Schemat

Polecenie 1

Wynotuj podobieństwa i różnice w poglądach na język, jakie dostrzegasz pomiędzy przedstawionymi na schemacie nurtami filozoficznymi.

R19Q7U8H5NMXK

Twoje notatki

Polecenie 1

R1OJObKzq8hZ2

RqAV6Ypy0MzVE1

Schemat interaktywny. Schemat składa się z czterech bloków, które są wypełnione informacjami. Elementy schematu interaktywnego. Filozofia analityczna. Elementy należące do tej kategorii. 1. Przedstawiciele:

George Edward Moore,
Bertrand Russel,
Ludwig Wittgenstein (jako autor książki Tractatus logico–philosophicus). 2. Atomizm logiczny. Kluczowy dla filozofii analitycznej pogląd, zgodnie z którym cały język sprowadzić można do szeregu najprostszych zdań atomowych. Te najprostsze elementy języka odnoszą się do prostych faktów. Koncepcja ta stanowi uzasadnienie twierdzenia, że za pomocą języka można prawdziwie poznać rzeczywistość.

Atomizm logiczny głosił m.in. Ludwig Wittgenstein, zaś nazwę zaproponował Bertrand Russel. 3. Znaczenie. Zdjęcie przedstawia ziemniaki, część znajduje się w worku.
Filozofowie analitycznie przyjmowali, że znaczeniem nazwy jest przedmiot, do którego odsyła. Zgodnie z tą koncepcją, nazwy „pyra”, „ziemniak” i „kartofel” mają dokładnie to samo znaczenie – każda z nich odsyła bowiem do przedmiotu, który widzisz na zdjęciu. 4. Prawda i sens. Wittgenstein odróżniał fakty, czyli to, co rzeczywiście zachodzi, od stanów rzeczy, czyli tego, co jest możliwe. Zdania prawdziwe to te, które odnoszą się do faktów, a zdania sensowne – te, które odnoszą się do stanów rzeczy.

„Pada deszcz”, „pada śnieg”, „świeci słońce”, „wieje wiatr” to wszystko możliwe stany rzeczy. A zatem zdanie „Dziś pada deszcz” jest sensowne, w przeciwieństwie do zdania: „Dziś pada słońce” – jest bowiem niemożliwe, by „padało słońce”. Żeby dowiedzieć się, czy zdanie „Dziś pada deszcz” jest prawdziwe, muszę wyjrzeć przez okno. Jak widzisz, zdanie to jest fałszywe – faktycznie bowiem świeci słońce. Koniec elementów dla tej kategorii. Neopozytywizm (inaczej: empiryzm logiczny). Elementy należące do tej kategorii. 5. Przedstawiciele: Koło Wiedeńskie:
- Moritz Schlick,
- Rudolf Carnap,
- Otto Neurath,
- Karl Gödel,
- Philipp Frank
. 6. Program. Wszelkie poznanie jest zapośredniczone przez język. Filozofia naukowa rozumiana jako logiczna analiza języka nauk szczegółowych. Neopozytywizm podejmował walkę z tradycyjną filozofią metafizyczną i odrzucał jej problemy jako pozorne. 7. Fizykalizm. Neopozytywistyczny postulat sprowadzenia terminów wszystkich nauk empirycznych do języka fizyki. 8. Zdania protokolarne. Poznanie naukowe ma swoje źródło w doświadczeniu. Język naukowy powinien wiec opierać się na zdaniach protokolarnych. Mają one być czystym zapisem tego, co bezpośrednio dane w doświadczeniu. Koniec elementów dla tej kategorii. Filozofia lingwistyczna i pragmatyzm. Elementy należące do tej kategorii. 9. Przedstawiciele:
- Ludwig Wittgenstein (jako autor książki Dociekania filozoficzne),
- John Langshaw Austin. 10. Użytkowa teoria znaczenia. Koncepcja, zgodnie z którą znaczeniem nazw nie są przedmioty, do których się odnoszą, ale reguły ich użycia. „Pyra” nie jest tym samym, co „ziemniak”; choć obie nazwy odnoszą się do tego samego warzywa, to „pyra” jest regionalizmem zakorzenionym w wielkopolskiej kulturze i historii. Nazwy, które odnoszą się do tego samego przedmiotu, są jednak używane na różne sposoby; mają więc różne znaczenie. 11. Gra językowa. Sposób ujęcia języka zaproponowany przez Ludwika Wittgensteina w Dociekaniach filozoficznych. Analizował on sytuacje interakcji między użytkownikami języka, w których posługiwali się oni słowami według określonych reguł – stąd analogia do gry. 12. Przykład: Ludwig Wittgenstein
  Dociekania filozoficzne
  
  Wyobraźmy sobie język, [który] służyć ma porozumiewaniu się budowniczego A ze swoim pomocnikiem B. A składa jakąś budowlę z bloków kamiennych, wśród których są kostki, słupy, płytki i belki. B ma podawać bloki, i to w takiej kolejności, w jakiej B ich potrzebuje. W tym celu posługują się oni językiem składającym się ze słów: kostka, słup, płytka, belka. A wykrzykuje te słowa – B przynosi blok, który na dany okrzyk nauczył się przynosić. Potraktuj to jako kompletny, prymitywny język.
  
  ^{Źródło: Ludwig Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, tłum. B.Wolniewicz, Warszawa 2000, s. 8–9.} 13. Teoria aktów mowy. Teoria Johna L. Austina; ujmowała ona wypowiedzi jako akty mowy, na które składało się działanie, intencja oraz skutek wywoływany przez wypowiedź. Akty mowy mogą zarówno opisywać rzeczywistość (są to tzw. konstatywy) lub tworzyć nowe stany rzeczy (są to tzw. performatywy). Koniec elementów dla tej kategorii. Pragmatyzm. Elementy należące do tej kategorii. 14. Przedstawiciele:
  - William James,
  - John Dewey,
  - Charles Sanders Peirce,
  - Richard Rorty. 15. Poznanie. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski
    Teoria literatury XX wieku
    
    Poznanie rzeczywistości jest jednocześnie jej tworzeniem, albowiem nie istnieje ona niezależnie od umysłu i języka. Wszystko to, co ma dla człowieka sens, jest jego wytworem, albowiem nie ma żadnej transcendentnej lub transcendentalnej zasady, której odkrycie gwarantowałoby absolutną zrozumiałość świata. To, co daje się zrozumieć, daje się zrozumieć w określonych ramach, które powstają na skutek społecznej zgody na temat użyteczności poznania. Poznanie nie jest reprezentacją świata w języku, lecz efektem potrzeb lub pragnień jednostki czy grupy ludzi, którzy uzgadniają ze sobą zasady ich uprawomocnienia. Przedmioty poznania nie mają żadnego sensu poza praktyką dyskursywną przedsiębraną dla jakiegoś określonego celu. Ludzie posługują się różnymi językami, a więc i przed mioty poznania posiadają rozmaite sensy, w zależności od tego, kto i w jakiej sytuacji o nich mówi.
    
    ^{Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teoria literatury XX wieku, Kraków 2009, s. 477. 16. Hilary Putnam: kompromis między realizmem i pragmatyzmem. Współczesny filozof języka Hilary Putnam (1926–2016) zaproponował koncepcję znaczenia, która godzi postulaty realizmu i pragmatyzmu. Ludzie potrafią używać słów, lecz zazwyczaj nie potrafią samodzielnie określić, czy faktycznie opisują one rzeczywistość. Zdają się więc w tej materii na ekspertów – fizycy określają znaczenie słów wchodzących w zakres języka fizyki, filozofowie – z zakresu filozofii, itd. Kiedy używam więc słowa „elektron”, żeby odnieść się do pewnej realnie istniejącej rzeczy. Nie muszę jednak sprawdzać, czy elektrony faktycznie istnieją. Zdaję się w tej sprawie na eksperta – fizyka, który za pomocą metod naukowych stwierdził, że słowu „elektron” odpowiada coś realnego, a następnie przekazał (najczęściej za pomocą systemu edukacji) reguły używania słowa elektron innym użytkownikom języka. Stanowisko Putnama zakłada, że język odnosi się do rzeczywistości, lecz zapośredniczony przez wiedzę ekspercką, która go definiuje. Nazywane jest w związku z tym realizmem pragmatycznym.}

Koniec elementów dla tej kategorii.

George Edward Moore,
Bertrand Russel,
Ludwig Wittgenstein (jako autor książki Tractatus logico–philosophicus). 2. Atomizm logiczny. Kluczowy dla filozofii analitycznej pogląd, zgodnie z którym cały język sprowadzić można do szeregu najprostszych zdań atomowych. Te najprostsze elementy języka odnoszą się do prostych faktów. Koncepcja ta stanowi uzasadnienie twierdzenia, że za pomocą języka można prawdziwie poznać rzeczywistość.

Atomizm logiczny głosił m.in. Ludwig Wittgenstein, zaś nazwę zaproponował Bertrand Russel. 3. Znaczenie. Zdjęcie przedstawia ziemniaki, część znajduje się w worku.
Filozofowie analitycznie przyjmowali, że znaczeniem nazwy jest przedmiot, do którego odsyła. Zgodnie z tą koncepcją, nazwy „pyra”, „ziemniak” i „kartofel” mają dokładnie to samo znaczenie – każda z nich odsyła bowiem do przedmiotu, który widzisz na zdjęciu. 4. Prawda i sens. Wittgenstein odróżniał fakty, czyli to, co rzeczywiście zachodzi, od stanów rzeczy, czyli tego, co jest możliwe. Zdania prawdziwe to te, które odnoszą się do faktów, a zdania sensowne – te, które odnoszą się do stanów rzeczy.

„Pada deszcz”, „pada śnieg”, „świeci słońce”, „wieje wiatr” to wszystko możliwe stany rzeczy. A zatem zdanie „Dziś pada deszcz” jest sensowne, w przeciwieństwie do zdania: „Dziś pada słońce” – jest bowiem niemożliwe, by „padało słońce”. Żeby dowiedzieć się, czy zdanie „Dziś pada deszcz” jest prawdziwe, muszę wyjrzeć przez okno. Jak widzisz, zdanie to jest fałszywe – faktycznie bowiem świeci słońce. Koniec elementów dla tej kategorii. Neopozytywizm (inaczej: empiryzm logiczny). Elementy należące do tej kategorii. 5. Przedstawiciele: Koło Wiedeńskie:
- Moritz Schlick,
- Rudolf Carnap,
- Otto Neurath,
- Karl Gödel,
- Philipp Frank
. 6. Program. Wszelkie poznanie jest zapośredniczone przez język. Filozofia naukowa rozumiana jako logiczna analiza języka nauk szczegółowych. Neopozytywizm podejmował walkę z tradycyjną filozofią metafizyczną i odrzucał jej problemy jako pozorne. 7. Fizykalizm. Neopozytywistyczny postulat sprowadzenia terminów wszystkich nauk empirycznych do języka fizyki. 8. Zdania protokolarne. Poznanie naukowe ma swoje źródło w doświadczeniu. Język naukowy powinien wiec opierać się na zdaniach protokolarnych. Mają one być czystym zapisem tego, co bezpośrednio dane w doświadczeniu. Koniec elementów dla tej kategorii. Filozofia lingwistyczna i pragmatyzm. Elementy należące do tej kategorii. 9. Przedstawiciele:
- Ludwig Wittgenstein (jako autor książki Dociekania filozoficzne),
- John Langshaw Austin. 10. Użytkowa teoria znaczenia. Koncepcja, zgodnie z którą znaczeniem nazw nie są przedmioty, do których się odnoszą, ale reguły ich użycia. „Pyra” nie jest tym samym, co „ziemniak”; choć obie nazwy odnoszą się do tego samego warzywa, to „pyra” jest regionalizmem zakorzenionym w wielkopolskiej kulturze i historii. Nazwy, które odnoszą się do tego samego przedmiotu, są jednak używane na różne sposoby; mają więc różne znaczenie. 11. Gra językowa. Sposób ujęcia języka zaproponowany przez Ludwika Wittgensteina w Dociekaniach filozoficznych. Analizował on sytuacje interakcji między użytkownikami języka, w których posługiwali się oni słowami według określonych reguł – stąd analogia do gry. 12. Przykład: Ludwig Wittgenstein
  Dociekania filozoficzne
  
  Wyobraźmy sobie język, [który] służyć ma porozumiewaniu się budowniczego A ze swoim pomocnikiem B. A składa jakąś budowlę z bloków kamiennych, wśród których są kostki, słupy, płytki i belki. B ma podawać bloki, i to w takiej kolejności, w jakiej B ich potrzebuje. W tym celu posługują się oni językiem składającym się ze słów: kostka, słup, płytka, belka. A wykrzykuje te słowa – B przynosi blok, który na dany okrzyk nauczył się przynosić. Potraktuj to jako kompletny, prymitywny język.
  
  ^{Źródło: Ludwig Wittgenstein, Dociekania filozoficzne, tłum. B.Wolniewicz, Warszawa 2000, s. 8–9.} 13. Teoria aktów mowy. Teoria Johna L. Austina; ujmowała ona wypowiedzi jako akty mowy, na które składało się działanie, intencja oraz skutek wywoływany przez wypowiedź. Akty mowy mogą zarówno opisywać rzeczywistość (są to tzw. konstatywy) lub tworzyć nowe stany rzeczy (są to tzw. performatywy). Koniec elementów dla tej kategorii. Pragmatyzm. Elementy należące do tej kategorii. 14. Przedstawiciele:
  - William James,
  - John Dewey,
  - Charles Sanders Peirce,
  - Richard Rorty. 15. Poznanie. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski
    Teoria literatury XX wieku
    
    Poznanie rzeczywistości jest jednocześnie jej tworzeniem, albowiem nie istnieje ona niezależnie od umysłu i języka. Wszystko to, co ma dla człowieka sens, jest jego wytworem, albowiem nie ma żadnej transcendentnej lub transcendentalnej zasady, której odkrycie gwarantowałoby absolutną zrozumiałość świata. To, co daje się zrozumieć, daje się zrozumieć w określonych ramach, które powstają na skutek społecznej zgody na temat użyteczności poznania. Poznanie nie jest reprezentacją świata w języku, lecz efektem potrzeb lub pragnień jednostki czy grupy ludzi, którzy uzgadniają ze sobą zasady ich uprawomocnienia. Przedmioty poznania nie mają żadnego sensu poza praktyką dyskursywną przedsiębraną dla jakiegoś określonego celu. Ludzie posługują się różnymi językami, a więc i przed mioty poznania posiadają rozmaite sensy, w zależności od tego, kto i w jakiej sytuacji o nich mówi.
    
    ^{Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, Teoria literatury XX wieku, Kraków 2009, s. 477. 16. Hilary Putnam: kompromis między realizmem i pragmatyzmem. Współczesny filozof języka Hilary Putnam (1926–2016) zaproponował koncepcję znaczenia, która godzi postulaty realizmu i pragmatyzmu. Ludzie potrafią używać słów, lecz zazwyczaj nie potrafią samodzielnie określić, czy faktycznie opisują one rzeczywistość. Zdają się więc w tej materii na ekspertów – fizycy określają znaczenie słów wchodzących w zakres języka fizyki, filozofowie – z zakresu filozofii, itd. Kiedy używam więc słowa „elektron”, żeby odnieść się do pewnej realnie istniejącej rzeczy. Nie muszę jednak sprawdzać, czy elektrony faktycznie istnieją. Zdaję się w tej sprawie na eksperta – fizyka, który za pomocą metod naukowych stwierdził, że słowu „elektron” odpowiada coś realnego, a następnie przekazał (najczęściej za pomocą systemu edukacji) reguły używania słowa elektron innym użytkownikom języka. Stanowisko Putnama zakłada, że język odnosi się do rzeczywistości, lecz zapośredniczony przez wiedzę ekspercką, która go definiuje. Nazywane jest w związku z tym realizmem pragmatycznym.}

Koniec elementów dla tej kategorii.

Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 2

Wyjaśnij krótko, jaką rolę w poznaniu rzeczywistości odgrywa język według każdej z przedstawionych na schemacie koncepcji.

Wyjaśnij krótko, jaką rolę w poznaniu rzeczywistości odgrywa język według każdej z przedstawionych w treści schematu koncepcji.

RBOGF7kDICMpj

Przeczytaj

Sprawdź się