Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
akumulacja lodowcowa
akumulacja lodowcowa

osadzanie materiału transportowanego przez lodowiec

czoło lodowca
czoło lodowca

znajdująca się najniżej krawędź lodowca, która zawsze jest prostopadła do toru, po którym rusza się lodowiec; znajduje się w obszarze topnienia

dolina U‑kształtna
dolina U‑kształtna

forma terenu powstała w wyniku erozyjnej działalności lodowca, na skutek przekształcenia doliny V‑kształtnej przez jęzory lodowcowe i wody z nich wypływające; posiadają strome ściany skalne i płaskie dno 

dolina V‑kształtna
dolina V‑kształtna

dolina, której przekrój poprzeczny przypomina literę V; najczęściej występuje na obszarach górskich, w górnych biegach rzek; posiada strome zbocza, pokryte drobnym materiałem skalnym i wąskim dnem

drumlin
drumlin

to niski pagórek o eliptycznym i asymetrycznym kształcie, wydłużony w kierunku ruchu lądolodu; powstaje z materiału morenowego znajdującego się pod lądolodem

eratyki
eratyki

fragmenty skały litej, odporne na działanie czynników klimatycznych, przeniesiony przez lądolód; występują w północnej i środkowej części naszego kraju

erozja lodowca
erozja lodowca

niszcząca działalność lodowca polegająca między innymi na przechwytywaniu materiału skalnego z podłoża, który przymarzł do lodu oraz rysowaniu i wygładzaniu skał podłoża niesionym materiałem

gołoborze
gołoborze

rodzaj pokrywy stokowej w postaci głazowisk powstałych w wyniku wietrzenia mrozowego na przedpolu lądolodu

interglacjał
interglacjał

okres względnego ocieplenia między glacjałami

jezioro morenowe
jezioro morenowe

jezioro powstałe w zagłębieniach pomiędzy wzniesieniami moren czołowych i obniżeniach moreny dennej cechujące się stosunkowo dużą powierzchnią i małą głębokością oraz urozmaiconą linią brzegową

jezioro wytopiskowe
jezioro wytopiskowe

głębokie jezioro o niewielkiej powierzchni i kolistym kształcie; powstaje w wyniku wytopienia lodu pozostałego podczas cofania się lądolodu

kem
kem

pagórek ze spłaszczonym wierzchołkiem o okrągłym lub wydłużonym kształcie; zbudowany ze żwirów, piasków i mułów akumulowanych przez wody w szczelinach i zagłębieniach lądolodu

kotły polodowcowe
kotły polodowcowe

zagłębienia terenu pod polami firnowymi powstałe w wyniku długotrwałego działania mas lodu; to miejsce, z którego wypływa jęzor lodowca górskiego

lądolód
lądolód

gruba pokrywa lodowa zajmujące duże powierzchnie np. kontynentu lub jego znacznej części poruszająca się pod wpływem własnego ciężaru we wszystkich kierunkach

lodowiec
lodowiec

wolno płynąca masa lodu, tworząca się przez nagromadzenie na powierzchni terenu dużych mas lodu, które pod wpływem własnego ciężaru przesuwają się w dół

morena boczna
morena boczna

wał z materiału skalnego transportowanego przez lodowiec tworzący się obok jęzora lodowca górskiego

morena środkowa
morena środkowa

rodzaj moreny powstałej wskutek połączenia moren bocznych zlewających się lodowców górskich

moreny czołowe
moreny czołowe

ciągi pagórków lub wały tworzące się przed czołem lodowca podczas jego dłuższego postoju

moreny denne
moreny denne

płaskie lub faliste obszary z licznymi zagłębieniami bezodpływowymi, powstałe w wyniku akumulacji materiału skalnego pod lądolodem

nunatak
nunatak

wzgórze lub szczyt wznoszący się nad powierzchnią lądolodu

ozy
ozy

kręte pagórki, ułożone zgodnie z kierunkiem ruchu lądolodu, o długości do kilkunastu kilometrów; zbudowane z piasków i żwirów osadzonych przez wody płynące w szczelinach pod lodowcem

pradoliny
pradoliny

forma terenu powstała w wyniku erozyjnej działalności lodowca; szerokie obniżenia terenu o płaskim dnie, którymi kiedyś płynęły wody z topniejącego lądolodu oraz rzeki; powstają wzdłuż czoła lądolodu, w miejscu gdzie lodowiec stał dłużej

regresja
regresja

zmniejszanie się lodowca ze względu na ocieplenie klimatu

rynny polodowcowe
rynny polodowcowe

forma terenu powstała w wyniku erozyjnej działalności lodowca; długie, głębokie, wąskie zagłębienia o stromych zboczach i nierównym dnie; powstały na skutek działania wód polodowcowych płynących w szczelinach lądolodu; wypełnione wodą rynny tworzą jeziora rynnowe

rzeźba młodoglacjalna
rzeźba młodoglacjalna

rzeźba terenu, która została ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia; cechuje się dużą dynamika ukształtowania terenu, licznymi formami wklęsłymi oraz jeziorami

rzeźba staroglacjalna
rzeźba staroglacjalna

ukształtowana podczas starszych zlodowaceń plejstoceńskich; na jej ostateczną formę miał wpływ zimny klimat peryglacjalny ostatniego zlodowacenia panujący na przedpolu lodowca; krajobraz peryglacjalny tworzą: gołoborza, wydmy śródlądowe, pokrywy lessowe

sandry
sandry

duże płaskie stożki napływowe zbudowane z piasków i żwirów, niesione przez wody z topniejącego lądolodu tworzyły się na przedpolu moren czołowych

strefa peryglacjlana
strefa peryglacjlana

obszar na przedpolu lodowca, gdzie często występuje wietrzenie mrozowe i inne procesy geologiczne zachodzące w warunkach gdy podłoże jest zmarznięte

transgresja
transgresja

przesuwanie się czoła lodowca w przód; do transgresji dochodzi, gdy zasilanie lodowca przez lód jest większe niż jego topnienie

zlodowacenie (glacjał)
zlodowacenie (glacjał)

zjawisko trwałego występowania pokrywy lodowej typowe dla obszarów polarnych i wysokogórskich; jego efektem są lodowce i lądolody