Schemat przedstawiający system polityczny Republiki Federalnej Niemiec. Na samym szczycie schematu umieszczony jest Prezydent Federalny (opis 1), który ma pod sobą: Kanclerza (opis 2) oraz Rząd (opis 3). Kanclerz i rząd wyłaniane są przez Bundestag (opis 4). Bundestag ma wpływ na federalne sądownictwo konstytucyjne – wybiera połowę sędziów Trybunału. Niezależnie od Bundestagu działa Bundesrat, który składa się z przedstawicieli rządów krajowych i również ma wpływ na wybór sędziów Trybunału. Istnieje także Zgromadzenie Federalne (opis 6), czyli organ konstytucyjny składający się z członków Bundestagu i w równej liczbie z członków wybranych przez przedstawicielstwa krajów związkowych. W Niemczech, niezależnie od Bundestagu działają Landstagi, czyli parlamenty każdego z krajów związkowych Niemiec. Mają one wpływ na powoływanie członków sądownictwa konstytucyjnego w krajach związkowych. Zarówno skład Bundestagu, jak i Landstagów wybierany jest w wyborach powszechnych, przez naród niemiecki. Opis: 1. Prezydent Federalny Należy do niego władza wykonawcza w RFN wspólnie z rządem. Konstytucja ograniczyła pozycję prezydenta, wobec tego politycy niemieccy wybór na stanowisko prezydenta uważają za cofnięcie się w karierze politycznej. Kadencja prezydenta trwa pięć lat, jest on wybierany przez Zgromadzenie Federalne składające się z członków Bundestagu oraz w równej liczbie z członków wybranych przez przedstawicielstwa narodowe krajów członkowskich. Prezydentem Niemiec może zostać obywatel Niemiec, który ma prawo wyborcze do Bundestagu i ukończył 40 lat. Prezydentem można zostać tylko przez dwie kadencje. Uprawnienia prezydenta: – reprezentuje federację na zewnątrz; – zawiera umowy z innymi państwami; – wysyła i przyjmuje przedstawicieli dyplomatycznych; – mianuje i odwołuje sędziów związkowych, urzędników związkowych, oficerów i podoficerów; – ma prawo łaski; – wskazuje kandydata na kanclerza., 2. Kanclerz kieruje pracami rządu i określa jego skład. Przedstawia prezydentowi wnioski o nominację określonych osób na stanowiska ministrów. Prezydent nie może odmówić mianowania ministrem kandydata przedstawionego przez kanclerza. Kanclerz wyznacza także jednego z członków gabinetu na wicekanclerza. Przeważnie otrzymuje on również tekę ministra spraw zagranicznych. Zwykle wicekanclerz pochodzi z mniejszej partii spośród tych, które tworzą koalicję., 3. Rząd federalny Niemiec (z niem. Bundesregierung) składa się z kanclerza federalnego (z niem. Bundeskanzler) i ministrów federalnych. Według konstytucji kanclerz federalny oraz ministrowie tworzą gabinet. Dysponuje on kompetencjami władzy wykonawczej w zakresie polityki wewnętrznej i zagranicznej, ma także inicjatywę ustawodawczą. Kanclerz jest nie tylko szefem rządu – zajmuje on pierwszą pozycję i faktycznie kieruje jego polityką (z niem. Kanzlerprinzip) według ustalonego planu działań. Do jego obowiązków należy sformowanie rządu – przedstawia prezydentowi kandydatów na ministrów, decyduje o ich liczbie oraz zakresie kompetencji poszczególnych resortów. Ministrowie są niezależni i ponoszą pełną odpowiedzialność za swoje działania w ramach resortów. Aktywna działalność umożliwia im osiągnięcie znaczącej pozycji w rządzie. Jego efektywność zależy od współpracy wszystkich jego członków, a sam autorytet kanclerza nie wystarcza. Za sprawne funkcjonowanie rządu odpowiedzialne jest kolegium złożone z kanclerza i ministrów. Uchwalone przez parlament prawa muszą najpierw być kontrasygnowane przez kanclerza i odpowiedniego ministra, zanim zostaną przedłożone prezydentowi. Co najmniej raz w roku odbywają się posiedzenia rządu pod przewodnictwem kanclerza oraz przedstawicieli rządów krajów związkowych. Wszelkie spory między ministrami rozstrzyga kanclerz, a przed podjęciem decyzji odbywa się dyskusja na forum rządu., 4. Bundestag. To Izba będąca reprezentacją ogólnopaństwową, zasiadają w niej deputowani wybierani w wyborach przeprowadzanych na terenie całej republiki federalnej. Skład Bundestagu jest ustalany według ordynacji mieszanej co cztery lata na podstawie powszechnych, równych, bezpośrednich, wolnych wyborów, w głosowaniu tajnym (z niem. Bundestagswahl). Połowa mandatów jest rozdzielana w skali federacji proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na listy poszczególnych partii politycznych. Podział mandatów odbywa się według metody Sainte-Laguë (do 2005 r. włącznie stosowana była metoda Hare’a-Niemeyera). W drugim kroku, po ustaleniu liczby mandatów przypadających każdej z partii, są one dzielone pomiędzy partyjne listy krajowe. Do podstawowych funkcji Bundestagu należą: – ustawodawcza – ustawodawstwo jest podstawową domeną parlamentu, choć w praktyce zarysowuje się tutaj domena rządu; – kreacyjna – dot. powoływania innych organów państwowych, np. wybór kanclerza federalnego, wybór połowy składu Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, współudział w wyborze prezydenta federalnego, współudział w powoływaniu sądów najwyższych; – kontrolna – wypełnianie parlamentarnej kontroli za pomocą różnorodnych środków, np. wielkie zapytania, małe zapytania, godzina aktualności, godzina pytań, komisje śledcze itd., 5. Bundesrat. Składa się z przedstawicieli rządów krajowych. Ich liczbę konstytucja uzależnia od liczby głosów należących do danego landu. Te zaś zależą od liczby jego ludności. Minimalnie kraj związkowy może mieć trzy głosy. Kraje mające ponad 2 mln ludności mają cztery głosy, powyżej 6 mln mieszkańców – pięć głosów, a ponad 7 mln – sześć głosów. Do 1990 roku w Bundesracie było 41 przedstawicieli rządów krajowych i czworo pochodzących z Berlina Zachodniego; po zjednoczeniu Niemiec izba ma 69 członków. Układ sił w Radzie wiąże się z federacyjną strukturą Niemiec, nadając większe, niż wynikałoby to z wielkości, znaczenie mniejszym krajom. Izba składa się z delegatów rządów poszczególnych krajów związkowych. Bundesrat: – ma tylko ograniczone uprawnienia ustawodawcze; – nie bierze udziału w pociąganiu do odpowiedzialności politycznej rządu; – ma prawo postawiania prezydenta RFN w stan oskarżenia; – bierze udział w wyborze sędziów Federalnego Trybunału Konstytucyjnego., 6. Zgromadzenie Federalne. Inaczej Zgromadzenie Związkowe (z niem. Bundesversammlung) – organ konstytucyjny składający się z członków Bundestagu i w równej liczbie z członków wybranych przez przedstawicielstwa krajów związkowych na zasadach wyborów proporcjonalnych, obradujących wspólnie w celu wyboru prezydenta Republiki Federalnej Niemiec (z niem. Bundespräsident). Zgromadzenie zwoływane jest nie później niż 30 dni przed upływem kadencji prezydenta lub w ciągu 30 dni od jego rezygnacji, śmierci lub usunięcia z urzędu., 7. Landtag. To parlament jednego z krajów związkowych Niemiec. Landtagi działają na podstawie konstytucji danego kraju związkowego i mają swoje siedziby w ich stolicach. Landtagi tworzą konstytucje krajów związkowych oraz ich prawodawstwo, poza zakresem określonym przez ustawę zasadniczą Niemiec jako leżący w kompetencjach Bundestagu.