Ilustracja przedstawia trzy schematy. Schemat pierwszy. Jego hasłem głównym są cechy duchowości świętego Franciszka i franciszkanizmu. Wskazane są następujące cechy: 1. Prawda, że Bóg jest Światłością Najwyższym Dobrem, Najlepszym Ojcem. 2. Chrysocentryzm. 3. Pobożność eucharystyczna. 4. Pobożność Maryjna. 5. Synowskie umiłowanie Kościoła rzymskokatolickiego. Schemat drugi. Jego hasłem głównym są cechy charmatu franciszkańskiego. Podane są dwie cechy: fraternitas (braterstwo), minoritas (duch pokory i służby). Schemat trzeci. Jego hasłem głównym jest realizacja ideału franciszkańskiego poprzez: miłość, ubóstwo, posłuszeństwo, czystość, pokorę, radość, modlitwę. Opis punktów znajdujących się na schematach: 1. Prawda, że Bóg jest Światłością, Najwyższym Dobrem, Najlepszym Ojcem Bezpośredni, synowski kontakt z Bogiem.
Franciszek nawiązuje więź z Bogiem za pomocą modlitwy, która ma trojaki charakter: uwielbienia, dziękczynienia i prośby. Wyrazem tego jest komentarz Świętego do modlitwy „Ojcze nasz”. 2. Chrystocentryzm. Czynił z Franciszka ludzką kopię osoby Chrystusa. Franciszek upodabnia się i naśladuje Chrystusa poprzez wyrzeczenie się siebie, bogactw oraz miłość do ludzi. Zbawiciel prowadzi do Ojca, jest prawdą zaspokajającą w pełni umysł i serce oraz prawdziwym życiem w doczesności i wieczności. 3. Pobożność eucharystyczna. Wynika z czci, jaką Franciszek żywił do Eucharystii. Msza jest bezinteresowną ofiarą miłości Zbawiciela. W liście do kierujących narodami pisał: Dlatego radzę wam z całego serca, moi panowie, abyście odsunęli na dalszy plan swoje troski i zabiegi i przyjmowali Najświętsze Ciało i Najświętszą Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa w Jego świętej pamiątce. U św. Franciszka z czcią Eucharystii wiąże się ściśle cześć dla kapłanów. 4. Pobożność Maryjna. Matka Boża zajmuje w duchowości franciszkańskiej miejsce uprzywilejowane, ze względu na rolę, jaką odegrała w Bożym planie zbawienia. 5. Synowskie umiłowanie Kościoła rzymskokatolickiego. Filozofia i teologia św. Franciszka polegała na mistycznym przeżywaniu prawdy o zbawieniu, jakie Chrystus swoim cierpieniem ofiarował wszystkim ludziom. Miejscem tej prawdy był Kościół, nie wymarzony, który wcale nie składa się z geniuszów intelektu, lecz z ludzi słabych, gotowych zawsze do zdrady, do odejścia i do powrotów. Franciszek uważał, że Kościół w swojej ludzkiej postaci jest zawsze w drodze do ideału, ale Chrystus jest i będzie z nim aż do skończenia świata. Taki właśnie Kościół św. Franciszek ogarniał swoją miłością i w ramach jego struktur pragnął go odnowić. Świadectwem szacunku i miłości do Kościoła jest jego postawa czci i zrozumienia wobec kapłanów. 6. Cechy charyzmatu franciszkańskiego. Właściwością franciszkańskiego charyzmatu jest radykalizm ewangeliczny realizowany przez św. Franciszka swoim życiem i wyrażony w jego 226 pismach. 7. Fraternitas (braterstwo). Pragnieniem św. Franciszka było, aby ludzie ożywieni duchem Chrystusa żyli razem, stanowiąc grupę braterską. Franciszek mianem „brat” i „siostra” określał wszystko, co go otaczało – słońce nazywając bratem, a księżyc i wodę siostrą, gdyż w całym kosmosie i dziejach ludzkości widział ślady przejścia miłości Bożej. Stąd rodzi się również szacunek dla charakterystycznych cech, jakie każdy człowiek otrzymał od Boga – szacunek dla jego oryginalności. Duch franciszkańskiego braterstwa jest otwarciem się na drugiego człowieka i otaczający świat. 8. Minoritas (duch pokory i służby). Stanowi drugą zasadniczą cechę franciszkańskiego charyzmatu. „Mniejszy” jest ten, kto jest uległy wszystkim i chce służyć wszystkim dla miłości Chrystusa. Dlatego Reguła mówi o umiejętności słuchania jeden drugiego, wykluczeniu wszelkich prób panowania i przemocy czy narzucania się nawet w celach duchowych. Dla doświadczania samemu radości wynikającej z dobra drugiego człowieka należy stosować się do ewangelicznej zasady wypowiedzianej ustami Jana Chrzciciela: Potrzeba, by On wzrastał, a ja się umniejszał (J 3, 30). Taka postawa służby zakłada konieczność prostoty, która jest zaprzeczeniem wszelkiej mądrości tego świata i egoistycznej roztropności, ponieważ widzi wszystko w świetle Bożym i uważa siebie za narzędzie w służbie Bożej. 9. Realizacja ideału franciszkańskiego. Normą życia franciszkańskiego jest życie według Ewangelii, aż do całkowitego upodobnienia się do Chrystusa. Naśladowanie i pójście za Boskim Mistrzem realizuje się praktycznie w duchowości franciszkańskiej, m.in. przez miłość, ubóstwo, posłuszeństwo, czystość, pokorę, radość i modlitwę. 10. Miłość. Powszechna, która wszystkich i wszystko widzi w Chrystusie, wszystkich i wszystko kocha w Nim i przez Niego. Franciszkanin powinien ujmować ludzi o różnych poglądach przez swoją dobroć, życzliwość i miłość. By nikogo nie krzywdząc i niczego nie niszcząc, swoim przykładem życia uobecniać miłość, udowadniając, że może i musi być inaczej, a więc lepiej niż było, czyli może być po Bożemu. 11. Ubóstwo. Stanowi wartość nadprzyrodzoną objawioną przez Jezusa, oznacza ono nie tylko zachowanie właściwego stosunku do dóbr tego świata, bez żądzy posiadania czegokolwiek, ale ufność do Boga i pewność jutra, które przyniesie człowiekowi nowe dary Opatrzności. Stąd ubóstwo franciszkańskie ma szerszą treść, niż wyraża samo to słowo. Święty z Asyżu wyjaśnia to następująco: «Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie» (Mt 5, 3). Wielu jest takich, którzy oddają się gorliwie modlitwie i praktykom pobożnym, i obarczają swoje ciało licznymi postami i umartwieniami; lecz z powodu jednego tylko słowa, które zdaje się być krzywdą dla ich ciała, lub z powodu jakiejś rzeczy, której się ich pozbawia, wzburzają się i wpadają w gniew. Ci nie są ubodzy w duchu. Kto bowiem jest rzeczywiście ubogi w duchu, ten nienawidzi siebie samego i kocha tych, którzy uderzają w policzek. Dla św. Franciszka ubóstwo nie stanowi środka do celu, lecz przywilej i dar Boży. 12. Posłuszeństwo. Jest sprawnością duszy wybitnie nadprzyrodzoną, z której wszystkie inne cnoty wypływają, nie wyłączając ubóstwa. Zrozumienie w pełni posłuszeństwa franciszkańskiego jest możliwe w kontekście braterstwa. W Regule z 1221 r. św. Franciszek napisał: Nikogo nie można nazywać przeorem, lecz wszyscy bez różnicy niech się nazywają braćmi mniejszymi. Realizowanie posłuszeństwa nie wyraża się w formie ślepego poddaństwa czy w formie takiej uległości woli, by zakonnik nie czynił ani mniej, ani więcej, ani odmiennie od tego, co mu rozkazano. Posłuszeństwo i wolność są koordynowane za pomocą chrześcijańskiej miłości. Jeśli czasem istnieje między nimi konflikt, czy przez egoistyczne nadużycie, czy przez zwykłą ograniczoność ludzką, rozwiązania nie należy szukać w buńczucznej rebelii, ale w pokornej postawie, która nie niszczy wspólnoty z bratem mającym władzę. O realizowaniu posłuszeństwa we właściwym duchu można mówić wtedy, gdy obie strony są na tyle dojrzałe pod względem osobowym i duchowym, że same cenią sobie wzniosłość ideału franciszkańskiego i wewnętrzną wartość samego posłuszeństwa. 13. Czystość. Według Franciszka jest wymogiem i warunkiem wstępnym życia chrześcijańskiego w ogóle. Człowiek czysty, nie przywiązuje się do rzeczy ziemskich. Wolny od wszelkiego przywiązania egoistycznego do ludzi i rzeczy, jako czysty zajmuje się wszystkim ze względu na Boga, nie podąża za pragnieniami własnego „ja”, ale jest całkowicie zwrócony ku Bogu. Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą (Mt 5, 8). Czystego serca są ci, którzy gardzą dobrami ziemskimi, a szukają niebieskich i nie przestają nigdy czystym sercem i duszą uwielbiać Pana, Boga żywego i prawdziwego. W tej totalnej czystości powinno się mieścić życie w celibacie i ślubie czystości. 14. Pokora. Św. Franciszek pokorę nazywa siostrą ubóstwa, autentyczność ubóstwa mierzy pokorą, która mu towarzyszy. Nie podaje konkretnej definicji pokory; jest to życie ubogiego Chrystusa odczytane w Ewangelii i konkretnych braciach i siostrach. Człowiek nie staje się pokorny za sprawą słów, lecz czynów. Prawdziwa pokora nie jest tylko sztucznym gestem upokorzenia lub wyrzeczenia, ale oznacza spojrzenie na siebie w prawdzie, dostrzeganie zarówno dobra jak zła, które znajduje się w nas obiektywnie. Pokorny człowiek prezentuje się takim, jakim jest. Dlatego zachowuje się naturalnie. Pragnie, by również inni widzieli i oceniali go takim, jakim jest. Zdaniem świętego z Asyżu, „człowiek jest tym tylko, czym jest w oczach Boga i niczym więcej”. 15. Radość. Łączność z Bogiem i dystans w stosunku do rzeczy rodzi w sercu pokój i radość, którą źródła franciszkańskie nazywają radością doskonałą. Przejawia się ona w różnych sytuacjach życia, tak pomyślnych, jak i bolesnych dla człowieka. Prawdziwie radosnym może być tylko człowiek o czystym sumieniu. 16. Modlitwa. Obejmuje religijną motywacją każdą czynność dnia, kierując ją do Boga jako wypełnienie woli Bożej. Nie odnosi się do pojedynczych aktów pobożności.