amour courtois (fr.)
amour courtois (fr.)

miłość dworska, idealna, pomiędzy rycerzem a wybranką jego serca (panną lub mężatką); silnie skonwencjonalizowana; rycerz zabiegał o serce ukochanej, ta początkowo odrzucała jego zaloty, by ostatecznie im ulec

Benedictio Novi Militis
Benedictio Novi Militis

(łac. błogosławieństwo nowego rycerza) - uroczystość towarzysząca pasowaniu na rycerza, podczas której kandydat na rycerza składał ślub wierności religii chrześcijańskiej

błędny rycerz
błędny rycerz

1. typ średniowiecznego rycerza, wędrującego po świecie w poszukiwaniu niezwykłych przygód, często broniącego uciśnionych;
2. (żart.) osoba poszukująca przygód lub walcząca o szlachetne cele, idealista

etos
etos

(gr. epsilonthetaomicronς zwyczaj lub etathetaomicronς usposobienie) - ogół norm wartości i wzorów zachowania, przyjętych przez daną społeczność, np. narodową, religijną czy zawodową

feudalizm
feudalizm

(łac. feodum lub feudum – lenno) 1. system społeczno‑gospodarczy w średniowiecznej Europie, w którym istniała zależność wasali od seniorów i chłopów od feudałów;
2. stosunki w jakiejś instytucji lub grupie społecznej polegające na całkowitej zależności osób stojących niżej w hierarchii od tych, które mają władzę

giermek
giermek

(węg. gyermek – dziecko) w średniowieczu: młodzieniec pełniący służbę przy rycerzu, przygotowujący się do stanu rycerskiego

komendacja
komendacja

(łac. commendatio: polecenie) w ustroju feudalnym: umowa zawierana między człowiekiem wolnym a możnowładcą, w wyniku której ten pierwszy stawał się wasalem, a ten drugi seniorem

krucjata
krucjata

(łac. crux - krzyż) 1. wyprawa wojenna podejmowana w XI–XII w. przez chrześcijaństwo zachodnie w celu zdobycia Ziemi Świętej;
2. każda wyprawa wojenna inicjowana przez papiestwo przeciwko poganom lub przeciwnikom Kościoła;
3. kampania przeciwko komuś lub czemuś

kruszyć kopie
kruszyć kopie

spierać się o coś lub o kogoś

kusza
kusza

rodzaj łuku żelaznego lub stalowego umocowanego na drewnianej kolbie, z lewarem do naciągania cięciwy

lenno
lenno

(łac. feudum) - w systemie feudalnym: określone dobra, początkowo w postaci ruchomości (np. uzbrojenia), potem zazwyczaj ziemia nadawane wasalowi przez seniora w użytkowanie w zamian za wykonywanie określonych obowiązków

łuk
łuk

broń wyrzucająca strzały

miecz
miecz

broń sieczna o długiej, prostej, obosiecznej głowni

pasowanie na rycerza
pasowanie na rycerza

ceremonia przyjęcia kandydata na rycerza do stanu rycerskiego

paź
paź

chłopiec ze szlacheckiego rodu, pełniący służbę przy określonej osobie na dworze panującego lub magnata

rycerskie czyny
rycerskie czyny

czyny szlachetne i bohaterskie

rycerstwo
rycerstwo

1. warstwa społeczna w średniowieczu, będąca elitą społeczeństwa feudalnego i stanowiąca jego siłę zbrojną;
2. ogół rycerzy zgromadzonych pod czyjąś komendą, na placu boju itp.

rycerz
rycerz

(niem. Ritter - jeździec) - 1. w średniowieczu: członek warstwy wojowników zobowiązanych do służby wojskowej; później: żołnierz pochodzący ze stanu szlacheckiego;
2. o mężczyźnie pełnym galanterii w stosunku do kobiet

rycerz na białym koniu
rycerz na białym koniu

ideał, wzorzec walecznego i uczciwego mężczyzny

senior
senior

we wczesnym średniowieczu była to osoba wolna, której wasal oddał się pod dożywotnią opiekę i służbę w akcie komendacji w zamian za otrzymane lenno

stawać w szranki
stawać w szranki

brać udział w zawodach; uczestniczyć w jakiejś rywalizacji; walczyć z kimś o coś; w średniowieczu szrankami nazywano ogrodzony plac, na którym odbywały się turnieje i pojedynki rycerskie

walczyć z podniesioną przyłbicą
walczyć z podniesioną przyłbicą

wystąpić jawnie, szczerze, bez obłudy; ujawnić swoje stanowisko; zwrot, milit. przyłbica dawn. hełm z żelazną ruchomą zasłoną na twarzy; ruchoma zasłona w tym hełmie

wasal
wasal

(łac. vassus, z celt. gwas, sługa) - we wczesnym średniowieczu osoba wolna oddająca się pod opiekę seniora w akcie komendacji; w zamian za otrzymane lenno był zobowiązany do wiernej służby i wsparcia wojskowego

wysadzić kogoś z siodła
wysadzić kogoś z siodła

pozbawić kogoś stanowiska, pozycji, znaczenia