Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Poniższy schemat pokazuje różnorodność form organizacji społecznej. Schemat ten jest oczywiście bardzo dużym uproszczeniem – pokazuje tylko cztery formy spośród niezliczonych sposobów organizowania się ludzi. Przeczytaj opisy tych czterech form i odpowiedz na pytanie, w jaki sposób organizowana jest władza w każdym z nich.

Poniższy schemat przedstawia różnorodność form organizacji społecznej. Schemat ten jest oczywiście bardzo dużym uproszczeniem – pokazuje tylko cztery formy spośród niezliczonych sposobów organizowania się ludzi. Zapoznaj się z opisami tych czterech form i zastanów się, w jaki sposób organizowana jest władza w każdym z nich. Jak myślisz – jakie są najbardziej charakterystyczne symbole władzy w tych formach?

RaFYMM0tD7Ww5
(Uzupełnij).
R1MVrPoqzk3S91
Ilustracja interaktywna. Ilustracja składa się z czterech części. Pierwsza część przedstawia prehistoryczne malowidła naskalne ze zwierzętami. Druga część przedstawia chłopów pracujących na polu, którzy ścinają zboże. Trzecia część przedstawia wnętrze fabryki, gdzie przy maszynach pracują robotnicy. Czwarta część przedstawia kulę ziemską, wokół której znajdują się różne ciągi cyfr. Opisane elementy ilustracji interaktywnej. 1. Społeczeństwo zbieracko-myśliwskie. Jednym z dominujących modeli funkcjonowania społeczeństw tradycyjnych było społeczeństwo zbieracko-myśliwskie. Jak sama nazwa wskazuje społeczeństwa te pozyskiwały zasoby żywnościowe poprzez zbieranie (roślin, owoców) lub polowanie. Związane to było z koczowniczym trybem życia. Plemiona zamieszkiwały pewien obszar dopóty, dopóki pozwalał on na zdobycie pożywienia. Gdy te zasoby zaczynały się kurczyć – przenoszono się w inne miejsce. Rodziło to następujące konsekwencje: społeczeństwa istniejące wg tego modelu były dość niewielkie i nie tworzyły trwałych osad. Nie istniała więc rozbudowana struktura społeczna, a podział społeczny i podział pracy wynika z wieku i płci. Władzę w plemieniu sprawowała starszyzna lub wiec - masowe zgromadzenie uprawnionej ludności, które spotykało się, by wspólnie podjąć decyzje. 2. Feudalizm. Feudalizm był to model rządzenia, który upowszechnił się w średniowiecznej Europie. Oparty był na silnym podziale hierarchicznym, w którym można było wyróżnić 3-4 stany - czyli grupy posiadające określone przywileje lub obowiązki. W podstawowym podziale wyróżniamy trzy stany: duchowieństwo, rycerstwo i chłopstwo. Niektórzy wyróżniają jeszcze jeden stan - mieszczaństwo. Feudalizm opierał się na kontrakcie, do którego dochodziło pomiędzy seniorem a wasalem. Senior przekazywał wasalowi prawa do określonych dóbr (najczęściej ziemi), w zamian wasal zobowiązany był do wsparcia - np. militarnego. Feudalizm związany był również ze zjawiskiem pańszczyzny. Była to obowiązkowa i przymusowa praca, jaką chłopi musieli wykonywać na rzecz właściciela ziemskiego, w zamian za możliwość uprawy ziemi należącej do niego. Co istotne - w feudalizmie władza państwowa należała do stanu duchowieństwa i rycerstwa (później do szlachty). Władzę sprawował zatem król, a jej legitymizacja, podobnie jak legitymizacja podziału stanowego – miała podłoże religijne. 3. Społeczeństwo przemysłowe. Efektem rewolucji przemysłowej, czyli zmiany sposobu produkcji wynikającej z dynamicznego rozwoju technologii, było powstanie nowego typu społeczeństwa. Powstanie machiny parowej, silnika spalinowego, rozwój kolei sprawiły, że nie tylko zwiększyła się produktywność, ale zmieniła struktura społeczna. Systematycznie zmniejszało się zatrudnienie w rolnictwie, a zwiększało w przemyśle – co skutkowało powstaniem nowej klasy społecznej – robotników. Nastąpił rozwój miast i powolna – chociaż nie bezkonfliktowa – poprawa warunków życia. Rozwój przemysłu uniezależniał człowieka zarówno od warunków przyrodniczych, jak i tradycyjnych instytucji takich jak rodzina czy kościół. Rozwój społeczeństwa przemysłowego w Europie związany był z rozwojem współczesnej demokracji przedstawicielskiej. 4. Społeczeństwo globalne. Określenie społeczeństwo globalne odnosi się do współczesnych form życia społecznego. Związane ono jest ze zjawiskiem globalizacji – rozumianym jako zwiększenie międzynarodowych, globalnych kontaktów i zależności. Mówi się, że współcześnie żyjemy w globalnej wiosce, gdyż media elektroniczne pozwalają przekraczać granice przestrzenne i czasowe. Przy pomocy smartfona możemy w każdej chwili komunikować się z dowolnym miejscem na ziemi. Społeczeństwo globalne nie byłoby zatem możliwe bez internetu, który umożliwia szybki przepływ informacji i idei. Globalizacja powoduje również utratę znaczenia państw i struktur narodowych. Oznacza to, że ciężar decyzji politycznych jest przenoszony na wyższy poziom – globalnych koncernów i międzynarodowych organizacji.
Ilustracja nr 1: źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0, autor: Thomas T. Ilustracja 2: źródło: Wikimedia Commons, licencja: domena publiczna. Ilustracja 3: źródło: Wikimedia Commons, licencja: domena publiczna. Ilustracja 4: licencja: CC0.
Polecenie 2

Jakie są najbardziej charakterystyczne symbole władzy w tych formach? Stwórz na ten temat krótką notatkę.

ROaBQferfiGVa
(Uzupełnij).