Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1

Zapoznaj się z poniższym schematem, a następnie wykonaj polecenia.

R7dQ8Dpq9Z7WS1
Fotografia ukazuje liczną grupę mężczyzn na ulicy ubranych w mundury wojskowe. Wiele z nich trzyma sztandary z hasłami w języku rosyjskim. W tle jest kilka drzew bez liści. Ilustracja jest czarno-biała oraz podpisana jako „Przeniesienie sztandarów do Pałacu Taurydzkiego” w języku rosyjskim. 1. Raport sekretarza stanu Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec, Richarda von Kühlmanna, 1917 r. Rozbicie ententy jest najważniejszym celem naszej dyplomacji. Rosja wydaje się najsłabszym ogniwem wrogiego przymierza. Tak więc naszym zadaniem było ogniwo to rozluźnić, a następnie całkowicie usunąć. Stąd też nasze usiłowania szły w tym kierunku, by taką wywrotową działalność przeprowadzić w samej Rosji, poza frontem, przede wszystkim przez popieranie tendencji separatystycznych, reprezentowanych głównie przez bolszewików. Bolszewicy dopiero po otrzymaniu od nas stałych funduszy, dopływających różnymi kanałami i pod różnymi nazwami, byli w stanie uruchomić swój główny organ, [gazetę] „Prawdę”, i powiększyć w znaczący sposób bardzo wąską początkowo bazę ich partii.

Źródło: https://docplayer.pl/25583878-R-dzial-v-i-wojna-swiatowa-trojprzymierze.html [dostęp: 08.03.2021], 2. Abdykacja cara Mikołaja II z 2 (15) marca 1917 r. W dniach wielkich zmagań z wrogiem zewnętrznym, który prawie przez trzy lata usiłował ujarzmić naszą ojczyznę, Pan Bóg raczył zesłać nowe ciężkie doświadczenia na Rosję. Wszczęte przez naród niepokoje wewnętrzne grożą fatalnym wpływem na dalsze prowadzenie wojny.
Los Rosji, honor naszej bohaterskiej armii, dobro narodu, cała przyszłość naszej drogiej ojczyzny wymagają doprowadzenia wojny do zwycięskiego końca, za wszelką cenę. […] W tych decydujących dla życia Rosji dniach uznaliśmy za obowiązek swego sumienia ułatwić narodowi naszemu ścisłe jego zjednoczenie oraz skupienie wszystkich sił narodu na jak najszybszym odniesieniu zwycięstwa i, w porozumieniu z Dumą Państwową, uznaliśmy za słuszne zrzec się tronu Państwa Rosyjskiego […], przekazujemy dziedzictwo bratu naszemu wielkiemu księciu Michałowi Aleksandrowiczowi i błogosławimy go na wstąpienie na tron Państwa Rosyjskiego.
Uroczyście nakazujemy bratu naszemu, by rządził sprawami państwa w całkowitej i nienaruszalnej jedności z przedstawicielami narodu w instytucjach ustawodawczych, na tych samych zasadach, jakie one ustanowią, składając na to nienaruszalną przysięgę w imię gorąco umiłowanej ojczyzny.
Wzywamy wszystkich wiernych synów ojczyzny do spełnienia świętego obowiązku wobec niej przez posłuszeństwo carowi w ciężkiej chwili próby ogólnonarodowej i by pomogli mu wspólnie z przedstawicielami narodu wprowadzić Państwo Rosyjskie na drogę zwycięstwa, pomyślności i sławy. Niech Bóg dopomoże Rosji.


Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 34., 3. Tezy kwietniowe Włodzimierza I. Lenina z 1917 r. 1. W naszym stosunku do wojny, która ze strony Rosji bezwarunkowo pozostaje wojną grabieżczą, imperialistyczną, również za nowego rządu Lwowa i spółki, na skutek kapitalistycznego charakteru tego rządu […]. Na wojnę rewolucyjną […] świadomy proletariat może wyrazić swą zgodę jedynie pod warunkiem:
a) przejścia władzy w ręce proletariatu i bliskiej mu biedoty chłopskiej;
b) wyrzeczenia się w praktyce, nie zaś tylko w słowach, wszelkich aneksji;
c) całkowitego, faktycznego zerwania ze wszystkimi interesami kapitału. […]
2. Swoistość chwili bieżącej w Rosji polega na przechodzeniu od pierwszego etapu rewolucji – który na skutek niedostatecznego uświadomienia i zorganizowania proletariatu dał władzę burżuazji – do drugiego jej etapu, który powinien oddać władzę w ręce proletariatu i biedoty chłopskiej. To przechodzenie cechuje, z jednej strony, maksimum legalności (Rosja jest obecnie, wśród wszystkich krajów wojujących, najbardziej wolnym krajem na świecie), z drugiej strony to, że nie stosuje się przemocy wobec mas, i wreszcie nieświadomość i łatwowierny stosunek tych mas do rządu kapitalistów, najgorszych wrogów pokoju i socjalizmu. Ta swoistość sytuacji wymaga od nas umiejętności przystosowania się do specyficznych warunków pracy partyjnej wśród niezmiernie szerokich mas proletariatu, które dopiero co obudziły się do życia politycznego.
3. Żadnego poparcia Rządowi Tymczasowemu, wyjaśnianie zupełnej kłamliwości wszystkich jego obietnic, zwłaszcza jeśli chodzi o obietnicę wyrzeczenia się aneksji. Demaskowanie – zamiast niedopuszczalnego, siejącego złudzenia, „żądania”, by ten rząd, rząd kapitalistów, przestał być imperialistycznym.
4. […] Wyjaśnianie masom, że Rady Delegatów Robotniczych – to jedyna możliwa forma rządu rewolucyjnego […].
5. Nie republika parlamentarna – powrót do niej od Rad Delegatów Robotniczych byłby krokiem wstecz – lecz republika Rad Delegatów Robotniczych, Parobczańskich i Chłopskich w całym kraju, od dołu do góry. […]
6. […] Konfiskata wszystkich gruntów obszarniczych. Nacjonalizacja wszystkich gruntów w kraju; prawo dysponowania ziemią mają terenowe Rady Delegatów Parobczańskich i Chłopskich. Wyłonienie Rad Delegatów Biedoty Chłopskiej. Stworzenie z każdego dużego majątku […] wzorowego gospodarstwa pod kontrolą delegatów parobczańskich i na rachunek społeczny.
7. Natychmiastowe połączenie wszystkich banków kraju w jeden bank ogólnonarodowy i wprowadzenie nad nim kontroli ze strony Rad Delegatów Robotniczych.
8. Nie „wprowadzenie” socjalizmu, jako nasze bezpośrednie zadanie, lecz natychmiastowe przejście jedynie do kontroli nad produkcją społeczną i podziałem produktów ze strony Rad Delegatów Robotniczych. […]
10. Odnowienie Międzynarodówki. Inicjatywa stworzenia Międzynarodówki rewolucyjnej, Międzynarodówki skierowanej przeciwko socjalszowinistom i przeciwko „centrum”.


Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 35–37. , 4. Dekret o pokoju uchwalony przez II Ogólnorosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich w Piotrogrodzie 26 października (8 listopada) 1917 r. Rząd robotniczy i chłopski […] opierający się na Radach Delegatów Robotniczych, Żołnierskich i Chłopskich, proponuje wszystkim wojującym narodom i ich rządom niezwłoczne rozpoczęcie rokowań o sprawiedliwy, demokratyczny pokój. Za pokój sprawiedliwy, czyli demokratyczny, którego pragnie gorąco przytłaczająca większość wyczerpanych, znużonych i znękanych przez wojnę robotników i klas pracujących wszystkich krajów wojujących – za pokój, którego w sposób najbardziej wyraźny i uporczywy domagali się robotnicy i chłopi rosyjscy po obaleniu monarchii carskiej – za taki pokój rząd uważa natychmiastowy pokój bez aneksji (tj. bez zaboru cudzych ziem, bez przyłączenia przemocą innych narodowości) i bez kontrybucji. Rząd Rosji proponuje wszystkim narodom wojującym niezwłoczne zawarcie takiego pokoju, wyrażając gotowość podjęcia natychmiast, bez najmniejszej zwłoki, wszelkich zdecydowanych kroków, aż do ostatecznego zatwierdzenia wszystkich warunków takiego pokoju przez pełnomocne zgromadzenia przedstawicieli wszystkich krajów i wszystkich narodów.

Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 41. , 5. Deklaracja Praw Narodów Rosji z 3 (16) listopada 1917 r. […] W epoce caratu narody Rosji systematycznie podjudzano przeciwko sobie. Znane są następstwa takiej polityki: rzezie i pogromy […], niewola narodów […]. […]
W okresie imperializmu, po rewolucji lutowej, kiedy władza przeszła w ręce […] burżuazji, jawna polityka podjudzania ustąpiła miejsca polityce tchórzliwej nieufności do narodów Rosji, polityce szykan i prowokacji, maskującej się słownymi deklaracjami o „wolność” i „równość” narodów. […]
Należy położyć kres tej niegodnej polityce kłamstwa i nieufności, szykan i prowokacji. Winna ją odtąd zastąpić otwarta i uczciwa polityka prowadząca do pełnego wzajemnego zaufania między narodami Rosji. […]
Wychodząc z tych założeń Pierwszy Zjazd Rad w czerwcu bieżącego roku proklamował prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia.
Drugi Zjazd Rad w październiku bieżącego roku potwierdził to niezaprzeczalne prawo narodów Rosji w sposób jeszcze bardziej stanowczy i konkretny.
Wykonując wolę tych zjazdów Rada Komisarzy Ludowych postanowiła uznać następujące zasady za podstawę swej działalności wobec narodowości Rosji:
1. Równość i suwerenność narodów Rosji.
2. Prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia aż do oderwania się lub utworzenia samodzielnego państwa.
3. Zniesienie wszelkiego rodzaju przywilejów i ograniczeń narodowościowych i narodowo-religijnych.
4. Swobodny rozwój mniejszości narodowych i grup etnograficznych zamieszkujących terytorium Rosji.
Wypływające stąd dekrety szczegółowo zostaną opracowane niezwłocznie po powołaniu do życia komisji do spraw narodowościowych.
W imieniu Republiki Rosyjskiej
Komisarz Ludowy do spraw narodowości
(—) Józef Dżugaszwili Stalin
Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych Wł. Ulianow (Lenin)


Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 42–43., 6. Erich Ludendorff o przyczynach decyzji o rozszerzeniu niemieckiej okupacji terytorium Rosji w 1917 r. Gdybyśmy wtedy opuścili okupowane tereny, to rosyjscy bolszewicy dawno już staliby z bronią w rękach na niemieckiej ziemi. Bolszewicy nie mieli żadnego interesu w prawie do samostanowienia, zmierzali do dalszego rozszerzenia swojego panowania. Stosowali politykę gwałtu i liczyli na to, że bezbronny kraj zaraz będzie pod ich piętą. Ale jednocześnie wyczuwało się w nich nacjonalizm, gdyż oddzielenie Kurlandii, Litwy i Polski, nie dostrzegając wszystkich praw do samookreślenia, uznawali za wrogie działania przeciwko Rosji.

Źródło: Dorota Michaluk, Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości, Toruń 2010, s. 218.
Demonstracja żołnierska przed Pałacem Taurydzkim, 23 marca 1917 r. (napis na fotografii: Przeniesienie sztandarów do pałacu Taurydzkiego). W 1906 r. pałac został siedzibą Pierwszej Dumy Państwowej Imperium Rosyjskiego (funkcję tę pełnił do 1910 r.), a wkrótce po wybuchu rewolucji lutowej stanowił siedzibę Rządu Tymczasowego oraz (do lipca 1917 r.) Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Polecenie 2

Wyjaśnij, dlaczego Niemcy postanowiły wspierać bolszewików.

R71Ofet8m8chk
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Przedstaw kluczowe różnice między rewolucją lutową a październikową.

RfDFHBqAoM9J1
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Wymień własnymi słowami najważniejsze cele bolszewików zawarte w tezach kwietniowych.

R17sr5D5CRT8L
(Uzupełnij).
Polecenie 5

Przedstaw stosunek władz Niemiec do Deklaracji praw narodów Rosji.

RZBZYqB4eRAHW
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1

Dopasuj podpisy do zdjęć.

Ryxs9wBbOmafl
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RNygYxkQ0DP4H
Połącz w pary. Mikołaj II Romanow Możliwe odpowiedzi: 1. Władimir Iljicz Uljanow (1870–1924), przywódca rewolucji październikowej, pierwszy przywódca Rosji sowieckiej., 2. Ostatni car Rosji, panujący w latach 1894–1917 Włodzimierz Lenin Możliwe odpowiedzi: 1. Władimir Iljicz Uljanow (1870–1924), przywódca rewolucji październikowej, pierwszy przywódca Rosji sowieckiej., 2. Ostatni car Rosji, panujący w latach 1894–1917