Schemat blokowy prezentujący informacje o mitach. Głównym hasłem są mity. Od tego hasła odchodzą dwa ramiona: rodzaje i funkcje mitów współczesnych. Od bloku rodzaje odchodzą cztery ramiona: współczesne, czyli nowożytne (historyczne, narodowe, polityczne, regionalne, ponadnarodowe), starożytne, archaiczne, religii monoteistycznych. Opis punktów znajdujących się na schemacie: 1. funkcje mitów współczesnych – integrowanie społeczności dzięki stworzeniu określonego systemu przekonań (np. funkcjonujący w Związku Sowieckim mit o nieomylności Józefa Stalina oraz o ZSRS jako „raju na ziemi”) – ułatwianie adaptowania się jednostki w społeczeństwie poprzez korzystanie z podobnego tłumaczenia zjawisk – podawanie wzorów zachowań (np. amerykański mit „od pucybuta do milionera” zachęcał do przedsiębiorczości) – inspirowanie artystów – budowanie podstaw ideologii i sankcjonowanie przywilejów pewnych grup ludzi (np. mit o wyższości jednej rasy nad inną), 2. mity współczesne Odnoszą się do znanej rzeczywistości, wydarzeń aktualnych, niekiedy są tożsame z czasem ich opowiadania, mogą odnosić się do wydarzeń aktualnych, a nawet takich, które dopiero mają się wydarzyć (np. mity dotyczące końca świata), bohaterami mitów są znane osoby, sportowcy, politycy, są nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania, sięgają po badania czy statystyki, aby przedstawić dane zjawisko jako racjonalne, wydarzenia tak są przedstawiane, aby zdobyć ufność odbiorców wówczas mit funkcjonuje w świadomości społecznej nawet wtedy, jeśli przedstawia fakty niezgodne z naukowymi ustaleniami; rytuał wpływa na wzmocnienie mitów (dzieje się tak dzięki uczestnictwu w pewnych zachowaniach, np. wspólnych pochodach, akcjach społecznych., 3. mity historyczne Nie powstały w czasach współczesnych, jednak są obecnie przypominane. Powstają również ich nowe wersje, sięgające do konkretnego wydarzenia z przeszłości, którym stara się wytłumaczyć sytuację obecną., 4. mity historyczne Przykłady: – mit sarmaty z XVII wieku, – mit rewolucji przemysłowej w Anglii z XVIII wieku, 5. mity narodowe Główny wątek mitów narodowych dotyczy danego narodu czy grupy narodowej, 6. mity narodowe Przykład: – mit mesjanizmu polskiego, 7. mity polityczne Są sposobem na powstanie nowych idei. Bazują na fałszywym i złudnym myśleniu. Tworzone najczęściej przez polityków, dają możliwość legitymizacji władzy, a także wpływania na swój elektorat i w konsekwencji postępowania według zasad przedstawianych w micie. Odgrywają poważną rolę w życiu publicznym i wpływają na społeczeństwo., 8. mity polityczne Przykłady: – mit wielkiej wojny ojczyźnianej w ZSRS, – mit okrągłego stołu, 9. mity regionalne Głównym ich tematem jest wyodrębnienie jakiegoś aspektu, który dotyczy tylko jednego wybranego obszaru lub/i społeczności., 10. mity regionalne Przykład: – mit kresów wschodnich, 11. mity ponadnarodowe Dotyczą najczęściej podmiotów, które są większe niż państwo narodowe lub narodu w kontekście sytuacji międzynarodowej lub organizacji międzynarodowych., 12. mity ponadnarodowe Przykład: – mit Unii Europejskiej, 13. mity starożytne Obecne w cywilizacjach starożytnych, dotyczyły głównie tematyki religijnej, wyjaśniały m.in. zmiany pór roku albo powstanie jakiegoś rodu. Ukazywały niezwykłe wydarzenia, bohaterami są bogowie, bohaterowie, królowie. Są nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania. Nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy. Wydarzenia tak są przedstawiane, aby zdobyć ufność odbiorców; stanowiły element wierzeń religijnych i wymagały określonych zachowań (rytuałów)., 14. mity archaiczne Obecne wśród ludów pierwotnych, wydarzenia dzieją się w odległej przeszłości, przed udokumentowaną historią i wskazywały na początek jakiegoś zjawiska. Ukazywały wydarzenia niezwykłe, niecodzienne, nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy; stanowiły element wierzeń i wymagały określonych zachowań (rytuałów)., 15. mity religii monoteistycznych Wykreowane przez chrześcijaństwo, islam i judaizm, były nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania, nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy; stanowiły element wierzeń religijnych i wymagały określonych zachowań (rytuałów).
Schemat blokowy prezentujący informacje o mitach. Głównym hasłem są mity. Od tego hasła odchodzą dwa ramiona: rodzaje i funkcje mitów współczesnych. Od bloku rodzaje odchodzą cztery ramiona: współczesne, czyli nowożytne (historyczne, narodowe, polityczne, regionalne, ponadnarodowe), starożytne, archaiczne, religii monoteistycznych. Opis punktów znajdujących się na schemacie: 1. funkcje mitów współczesnych – integrowanie społeczności dzięki stworzeniu określonego systemu przekonań (np. funkcjonujący w Związku Sowieckim mit o nieomylności Józefa Stalina oraz o ZSRS jako „raju na ziemi”) – ułatwianie adaptowania się jednostki w społeczeństwie poprzez korzystanie z podobnego tłumaczenia zjawisk – podawanie wzorów zachowań (np. amerykański mit „od pucybuta do milionera” zachęcał do przedsiębiorczości) – inspirowanie artystów – budowanie podstaw ideologii i sankcjonowanie przywilejów pewnych grup ludzi (np. mit o wyższości jednej rasy nad inną), 2. mity współczesne Odnoszą się do znanej rzeczywistości, wydarzeń aktualnych, niekiedy są tożsame z czasem ich opowiadania, mogą odnosić się do wydarzeń aktualnych, a nawet takich, które dopiero mają się wydarzyć (np. mity dotyczące końca świata), bohaterami mitów są znane osoby, sportowcy, politycy, są nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania, sięgają po badania czy statystyki, aby przedstawić dane zjawisko jako racjonalne, wydarzenia tak są przedstawiane, aby zdobyć ufność odbiorców wówczas mit funkcjonuje w świadomości społecznej nawet wtedy, jeśli przedstawia fakty niezgodne z naukowymi ustaleniami; rytuał wpływa na wzmocnienie mitów (dzieje się tak dzięki uczestnictwu w pewnych zachowaniach, np. wspólnych pochodach, akcjach społecznych., 3. mity historyczne Nie powstały w czasach współczesnych, jednak są obecnie przypominane. Powstają również ich nowe wersje, sięgające do konkretnego wydarzenia z przeszłości, którym stara się wytłumaczyć sytuację obecną., 4. mity historyczne Przykłady: – mit sarmaty z XVII wieku, – mit rewolucji przemysłowej w Anglii z XVIII wieku, 5. mity narodowe Główny wątek mitów narodowych dotyczy danego narodu czy grupy narodowej, 6. mity narodowe Przykład: – mit mesjanizmu polskiego, 7. mity polityczne Są sposobem na powstanie nowych idei. Bazują na fałszywym i złudnym myśleniu. Tworzone najczęściej przez polityków, dają możliwość legitymizacji władzy, a także wpływania na swój elektorat i w konsekwencji postępowania według zasad przedstawianych w micie. Odgrywają poważną rolę w życiu publicznym i wpływają na społeczeństwo., 8. mity polityczne Przykłady: – mit wielkiej wojny ojczyźnianej w ZSRS, – mit okrągłego stołu, 9. mity regionalne Głównym ich tematem jest wyodrębnienie jakiegoś aspektu, który dotyczy tylko jednego wybranego obszaru lub/i społeczności., 10. mity regionalne Przykład: – mit kresów wschodnich, 11. mity ponadnarodowe Dotyczą najczęściej podmiotów, które są większe niż państwo narodowe lub narodu w kontekście sytuacji międzynarodowej lub organizacji międzynarodowych., 12. mity ponadnarodowe Przykład: – mit Unii Europejskiej, 13. mity starożytne Obecne w cywilizacjach starożytnych, dotyczyły głównie tematyki religijnej, wyjaśniały m.in. zmiany pór roku albo powstanie jakiegoś rodu. Ukazywały niezwykłe wydarzenia, bohaterami są bogowie, bohaterowie, królowie. Są nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania. Nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy. Wydarzenia tak są przedstawiane, aby zdobyć ufność odbiorców; stanowiły element wierzeń religijnych i wymagały określonych zachowań (rytuałów)., 14. mity archaiczne Obecne wśród ludów pierwotnych, wydarzenia dzieją się w odległej przeszłości, przed udokumentowaną historią i wskazywały na początek jakiegoś zjawiska. Ukazywały wydarzenia niezwykłe, niecodzienne, nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy; stanowiły element wierzeń i wymagały określonych zachowań (rytuałów)., 15. mity religii monoteistycznych Wykreowane przez chrześcijaństwo, islam i judaizm, były nośnikiem określonych norm i wzorów postępowania, nie dążyły do zgodnego z racjonalnością wyjaśniania zjawisk, odwoływały się do emocji, wartościując pewne postawy; stanowiły element wierzeń religijnych i wymagały określonych zachowań (rytuałów).
Źródło: Szymon Cyprian Czupryński, Przemiany mitów i mitologizacja w warunkach tworzenia się społeczeństwa pluralistycznego na przykładzie mieszkańców Białegostoku , Białystok 2015, s. 15.