Po ponownej lekturze utworu Kasprowicza zapisz swoje pierwsze refleksje na jego temat, wstępne hipotezy interpretacyjne.
RmXlVaFPdGfTo
Jan KasprowiczIII (Nie ma tu nic szczególnego...)
Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata.
Przed chatą mały ogródek, A w nim – o ludzie zmęczeni! – Czuwa nad naszym spoczynkiem Rząd pewnych siebie jasieni.
Rozłożył swoje korony – O ludzie, nękani strachem! – Nad zrębem naszego domu, Nad domu naszego dachem...
Nie ma tu nic szczególnego... Droga się snuje pod płotem – Skąd ona i dokąd wiedzie, Prawie nie myślę o tem...
Bo na cóż taka świadomość, O ludzie, zbytnio ciekawi!? – Poranek zeszedł nad drogą, Droga się w blaskach pławi!
Ach! dokąd wy tak spieszycie, O ludzie, tęsknotą gnani? Tu las jest, tu potok szumi, Wyzwolon z głaźnej otchłani...
Nie ma tu nic szczególnego... Dzwon się odezwał z wieży, W czerwcowych omżach południa Łąka rozkwitła leży.
Pozbywa się moje serce – O ludzie, żyjący nadzieją! – Wszelakiej skazy, gdy widzę, Jak trawy śmiać się umieją.
Gdy stojąc w progach tej chaty – O ludzie, żądni bogactwa! – Wyciągam ręce i zgarniam Skarby bożego władztwa...
Nie ma tu nic szczególnego... Bo jakiż cud tu być może, Gdzie w wieczór na górskich szczytach Żagwią się ognie boże?
Zagasły!... Że zgasły tak prędko – O ludzie, żywota chciwi! – l że zagasnąć musiały, Nikt tu się temu nie dziwi.
Z głębin tych mroków błękitnych – Walczący z chwiejnością ludzie! – Przypływa ku mnie dziś pewność O cudzie i o nie‑cudzie...
Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata.
multi1C1 Źródło: Jan Kasprowicz, III (Nie ma tu nic szczególnego...).
Etap drugi: zrozumienie treści
Polecenie 2
Wypisz z wiersza frazy, słowa, obrazy i metafory, które uznajesz za kluczowe do jego poprawnej interpretacji.
RvqavuRR0Pzic
Etap trzeci: analiza tekstu – warstwa formalna i treściowa
1
Polecenie 3
Zapoznaj się ze schematem obrazującym funkcjonowanie w wierszu warstwy formalnej oraz warstwy treściowej. Uzupełnij tabelę porządkującą wiedzę o osobie mówiącej, świecie przedstawionym i relacjach osoby i świata. Wypisz z wiersza odpowiednie cytaty i określenia.
R1HWnV16en8r8
R1LZ11UWSVmMi
1
Polecenie 4
Zapoznaj się ze schematem identyfikującym środki stylistyczne zawarte w utworze. Podaj ich funkcje.
R1NzcvzDCT526
R1DmEAihbwfKo
1
Polecenie 5
Powiąż warstwę formalną tekstu ze stroną treściową. Odnieś się kolejno do każdej ze strof. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie propozycją interpretacji.
Na podstawie wszystkich wskazanych w lekcji etapów pracy stwórz własną interpretację wiersza Nie ma tu nic szczególnego... Jana Kasprowicza.
R1B7H0gtAqTm7
1
Ćwiczenie 1
Dom, o którym pisze Kasprowicz, jest równocześnie przestrzenią realną i nacechowaną symbolicznie. Wynotuj sformułowania, które charakteryzują rzeczywisty budynek, oraz te, które przydają mu wartości uniwersalnych.
R1J1wFoRmpm6D
Zwróć uwagę na materiał, z którego zbudowano dom, na konkretne otoczenie, w którym się znajduje, ale też na wartość, jaką ma dla podmiotu.
W sensie realnym dom znajduje się w przestrzeni górskiej, jest zbudowany na skalnym zrębie i ze świerkowych bali, wokół niego rosną drzewa. Całość tworzy obraz góralskiej siedziby. Równocześnie okazuje się, że jest to wyjątkowa ostoja dla jego mieszkańców, przestrzeń bezpieczna, która pozwala na przyglądanie się światu nieco z boku. To dzięki niemu można dostrzec ludzi „żądnych bogactwa”, „gnanych tęsknotą”, wiecznie „spieszących”.
1
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytanie, czy powtarzające się w wierszu Jana Kasprowicza tytułowe zdanie Nie ma tu nic szczególnego można uznać za paradoksalne? Swoją odpowiedź uzasadnij, powołując się na konkretne fragmenty utworu.
R1J1wFoRmpm6D
Paradoks to stwierdzenie, które może prowadzić do zaskakujących wniosków. Zwróć uwagę, w jaki sposób poeta pisze o najprostszych elementach otaczającego go świata. Czy uznaje je za mało znaczące, czy wręcz przeciwnie?
Powtarzające się w kilku strofach zdanie „Nie ma tu nic szczególnego” jest wplatane przez poetę w opisy przestrzeni budowanej za pomocą prostych, znanych mu dobrze elementów. Paradoksalnie nie są one jednak traktowane jako małe i nic nieznaczące, a wręcz przeciwnie. Wydaje się, że kryje się w nich piękno, którym chciałby się podzielić poeta. Jest to świat rzeczy najprostszych, takich jak świerkowa chata, mały ogródek, droga pod płotem. Drugi paradoks obrazowania wiersza, choć może istotniejszy, polega na tym, że równocześnie w przestrzeń tę zostają wpisani ludzie „walczący z chwiejnością”, niedostrzegających cudów natury, takich jak zachód słońca.