Schemat
Dramat należy analizować jako utwór literacki, pamiętając jednak, że cechy rodzajowe mają znaczenie dla możliwości realizacji scenicznej. Artyzm utworu wynika zarówno z jego konstrukcji, jak i literackich środków wyrazu. Dramat może wykorzystywać różne style językowe i wiele rodzajów dialogów. Może łączyć różne gatunki i sięgać po rozmaite wyznaczniki gatunkowe, jak komizm, tragizm czy ironia tragiczna. Logika i kolejność scen mogą być podyktowane przez motywację realistyczną – psychologiczną lub społeczną, jak również metafizyczną, a główny konflikt może rozgrywać się w świadomości bohaterów. Swoboda twórcza i oryginalna artystyczna wizja to mechanizm rozwoju dramatu, od jego początków po współczesne formy awangardowe i eksperymentalne.
Jednym z najważniejszych dramatów romantycznych są Dziady cz. III Adama Mickiewicza, utwór wydany w 1832 roku, łączący wątki narodowowyzwoleńcze z problematyką metafizyczno‑religijną.
Przeczytaj uważnie Scenę V – Widzenie Księdza Piotra i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
Zapoznaj się uważnie ze Sceną V – Widzenie Księdza Piotra i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
Metaforyka biblijna. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: (Widzenie) Tyran wstał — Herod! — Panie, cała Polska młoda Wydana w ręce Heroda. Co widzę — długie, białe, dróg krzyżowych biegi, Drogi długie — nie dojrzeć — przez puszcze, przez śniegi Wszystkie na północ! — tam, tam w kraj daleki (…) Ach, Panie! to nasze dzieci, Tam na północ — Panie, Panie! Takiż to los ich — wygnanie! I dasz ich wszystkich wygubić za młodu, I pokolenie nasze zatracisz do końca? — Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Obraz caratu jako Heroda – mordercy dzieci.
Droga na Sybir została przedstawiona jako droga krzyżowa. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Patrz! — ha! — to dziecię uszło — rośnie — to obrońca! Wskrzesiciel narodu, — Z matki obcej; krew jego dawne bohatery, A imię jego będzie czterdzieści i cztery. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Jedynym ocalałym z rzezi jest prawdopodobnie Konrad. Jest on także potencjalnym wskrzesicielem narodu.
Metaforyka biblijna. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: (Widzenie) Tyran wstał — Herod! — Panie, cała Polska młoda Wydana w ręce Heroda. Co widzę — długie, białe, dróg krzyżowych biegi, Drogi długie — nie dojrzeć — przez puszcze, przez śniegi Wszystkie na północ! — tam, tam w kraj daleki (…) Ach, Panie! to nasze dzieci, Tam na północ — Panie, Panie! Takiż to los ich — wygnanie! I dasz ich wszystkich wygubić za młodu, I pokolenie nasze zatracisz do końca? — Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Obraz caratu jako Heroda – mordercy dzieci.
Droga na Sybir została przedstawiona jako droga krzyżowa. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Patrz! — ha! — to dziecię uszło — rośnie — to obrońca! Wskrzesiciel narodu, — Z matki obcej; krew jego dawne bohatery, A imię jego będzie czterdzieści i cztery. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Jedynym ocalałym z rzezi jest prawdopodobnie Konrad. Jest on także potencjalnym wskrzesicielem narodu.
Przeczytaj uważnie Scenę VII – Salon warszawski i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
Zapoznaj się uważnie ze Sceną VII – Salon warszawski i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
w didaskaliach pojawia się ironia odautorska. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Kilku wielkich Urzędników, kilku wielkich Literatów, kilka Dam wielkiego tonu, kilku Jenerałów i Sztabsoficerow; wszyscy incognito piją herbatę przy stoliku — bliżej drzwi kilku Młodych ludzi i dwóch Starych Polaków. Stojący rozmawiają z żywością — towarzystwo stolikowe mówi po francusku, przy drzwiach po polsku. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Towarzystwo siedzące przy stoliku – złożone z obojętnych wobec losu ojczyzny urzędników, arystokracji i literatów, przedstawicieli klasycyzmu – posługuje się językiem francuskim.
Arystokratyczne towarzystwo nie myśli o brutalnym śledztwie przeciw patriotycznej młodzieży, które Senator przeprowadza w Wilnie. „Towarzystwo stolikowe” jest obojętne na los dręczonych rodaków, inni boją się o nim rozmawiać.
Ludzie stojący bliżej drzwi rozmawiają po polsku, poruszając aktualne problemy polityczne kraju. Warstwa formalna. Fragment tekstu: To i u was na Litwie toż samo się dzieje? Ach, u nas gorzej jeszcze, u nas krew się leje! Krew? Nie na polu bitwy, lecz pod ręką kata, Nie od miecza, lecz tylko od pałki i bata. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Dialog konwersacyjny. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ach, u nas gorzej jeszcze, u nas krew się leje! Nie na polu bitwy, lecz pod ręką kata, Nie od miecza, lecz tylko od pałki i bata. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Martyrologia narodu polskiego.
w didaskaliach pojawia się ironia odautorska. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Kilku wielkich Urzędników, kilku wielkich Literatów, kilka Dam wielkiego tonu, kilku Jenerałów i Sztabsoficerow; wszyscy incognito piją herbatę przy stoliku — bliżej drzwi kilku Młodych ludzi i dwóch Starych Polaków. Stojący rozmawiają z żywością — towarzystwo stolikowe mówi po francusku, przy drzwiach po polsku. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Towarzystwo siedzące przy stoliku – złożone z obojętnych wobec losu ojczyzny urzędników, arystokracji i literatów, przedstawicieli klasycyzmu – posługuje się językiem francuskim.
Arystokratyczne towarzystwo nie myśli o brutalnym śledztwie przeciw patriotycznej młodzieży, które Senator przeprowadza w Wilnie. „Towarzystwo stolikowe” jest obojętne na los dręczonych rodaków, inni boją się o nim rozmawiać.
Ludzie stojący bliżej drzwi rozmawiają po polsku, poruszając aktualne problemy polityczne kraju. Warstwa formalna. Fragment tekstu: To i u was na Litwie toż samo się dzieje? Ach, u nas gorzej jeszcze, u nas krew się leje! Krew? Nie na polu bitwy, lecz pod ręką kata, Nie od miecza, lecz tylko od pałki i bata. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Dialog konwersacyjny. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ach, u nas gorzej jeszcze, u nas krew się leje! Nie na polu bitwy, lecz pod ręką kata, Nie od miecza, lecz tylko od pałki i bata. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Martyrologia narodu polskiego.
Reguły dobrego smaku nie pozwalają na pisanie o sprawach zbyt aktualnych – mocno podkreśla to Literat III, czyli Kajetan Koźmian.
Reguły dobrego smaku nie pozwalają na pisanie o sprawach zbyt aktualnych – mocno podkreśla to Literat III, czyli Kajetan Koźmian.
Przeczytaj uważnie Scenę IX – Noc Dziadów i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
Zapoznaj się uważnie ze Sceną IX – Noc Dziadów i odpowiedz na poniższe pytania. Następnie skonfrontuj swoje spostrzeżenia z zamieszczoną na schemacie analizą i interpretacją.
Didaskalia określają wygląd postaci. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Opodal widać kaplicę — smętarz — Guślarz i Kobieta w żałobie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Przestrzeń nawiązuje do części II Dziadów. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Już idą w cerkiew gromady I wkrótce zaczną się Dziady, Iść nam pora, już noc głucha. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Czas mitu religijnego (noc Dziadów); dialog sytuacyjny. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Już idą w cerkiew gromady I wkrótce zaczną się Dziady, Iść nam pora, już noc głucha. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Noc Dziadów wyznacza czas wydarzeń – minął rok od sceny Prologu i symbolicznej przemiany bohatera. Wieloznaczny jest tu romantyczny światopogląd – przekonanie o istnieniu świata ponadzmysłowego, oraz ludowość – wiara w duchy pokutujące po śmierci za swoje grzechy, a także więź między zmarłymi a żywymi. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ja tam nie pójdę, guślarzu, Ja chcę zostać na smętarzu, Chcę jednego widzieć ducha: Tego, co przed laty wielu Zjawił się po mym weselu, Co pośród duchów gromady Stanął nagle krwawy, blady, I mnie dzikim okiem łowił, I ani słowa nie mówił. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Nawiązanie do zakończenia części II Dziadów. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ja tam nie pójdę, guślarzu, Ja chcę zostać na smętarzu, Chcę jednego widzieć ducha: Tego, co przed laty wielu Zjawił się po mym weselu, Co pośród duchów gromady Stanął nagle krwawy, blady, I mnie dzikim okiem łowił, I ani słowa nie mówił. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. W zakończeniu obrzędu w II części Dziadów pojawił się Upiór ze skrwawioną piersią (utożsamiany niekiedy z Gustawem z części IV), który nie reagował na zaklęcia Guślarza.
Didaskalia określają wygląd postaci. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Opodal widać kaplicę — smętarz — Guślarz i Kobieta w żałobie. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 2. Przestrzeń nawiązuje do części II Dziadów. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Już idą w cerkiew gromady I wkrótce zaczną się Dziady, Iść nam pora, już noc głucha. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 3. Czas mitu religijnego (noc Dziadów); dialog sytuacyjny. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Już idą w cerkiew gromady I wkrótce zaczną się Dziady, Iść nam pora, już noc głucha. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 4. Noc Dziadów wyznacza czas wydarzeń – minął rok od sceny Prologu i symbolicznej przemiany bohatera. Wieloznaczny jest tu romantyczny światopogląd – przekonanie o istnieniu świata ponadzmysłowego, oraz ludowość – wiara w duchy pokutujące po śmierci za swoje grzechy, a także więź między zmarłymi a żywymi. Warstwa formalna. Fragment tekstu: Ja tam nie pójdę, guślarzu, Ja chcę zostać na smętarzu, Chcę jednego widzieć ducha: Tego, co przed laty wielu Zjawił się po mym weselu, Co pośród duchów gromady Stanął nagle krwawy, blady, I mnie dzikim okiem łowił, I ani słowa nie mówił. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 5. Nawiązanie do zakończenia części II Dziadów. Warstwa treściowa. Fragment tekstu: Ja tam nie pójdę, guślarzu, Ja chcę zostać na smętarzu, Chcę jednego widzieć ducha: Tego, co przed laty wielu Zjawił się po mym weselu, Co pośród duchów gromady Stanął nagle krwawy, blady, I mnie dzikim okiem łowił, I ani słowa nie mówił. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 6. W zakończeniu obrzędu w II części Dziadów pojawił się Upiór ze skrwawioną piersią (utożsamiany niekiedy z Gustawem z części IV), który nie reagował na zaklęcia Guślarza.