Ilustracja interaktywna przedstawia utwór Jana Kasprowicza III Nie ma tu nic szczególnego. Wskazane są na niej elementy warstwy formalnej (punkty: 1, 2, 3, 4, ) i warstwy treściowej (punkty 5, 6, 7, 8). Cytat całego tekstu: Jan Kasprowicz III (Nie ma tu nic szczególnego...) Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Przed chatą mały ogródek, A w nim – o ludzie zmęczeni! – Czuwa nad naszym spoczynkiem Rząd pewnych siebie jasieni. Rozłożył swoje korony – O ludzie, nękani strachem! – Nad zrębem naszego domu, Nad domu naszego dachem... Nie ma tu nic szczególnego... Droga się snuje pod płotem – Skąd ona i dokąd wiedzie, Prawie nie myślę o tem... Bo na cóż taka świadomość, O ludzie, zbytnio ciekawi!? – Poranek zeszedł nad drogą, Droga się w blaskach pławi! Ach! dokąd wy tak spieszycie, O ludzie, tęsknotą gnani? Tu las jest, tu potok szumi, Wyzwolon z głaźnej otchłani... Nie ma tu nic szczególnego... Dzwon się odezwał z wieży, W czerwcowych omżach południa Łąka rozkwitła leży. Pozbywa się moje serce – O ludzie, żyjący nadzieją! – Wszelakiej skazy, gdy widzę, Jak trawy śmiać się umieją. Gdy stojąc w progach tej chaty – O ludzie, żądni bogactwa! – Wyciągam ręce i zgarniam Skarby bożego władztwa... Nie ma tu nic szczególnego... Bo jakiż cud tu być może, Gdzie w wieczór na górskich szczytach Żagwią się ognie boże? Zagasły!... Że zgasły tak prędko – O ludzie, żywota chciwi! – l że zagasnąć musiały, Nikt tu się temu nie dziwi. Z głębin tych mroków błękitnych – Walczący z chwiejnością ludzie! – Przypływa ku mnie dziś pewność O cudzie i o nie cudzie... Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Warstwa formalna. Rodzaj wiersza Wiersz toniczny 1 8-zgłoskowiec, ale zdarzają się tu odstępstwa od regularności 2 – wersy 7-zgłoskowe (strofy: 2, 5, 7, 9, 10 i 13) i wersy 9-zgłoskowe (strofy: 8 i 11), zbudowany z amfibrachów o układzie: – –’ – –’ – – –’ –
Trzynaście strof 4-wersowych (tetrastychów) o układzie rymów: abca, defe, defe, ghih..., 2. Warstwa formalna. Cytat: III (Nie na tu nic szczególnego). Tytuł Utwór należy do cyklu wierszy, poeta nadał mu tylko numer, funkcję tytułu pełni incipit., 3. Warstwa formalna. Cytat: zwrotka pierwsza i ostatnia Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Klamra kompozycyjna Wiersz rozpoczyna się i kończy tą samą zwrotką.
Wers „Nie ma tu nic szczególnego” oprócz roli klamry spełnia także funkcję refrenu (pojawia się w wierszu pięć razy)., 4. Warstwa formalna. Cytat: głaźnej odchłani, omżach południa, żagwią się. Słownictwo Poeta zastosował słowa używane w jego czasach (szczególnie w poezji młodopolskiej), „modne”, a dla współczesnego czytelnika brzmiące archaicznie („głaźna otchłań” = głazowa, ukształtowana, zbudowana ze skał; „omże południa” = blaski południa; „żagwią się” = palą się, żarzą, płoną)., 5. Warstwa treściowa. Cytat: Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Przed chatą mały ogródek, A w nim – o ludzie zmęczeni! – Czuwa nad naszym spoczynkiem Rząd pewnych siebie jasieni. Rozłożył swoje korony – O ludzie, nękani strachem! – Nad zrębem naszego domu, Nad domu naszego dachem... Wiersz rozpoczyna się od opisu domu i jego otoczenia. To góralska chata, przed którą znajduje się ogródek, w którym rosną „jasienie”., 6. Warstwa treściowa. Cytat: Nie ma tu nic szczególnego... Droga się snuje pod płotem – Skąd ona i dokąd wiedzie, Prawie nie myślę o tem... Do domu prowadzi droga, w oddali szumi potok, widać łąkę, słychać bijący dzwon., 7. Warstwa treściowa. Cytat: Bo na cóż taka świadomość, O ludzie, zbytnio ciekawi!? – Poranek zeszedł nad drogą, Droga się w blaskach pławi! Ach! dokąd wy tak spieszycie, O ludzie, tęsknotą gnani? Tu las jest, tu potok szumi, Wyzwolon z głaźnej otchłani... Nie ma tu nic szczególnego... Dzwon się odezwał z wieży, W czerwcowych omżach południa Łąka rozkwitła leży. Pozbywa się moje serce – O ludzie, żyjący nadzieją! – Wszelakiej skazy, gdy widzę, Jak trawy śmiać się umieją. Gdy stojąc w progach tej chaty – O ludzie, żądni bogactwa! – Wyciągam ręce i zgarniam Skarby bożego władztwa... Z tym pełnym spokoju, prostoty i piękna opisem kontrastują zwroty skierowane do ludzi, którzy żyją w „innym świecie” – niespokojnym i pełnym namiętności.

Podmiot liryczny ujawnia się w tym wierszu jako obserwator, ktoś, kto chłonie piękno opisywanego świata i kto nie akceptuje „ludzkiego świata”., 8. Warstwa treściowa. Cytat: Nie ma tu nic szczególnego... Bo jakiż cud tu być może, Gdzie w wieczór na górskich szczytach Żagwią się ognie boże? Zagasły!... Że zgasły tak prędko – O ludzie, żywota chciwi! – l że zagasnąć musiały, Nikt tu się temu nie dziwi. Z głębin tych mroków błękitnych – Walczący z chwiejnością ludzie! – Przypływa ku mnie dziś pewność O cudzie i o nie cudzie... W zakończeniu wiersza podmiot liryczny opisuje schyłek dnia – zachód słońca i nadciągający zmrok, co wskazuje na to, że podmiot liryczny „notował” swoje obserwacje podczas całego dnia.

Mapa interaktywna z treścią utworu Jana Kasprowicza III (Nie ma tu nic szczególnego...). Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Przed chatą mały ogródek, A w nim – o ludzie zmęczeni! – Czuwa nad naszym spoczynkiem Rząd pewnych siebie jasieni. Rozłożył swoje korony – O ludzie, nękani strachem! – Nad zrębem naszego domu, Nad domu naszego dachem... Nie ma tu nic szczególnego... Droga się snuje pod płotem – Skąd ona i dokąd wiedzie, Prawie nie myślę o tem... Bo na cóż taka świadomość, O ludzie, zbytnio ciekawi!? – Poranek zeszedł nad drogą, Droga się w blaskach pławi! Ach! dokąd wy tak spieszycie, O ludzie, tęsknotą gnani? Tu las jest, tu potok szumi, Wyzwolon z głaźnej otchłani... Nie ma tu nic szczególnego... Dzwon się odezwał z wieży, W czerwcowych omżach południa Łąka rozkwitła leży. Pozbywa się moje serce – O ludzie, żyjący nadzieją! – Wszelakiej skazy, gdy widzę, Jak trawy śmiać się umieją. Gdy stojąc w progach tej chaty – O ludzie, żądni bogactwa! – Wyciągam ręce i zgarniam Skarby bożego władztwa... Nie ma tu nic szczególnego... Bo jakiż cud tu być może, Gdzie w wieczór na górskich szczytach Żagwią się ognie boże? Zagasły!... Że zgasły tak prędko – O ludzie, żywota chciwi! – l że zagasnąć musiały, Nikt tu się temu nie dziwi. Z głębin tych mroków błękitnych – Walczący z chwiejnością ludzie! – Przypływa ku mnie dziś pewność O cudzie i o nie cudzie... Nie ma tu nic szczególnego, Żadnych tu dziwów świata: Fundament z skalnych odłamów, Z płazów świerkowych chata. Lista elementów:

• Tło
• Tekst
• Epitety: skalnych odłamów; płazów świerkowych; mały ogródek; czerwonych omżach; łąka rozkwitła; wszelakiej skazy; mroków błękitnych; skalnych odłamów. Definicja użytego środka stylistycznego: (gr. epítheton – przydawka) – wyraz określający cechy rzeczownika.
  
  Zastosowanie w utworze:
  Duża ilość – można je podzielić na dwie kategorie:
  
  1) te, które odnoszą się do opisywanej rzeczywistości („skalne odłamy”, „płazy świerkowe”, „mały ogródek”, „pewne siebie jasienie”, „głaźna otchłań”, „czerwcowe omże”, „łąka rozkwitła”, „wszelaka skaza”, „ognie boże”, „mroki błękitne”);
  
  2) te, które charakteryzują ludzi („ludzie zmęczeni”, „ludzie nękani strachem”, „ludzie zbytnio ciekawi”, „ludzie tęsknotą gnani”, „ludzie żądni bogactwa”, „ludzie żywota chciwi”, „walczący z chwiejnością ludzie”).
  
  Zestawienie tych epitetów pokazuje, że poeta zastosował kontrast: rzeczywistość, którą opisuje, jest waloryzowana pozytywnie (nawet mroki są „błękitne”), natomiast ludzie są oceniani negatywnie.
  
  Widoczna jest także tendencja do zmiany szyku epitetu i stawiania na pierwszym miejscu rzeczownika, a dopiero po nim wyrazu określającego go („płazy świerkowe” zamiast: „świerkowe płazy”; inne przykłady: „ludzie zmęczeni”, „ludzie zbytnio ciekawi”, „ludzie tęsknotą gnani”, „łąka rozkwitła”, „ludzie żyjący nadzieją”, „ludzie, żądni bogactwa”, „ognie boże”, „ludzie żywota chciwi”, „mroki błękitne”).
• Apostrofy: ludzie żyjący nadzieją. Definicja użytego środka stylistycznego: (gr anaphora – podniesienie) – bezpośredni, patetyczny zwrot do abstrakcyjnej idei, pojęcia, nieżyjącej lub nieobecnej osoby, bóstwa, miejsca, rzeczy.
  
  Zastosowanie w utworze:
  Duża ilość, wszystkie skierowane do ludzi („o ludzie zmęczeni!”, „o ludzie, nękani strachem!”, „o ludzie, zbytnio ciekawi!?”, „o ludzie, tęsknotą gnani?”, „o ludzie, żyjący nadzieją!”, „o ludzie, żądni bogactwa!”, „o ludzie, żywota chciwi!”, „walczący z chwiejnością ludzie!”).
• Antropomorfizacje: Czuwa nad naszym spoczynkiem, Rząd pewnych siebie jasieni. Definicja użytego środka stylistycznego: odmiana animizacji, czyli środka stylistycznego, w którym martwym przedmiotom, zjawiskom lub pojęciom abstrakcyjnym przypisuje się cechy i zachowania istot żywych. Tak opisywana rzecz albo np. idea nabiera swoistej autonomii, jest postrzegana jako samodzielny byt, istniejący podobnie jak cała ożywiona przyroda.
  Różnica między antropomorfizacją a personifikacją polega na stopniu skonwencjonalizowania. Antropomorfizacja jest mniej skonwencjonalizowana literacko i w przeciwieństwie do personifikacji uczłowiecza tylko wybrane rysy przedstawionych zjawisk, nie likwidując ich naturalnej bytowej niezależności, mówiąc prościej: antropomorfizowane rzeczy/zjawiska mają pewne cechy ludzkie, ale nadal pozostają sobą, nie utożsamiają się z człowiekiem całkowicie.
• Metafory: Droga się snuje pod płotem; Poranek zeszedł nad drogą; potok wyzwolon z głaźnej otchłani… Definicja użytego środka stylistycznego:
  (gr. metaphorá – przeniesienie), nazywana także przenośnią – środek stylistyczny (trop), polegający na
  1) zastąpieniu tzw. słowa właściwego (nazwy rzeczy) zwrotem zbudowanym z wyrazów o ustalonych rozbieżnych znaczeniach, które po połączeniu nazywają daną rzecz nie wprost, lub
  2) wytworzeniu zupełnie nowego znaczenia poprzez zestawienie dwóch myśli – sprzecznych i zarazem podobnych. Metafory możemy spotkać zarówno w języku potocznym, jak i literackim. Przykładami metafor potocznych mogą być: „głowa rodziny”, „bieg wydarzeń”, „źródła historyczne” itp. Metafory poetyckie różnią się od potocznych tym, że są dla czytelnika nowymi, oryginalnymi zestawieniami słów, które zadziwiają, zastanawiają, skłaniają do interpretacji.
• Urozmaicona składnia: A w nim – o ludzie zmęczeni; O ludzie, nękani strachem; Nad domu naszego dachem; Nie ma tu nic szczególnego; Prawie nie myślę o tem…; O ludzie, zbytnio ciekawi?; Droga się w blaskach pławi!; O ludzie, tęsknotom gnani?; Nie ma tu nic szczególnego; Jak trawy śmieć się umieją; O ludzie, żądni bogactwa!; Skarby bożego władztwa…; Nie ma tu nic szczególnego…; Gdzie w wieczór na górskich szczytach Żagwią się ognie boże?; Zagasły!; O ludzie, żywota chciwi!; Walczący z chwiejnością ludzie! O cudzie i o nie-cudzie… Urozmaicona – oprócz zdań oznajmujących pojawiają się wypowiedzenia: wykrzyknikowe, pytające, wykrzyknikowo-pytające, oraz zdania niedopowiedziane, urwane.