i środki, w celu urzeczywistniania zadań traktatowych
organ wykonawczy UE, powoływany przez Radę Europejską i Parlament Europejski na 5‑letnią kadencję
rzecznik; powszechnie stosowane określenie Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, a także jego odpowiedników w poszczególnych państwach
półroczne rotacyjne przewodnictwo danego państwa członkowskiego w Radzie; w tym czasie przedstawiciele tego państwa przewodniczą posiedzeniom składów (z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych)
procedura ustanawiania prawa UE, w której Parlament i Rada posiadają równorzędną rolę; akty prawne w większości przyjmowane są przez obie te instytucje
potoczne określenie posiedzenia Rady Europejskiej
skrócone, często stosowane określenie funkcji Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa
dokument Komisji Europejskiej ukazujący stan obecny zagadnienia, służy jako punkt wyjścia do konsultacji między instytucjami UE, a także z państwami członkowskimi i obywatelami UE