Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z grafiką interaktywną i wykonaj ćwiczenia.

Prawa człowieka w ramach wyspecjalizowanych agend ONZ

W ramach ONZ funkcjonują wyspecjalizowane organizacje, zwane też agendami. Jednym z ich celów jest ochrona określonych praw człowieka. Należą do nich MOP, UNESCO, FAO, WHO i UNICEF. W schemacie zawarto informacje na ich temat.

RjbiZES2jjOjN1
Ilustracja interaktywna przedstawia flagę ONZ. Na błękitnym tle, pośrodku flagi, znajduje się rysunek kuli ziemskiej z zaznaczonymi kontynentami. Oplata ją wieniec laurowy. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Międzynarodowa Organizacja Pracy
(International Labour Organization) Jeszcze przed powstaniem MOP najważniejsze państwa europejskie podpisały w 1906 r. Konwencję o zakazie pracy nocnej kobiet, a od momentu swojego powstania w 1919 r. MOP przyjęła – w ramach praw człowieka społecznych i ekonomicznych – konwencje dotyczące m.in. prawa:
– zrzeszania się pracowników rolnych; zakładania związków zawodowych;
– do odszkodowania: za wypadki przy pracy, choroby zawodowe, jak też odnoszącego się do ochrony pracowników przed promieniowaniem jonizującym, prawa do opieki lekarskiej i zasiłków chorobowych, do obowiązkowego ubezpieczenia na starość, na wypadek inwalidztwa, na wypadek śmierci, do minimalnych norm zabezpieczenia społecznego;
– do jednakowego wynagrodzenia mężczyzn i kobiet za taką samą pracę oraz wprowadzające zakaz dyskryminacji z powodu płci w zatrudnianiu i przy wykonywaniu zawodu;
– do corocznych płatnych urlopów; płatnego urlopu szkoleniowego;
– do wolności od pracy przymusowej, jak też prawa do ochrony przed bezrobociem, ochrony roszczeń pracowników w wypadku niewypłacalności pracodawcy, a także czasu pracy i regulujące dolny wiek (15 lat) zatrudniania dzieci.

Skargi na nieprzestrzeganie praw zawartych w konwencjach MOP mogą składać w Międzynarodowym Biurze Pracy przy MOP w Genewie przedstawiciele pracodawców i pracobiorców.

Skarga na władze polskie została złożona w 1982 r. w związku z zawieszeniem prawa do tworzenia związków zawodowych i likwidacją związków dotychczasowych.
W 1969 roku Międzynarodowa Organizacja Pracy otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla. Grafika przedstawia flagę Międzynarodowej Organizacji Pracy. Na błękitnym tle, pośrodku, w kole zębatym są litery ILO. Koło oplata wieniec laurowy: Denelson83, CC BY-SA 3.0., 2. UNESCO
(United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) Pierwsze dokumenty dotyczące praw człowieka w zakresie kultury dotyczyły dziedziny własności intelektualnej i zawarte były m.in. w konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych z 1886 r. Kolejne dotyczyły ochrony dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego i zostały ustalone w konwencjach haskich z lat 1899 i 1907 oraz w pakcie waszyngtońskim z 15 kwietnia 1935 r.; a także w samym akcie założycielskim Konstytucji UNESCO – Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury z 1945 r. Spośród kolejnych dokumentów – wydanych już przez UNESCO – można wymienić konwencje w sprawie:
– ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego;
– zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury;
– ochrony światowego dziedzictwa niematerialnego;
– ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego;
– o powszechnych prawach autorskich;
– o ochronie własności przemysłowej;
– o zakazie dyskryminacji w dziedzinie nauczania. Grafika przedstawia logo UNESCO. Na błękitnym tle, pośrodku, jest wpisany w zarys starożytnej budowli napis UNESCO. Źródło: domena publiczna., 3. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa
(Food and Agriculture Organization – FAO) Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa zajmuje się pracą na rzecz likwidacji głodu i niedożywienia oraz podniesienia poziomu jakości odżywiania. W swoich działaniach udziela również wsparcia krajom członkowskim we wdrażaniu zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Wśród celów FAO znajduje się również postulat dotyczący stworzenia wydajnego i dostępnego dla wszystkich systemu rolnego i spożywczego. Organizacja ma na celu promowanie zawierania porozumień w sprawie międzynarodowego handlu produktami rolnymi oraz udzielanie pomocy technicznej.
Grafika przedstawia logo Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa. Na białym tle widnieje błękitny okrąg i wpisany w niego kłos zboża oraz napisy FAO Fiat Pans. Źródło: domena publiczna., 4. Światowa Organizacja Zdrowia
(World Health Organization) W maju 1998 roku przyjęto Światową Deklarację Zdrowia. Jej pierwszy punkt określa, w jaki sposób agenda WHO angażuje się w przestrzeganie praw człowieka:
My, kraje członkowskie Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), potwierdzamy nasze poparcie dla zasady zawartej w jej Konstytucji, która głosi, że jednym z podstawowych praw każdej istoty ludzkiej jest najwyższy możliwy do uzyskania standard zdrowia; i aby tak się stało, potwierdzamy wartość i godność każdej osoby oraz równe prawa, jednakowe obowiązki i wspólną odpowiedzialność wszystkich za zdrowie.
Źródło: Zdrowie 21 - Zdrowie dla wszystkich WHO, parpa.pl [online, dostęp: 10.06.2020 r.]. Grafika przedstawia logo Światowej Organizacji Zdrowia. Na białym tle znajduje się błękitna kula ziemska z zaznaczonymi kontynentami, a na tym symbolu wąż Eskulap oplatający laskę. Kula ziemska opleciona jest wieńcem laurowym. Źródło: domena publiczna., 5. Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci
(United Nations International Children's Emergency Fund) W swych założeniach UNICEF skupia się przede wszystkich na dzieciach i ich prawach, które często są marginalizowane, zwłaszcza w krajach najbiedniejszych czy targanych konfliktami. UNICEF działa na rzecz ochrony praw dziecka, dąży do dyskusji obejmującej prawa dziecka na arenach regionalnych i międzynarodowej. Ponadto zwalcza dyskryminację dzieci, chroni je przed przemocą i zapewnia bezpieczne środowisko do ich rozwoju, a także stwarza równe szanse do edukacji szczególnie w Afryce Zachodniej i Środkowej, dba o rozwój najmłodszych i jakość wykształcenia. Innym ważnym aspektem działalności organizacji jest promowanie równouprawnienia dziewczynek i kobiet w życiu społecznym. UNICEF podejmuje interwencje na terenach, gdzie łamane są prawa dziecka.
UNICEF otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla w 1965 r. Grafika przedstawia logo Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci. Na białym tle znajduje się błękitny napis UNICEF, a za nim kula ziemska, w którą wpisana jest sylwetka kobiety unoszącej na rękach dziecko. Kula ziemska opleciona jest wieńcem laurowym. Źródło: domena publiczna.
Źródło grafiki: domena publiczna.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1
R15wgmdB3WqxG
Wybierz jedną z agend i opisz, jak Polska angażuje się w jej działalność. (Uzupełnij).