E-materiały do kształcenia zawodowego

Procesy rejestracji obrazu

AUD.02. Rejestracja, obróbka i publikacja obrazu - Fotograf 343101, Technik fotografii i multimediów 343105

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w materiale w e‑materiale.

1
aparat małoobrazkowy
aparat małoobrazkowy

To aparat fotograficzny, w którym materiałem światłoczułym jest film perforowany na brzegach wideo, o szerokości 24 czy 35 mm – taki jak w przemyśle filmowym. Istnieją również małoobrazkowe aparaty cyfrowe, w których matryca FF naśladuje klatkę małoobrazkową.

Rkm3VdcDFQVsW
Zdjęcie przedstawia tradycyjny aparat małoobrazkowy firmy Nikon. Widoczny jest aparat z czarną obudową oraz srebrnymi elementami obudowy. Na górnej części aparatu widoczne są pokrętła (po lewej stronie trzy, po prawej jedno). Obiektyw skierowany jest na wprost, nad nim napis Nikon.
aparat małoobrazkowy
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
autofocus
autofocus

System automatycznego ustawienia ostrości w aparacie fotograficznym, najczęściej oznaczony literami AF. Po uruchomieniu funkcji autofocus, wystarczy nacisnąć przycisk migawki, a aparat fotograficzny sam wyreguluje ostrość zgodnie z ustawionym wzorcem.

RzXD1QQbGlmS3
Zdjęcie przedstawia widok wyświetlacza aparatu fotograficznego, na którym widoczne jest wykonane zdjęcie (wersalka przykryta niebieską kapą z 2 poduszkami). Poniżej widoczne są parametry ustawienia autofocusa. Po lprawej stronie panel z pokrętłami i przyciskami aparatu fotograficznego.
autofocus
Źródło: https://en.wikipedia.org/, domena publiczna.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć plenerowych i architekturyDtwor0yVXFilm instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć plenerowych i architektury

  • Źródło: Strona internetowa Fotoblogia, ak działa autofokus aparatu? Najważniejsze co powinieneś wiedzieć w praktyce [poradnik], https://fotoblogia.pl/wszystko-o-autofokusie-poradnik,6793562998831233a [dostęp 27.04.2023 r.].

bracketing
bracketing

Technika polegająca na wykonaniu kilku zdjęć z różnymi parametrami ekspozycji tej samej kompozycji.

R15TEOqPMlEDT
Zdjęcie przedstawia cztery takie same ujęcia budowli w różnych ustawieniach aparatu. Na wykonanej fotografii widoczna jest w centralnej części budowla z wysoką kopułą oraz różnymi budynkami po jej prawej i lewej stronie. Zdjęcie w lewym górnym rogu jest praktycznie czarne, delikatnie oświetlona jest tylko dolna część centralnej budowli, poniżej podpis -4 STOPS. Zdjęcie w prawym górnym rogu – podświetlona jest budowla, nad którą pojawia się delikatny świetlny łuk, poniżej podpis -2 STOPS. Zdjęcie w lewym dolnym rogu – mocno doświetlona centralna budowla z wyraźnym świetlnym łukiem nad nią i podświetlone budynki po bokach, poniżej podpis +2 STOPS. Zdjęcie w prawym dolnym rogu – mocno prześwietlona centralna budowla z bardzo intensywnym świetlnym łukiem nad i bardzo mocno oświetlone budowle po bokach, poniżej podpis +4 STOPS.
brecketing
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
czułość ISO
czułość ISO

Parametr, który określa wrażliwość sensora na światło. Im wyższa czułość tym matryca będzie mocniej reagować na światło.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć studyjnychDZwM4P2TqFilm instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć studyjnych

  • Źródło: Strona internetowa Fotoblogia, Podstawy fotografii - czułość ISO. Jak działa i dlaczego zdjęcia bywają zaszumione?, https://fotoblogia.pl/podstawy-fotografii-czulosc-iso-jak-dziala-i-dlaczego-zdjecia-bywaja-zaszumione,6793585732114561a [dostęp 27.04.2023 r.].

dyfuzor
dyfuzor

Przyrząd fotograficzny, na przykład nakładka na lampę (ang. bounce box) lub element rozpraszający (softbox), który podczas fotografowania pomaga rozproszyć światło, aby stało się miękkie.

R7g4nfqh8ATj1
Zdjęcie przedstawia dyfuzor. Widoczne jest pomieszczenie, w którym po prawej stronie widoczne są dwa statywy na których na jednym zamocowany jest czarny parasol, zaś na drugim lampa. U góry widoczny jest mocno oświetlony parasol - dyfuzor światła. W centralnej części mocno oświetlony prostokąt - tło zdjęciowe. Na pierwszym planie zarys czarnej torby fotograficznej.
dyfuzor
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa Fotoforma po prostu obraz i dźwięk, Dyfuzor fotograficzny - co to jest?, https://fotoforma.pl/dyfuzor-fotograficzny-co-to-jest [dostęp 27.04.2023 r.].

efekt bokeh
efekt bokeh

Sposób, w jaki na zdjęciu są odwzorowane nieostre obiekty powstające poza płaszczyzną ostrości. Efekt bokeh to te wszystkie fragmenty obrazu, w których na krawędziach obiektów widać małe kółeczka (lub gwiazdki). Wprowadzają one często do obrazu wyjątkowy klimat i umożliwiają zbudować atmosferę.

R1SYedhb6HxId
Zdjęcie przedstawia małą dziewczynkę od pasa w górę, widoczną z boku, skierowaną w prawo. W tle rozmazane zielone obiekty – drzewa oraz różne cienie i światła w postaci plamek. To przykład wykonania zdjęcia z efektem bokeh.
efekt bokeh
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY 2.0.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć studyjnychDZwM4P2TqFilm instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć studyjnych

  • Źródło: Strona internetowa Fotojoker, Efekt Bokeh – co to jest i jak go wykorzystać, https://www.fotojoker.pl/blog/efekt-bokeh-co-to-jest-i-jak-go-wykorzystac/ [dostęp 27.04.2023 r.].

filtr polaryzacyjny
filtr polaryzacyjny

To rodzaj filtra fotograficznego, który ma zdolność blokowania światła spolaryzowanego, czyli odbitego. Często postrzeganego jako „odblask”.

R1H8UecKSj2hm
Zdjęcie przedstawia przykładowy filtr polaryzacyjny. Widoczny jest okrągły przedmiot z czarną obwódką i szarym szkłem w środku, U góry widoczny jest krótki cylindryczny uchwyt.
filtr polaryzacyjny
Źródło: https://commons.wikimedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
filtr połówkowy
filtr połówkowy

Inaczej filtr gradacyjny (w skrócie GND z ang. Gradual Neutral Density). Filtry połówkowe przyciemniają tylko na części swojej powierzchni, a w połowie są przezroczyste, dzięki czemu mogą zapewnić stopniowo zmieniający się gradient.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa Foto4b, Filtry fotograficzne, https://www.photo4b.pl/a10,rodzaje-filtrow-fotograficznych-przydatne-wskazowki.html [dostęp 27.04.2023 r.].

filtr szary
filtr szary

Filtr fotograficzny, który ma na celu zapewnienie jak najbardziej neutralnych obrazów i zmniejszenie całkowitej ilości światła docierającego przez obiektyw na matrycę aparatu.

RIhQm3UW4AAh9
Zdjęcie przedstawia przykładowe użycie filtra szarego. Widoczny jest okrągły przedmiot z czarną obwódką i szarym szkłem w środku, który trzymany jest kciukiem i palcem wskazującym i skierowany jest na krajobraz w tle, czyli płynący strumyk, drzewa i trawę.
filtr szary
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 2.0.
format RAW
format RAW

to surowy format zapisu danych z matrycy światłoczułej. Można powiedzieć, że jest to „cyfrowy negatyw”, którym można manipulować bez strat na jakości w dużo większym zakresie w porównaniu do plików JPEG.

R1Qu0J3fizPgN
Zdjęcie przedstawia zrzut ekranu z ustawieniami fotografii w formacie RAW. Po prawej stronie widoczne jest wykonane zdjęcie, zaś po lewej panel z ustawieniami, w tym krzywe, ekspozycja, ustawienia ręczne.
format RAW
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć technicznychD2Q9hBZo3Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć technicznych

  • Źródło: Strona internetowa Fotoblogia, Pliki RAW – podstawy pracy, czyli więcej zdjęcia w zdjęciu, https://fotoblogia.pl/podstawy-pracy-z-plikami-raw-czyli-wiecej-zdjecia-w-zdjeciu [dostęp 27.04.2023 r.].

fotografia architektury
fotografia architektury

Fotografia założeń architektonicznych, np. kościołów, zamków, ich wnętrz lub detali konstrukcyjnych.

R2GX3h2dDu5zB
Zdjęcie przedstawia wnętrze budowli ze sklepieniem kolebkowym dekorowanym kasetonami. W górnej części widoczne są okna, przez które przedostaje się światło rozpraszające się na detalach architektonicznych wnętrza: kolumnach, rzeźbach, gzymsach.
fotografia architektury
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
fotografia portretowa
fotografia portretowa

Fotografia skupiająca się na człowieku jako obiekcie fotografowanym, często przedstawiająca jego emocje.

R1NTGAPlVHsO7
Zdjęcie przedstawia przykład fotografii portretowej. W centralnej części widoczne jest popiersie młodej kobiety, en face, w czarnym swetrze, z upiętymi włosami i mocno wyświeconą i wyeksponowaną twarzą. Tło jest jednolite, lekko fioletowe.
fotografia portretowa
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
fotografia reportażowa
fotografia reportażowa

Fotografia, której zadaniem jest przekazywanie prawdziwego, niezakłamanego obrazu. Zdjęcia reportażowe mogą być artystyczne i podkreślające punkt widzenia fotografa. Fotoreportaż ma za zadanie informować o bieżących wydarzeniach i dawać wrażenie, że autor był uczestnikiem przedstawionych sytuacji.

R16gaK0dKIwfC
Zdjęcie przedstawia przykładową fotografię reportażową. Zdjęcie jest czarno‑białe. Widoczny jest okop, w którym siedzą żołnierze w szkockich mundurach, oparci o jedną ścianę okopu, a o przeciwległą ścianę oparte są karabiny, Pomiędzy nimi na pierwszym planie biały pies.
fotografia reportażowa
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć reportażowychD19Qf4bM6Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć reportażowych

  • Źródło: Strona internetowa Fotoprint, Krótka historia fotografii reportażowej, https://www.fotoprint.pl/blog/porady/84-krotka-historia-fotografii-reportazowej [dostęp 27.04.2023 r.].

fotografia techniczna
fotografia techniczna

Fotografia, której zadaniem jest przekazanie informacji o fotografowanym przedmiocie lub zarejestrowanie jakiegoś zjawiska. Jej zastosowanie jest szerokie, począwszy od dokumentacji zabytków, reprodukcji zdjęć, digitalizacji zbiorów bibliotecznych, fotografii kryminalistycznej, dzieł sztuki po fotografię owadów, przyrody i drobnych zwierząt.

R1KTY7onvAZBc
Zdjęcie przedstawia przykładową fotografię techniczną. Widoczna jest komputerowo wykonana niebieska ważka z bardzo długim ogonem, wisząca na zasuszonym źdźble trawy.
fotografia techniczna
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
głębia ostrości
głębia ostrości

Zakres odległości, w którym fotografowane obiekty sprawiają wrażenie ostrych.

R1dBnJAm8jB8u
Zdjęcie przedstawia fragment wydrukowanego tekstu w ujęciu pod lekkim kątem. Centralna część tekstu jest wyraźna, natomiast górna i dolna są lekko rozmazane.
głębia ostrości
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa Szeroki Kadr, Głębia ostrości – fotograficzny środek wyrazu, https://www.szerokikadr.pl/poradnik/glebia-ostrosci-fotograficzny-srodek-wyrazu [dostęp 27.04.2023 r.].

instrukcja wykonywania zdjęć do paszportu i dowodu osobistego
instrukcja wykonywania zdjęć do paszportu i dowodu osobistego

Wskazówki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji zawierające instrukcję wykonywania zdjęć do dokumentów paszportowych oraz dowodów osobistych umożliwiające identyfikację osoby po stałych cechach biometrycznych twarzy.

makrofotografia
makrofotografia

Fotografowanie małych przedmiotów z bliskiej odległości, w której obiekt zostaje przedstawiony w naturalnych rozmiarach, powiększony lub w ekstremalnym zbliżeniu.

RfaXLTH7jOiFJ
Zdjęcie przedstawia przykładową makrofotografię. Widoczny jest niewielki brązowy owad siedzący na żółto‑brązowym liściu, na którym widać czerwone żyłki. Bardzo ostre ujęcie, natomiast żółte tło jest rozmyte.
makrofotografia
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.

  • Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć technicznychD2Q9hBZo3Film instruktażowy (tutorial) - Realizacja zdjęć technicznych

  • Źródło: Strona internetowa Adobe, Myślenie na małą skalę, aby uzyskać wielki wpływ poprzez makrofotografię, https://www.adobe.com/pl/creativecloud/photography/discover/macro-photography.html [dostęp 27.04.2023 r.].

nasadka dyfuzyjna
nasadka dyfuzyjna

Służy do przepuszczania większej ilości światła niezmienionego, które rysuje ostry obraz podstawowy oraz rozprasza tę cześć światła, które rysuje nieostre obrazy dodatkowe. Nakładając się na obraz podstawowy, tworzą one na zdjęciu miękki świetlisty obraz.

R1ACH4o6r5Oxo
Zdjęcie przedstawia użycie nasadki dyfuzyjnej. Widoczne jest drzewo, na pierwszym planie biało‑żółtawy piasek wydm. U dołu korony drzewa po prawej stronie przebija się źródło intensywnego światła, które rozprasza się na dolną część korony i pnia oraz wokół drzewa.
nasadka dyfuzyjna
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.
obiektyw typu tilt‑shift
obiektyw typu tilt‑shift

Obiektyw o specyficznym zastosowaniu. Najczęściej wykorzystywany w fotografii architekturyfotografia architekturyfotografii architektury. Dzięki swojej specjalnej konstrukcji, umożliwia kontrolę nad perspektywą oraz płaszczyzną ostrości. Obiektyw może być przesuwany równolegle do matrycy lub przechylany względem jej płaszczyzny.

RhbYdVSNChsWb
Zdjęcie przedstawia aparaty fotograficzne z obiektywami oraz nakładki na obiektywy typu tilt‑shift. Zdjęcie podzielone jest na 4 części: w lewej górnej widoczny jest z ukosa aparat fotograficzny z zamontowanym obiektywem z nakładkami, na prawo dwie okrągłe nakładki na obiektyw. Poniżej po lewej widoczne są dwie te same nakładki, ale odwrócone. Na prawo widoczny jest z ukosa aparat fotograficzny z zamontowanym obiektywem z nakładkami.
obiektyw typu tilt‑shift
Źródło: https://pl.wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 2.0.
odległość hiperfokalna
odległość hiperfokalna

Jest to taka odległość ostrzenia, która – razem z odpowiednim ustawieniem przysłony – zapewni największą głębię ostrościgłębia ostrościgłębię ostrości.

R1TY1HARVJQpg
Grafika przedstawia odległość hiperfokalną. Od lewej widoczny jest statyw z zamocowanym aparatem z napisem u góry: aparat fotograficzny. Na prawo graficznie przedstawione drzewo z napisem u góry: obiekt na który ustawiono ostrość. Na końcu napis w pionie: horyzont. Aparat i drzewo znajdują się na czarnej poziomej linii. Pomiędzy aparatem a drzewem biegnie czerwona strzałka zakończona grotami na obu końcach z napisem: odległość hiperfokalna (H). W połowie odcinka między aparatem a drzewem biegnie pionowa cienka linia, pomiędzy którą a drzewem biegnie czarna strzałka zakończona grotami na obu końcach z napisem: 1/2 H. Od pionowej cienkiej linii, u góry nad drzewem, biegnie czerwona strzałka zakończona grotami na obu końcach z napisem: głębia ostrości, która na końcu po prawej ma znak nieskończoności.
odległość hiperfokalna
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 4.0.
ogniskowa obiektywu
ogniskowa obiektywu

Kąt widzenia obiektywu. Jest to odległość soczewki aparatu od punktu skupienia światła, które pada na tę soczewkę.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa Foto Forma, Czym jest ogniskowa obiektywu i jak ją wybrać?, https://fotoforma.pl/czym-jest-ogniskowa-obiektywu-i-jaka-wybrac [dostęp 27.04.2023 r.].

plan amerykański
plan amerykański

Planplan zdjęciowyPlan wywodzący się z planów filmowych, w którym postać ludzka jest pokazana od kolan w górę, z pozostawieniem nieco przestrzeni nad głową.

RFQA6xDerGcYs
Zdjęcie przedstawia przykładowy plan amerykański. Widoczne są stojące postacie kobiety i mężczyzny, pokazane od kolan w górę. Mężczyzna po lewej, ubrany w czarny garnitur, jest zwrócony w kierunku kobiety, czyli w prawo i trzyma ją za rękę. Kobieta po prawej, ubrana w szarą mieniącą się suknię, jest zwrócona w kierunku mężczyzny, czyli w lewo.
plan amerykański
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, domena publiczna.
plan średni
plan średni

Planplan zdjęciowyPlan z postacią ludzką pokazaną mniej więcej od pasa w górę.

R1VgxABhyniql
Zdjęcie przedstawia przykładowy plan średni. Widoczny jest starszy, stojący mężczyzna, pokazany od pasa w górę. Ma rozłożone ręce, gestykuluje, jego głowa jest lekko zwrócona w lewo. Ubrany jest w kraciastą koszulę, kamizelkę w kwiaty na czarnym tle, kapelusz z piórkiem. W tle widoczne są drzwi i mebel.
plan średni
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
plan zdjęciowy
plan zdjęciowy

Miejsce, w którym są wykonywane zdjęcia studyjne, portretowefotografia portretowaportretowe, sesje produktowe, a także są realizowane pasje i zadania fotografa.

R1Lq8VRkAaVxk
Zdjęcie przedstawia przykładowo plan zdjęciowy. Widoczne jest industrialne pomieszczenie, w centralnej części na krześle siedzi mężczyzna, na którego ustawione jest światło , a powyżej którego znajduje się mikrofon na wysokim statywie. Na lewo od niego grupa osób wykonujących różne czynności: oglądających ujęcia na monitorze, filmujących, ustawiających nagłośnienie itp.
plan zdjęciowy
Źródło: https://unsplash.com/, domena publiczna.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa ABRA, Rodzaje kadrów filmowych. Plany zdjęciowe, https://www.szerokikadr.pl/poradnik/plan-amerykanski-czy-inny [dostęp 27.04.2023 r.].

sztafaż
sztafaż

Inaczej przyozdabianie. To postacie ludzi, zwierzęta oraz inne dodatkowe motywy ożywiające kompozycję obrazu lub fotografii, które jednak nie odciągają uwagi odbiorcy od głównej treści dzieła.

RIZO31abCAmbl
Zdjęcie przedstawia przykładowy sztafaż. W centralnej części widoczna jest fasada wysokiego budynku z wysuniętą środkową częścią. Przed budynkiem biegnie ulica, przy której stoi biały samochód , zaś po prawej widoczna jest część srebrnego samochodu. Po obu stronach łukowatego wejścia do budynku widoczne są drzewa.
sztafaż
Źródło: https://www.pexels.com/, domena publiczna.

  • Film edukacyjny - Procesy rejestracji obrazuDAM458GuXFilm edukacyjny - Procesy rejestracji obrazu

  • Źródło: Strona internetowa PhotoKrzysztof, Sztafaż w fotografii, http://photokrzysztof.blogspot.com/2009/10/sztafaz-w-fotografii.html [dostęp 27.04.2023 r.].

światłomierz
światłomierz

Urządzenie, które może być albo wbudowane w aparat fotograficzny, albo być osobnym przyrządem. Światłomierz pomaga dobrać parametry ekspozycji do naświetlenia sceny, sprawdza ilość światła w różnych obszarach kadru, po czym stara się doprowadzić do sytuacji, w której na zdjęciu nie pojawią się ani zbyt jasne, ani zbyt ciemne miejsca.

RSSSTBYWLexo5
Zdjęcie przedstawia przykładowy światłomierz. Widoczne jest urządzenie w ujęciu pod skosem. Na dole znajduje się prostopadłościenny element z przyciskami, suwakami i wyświetlaczem, zaś u góry znajduje się ruchomy element z białą kopułką otoczoną czarnym pierścieniem.
światłomierz
Źródło: https://en.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 3.0.
teleobiektyw
teleobiektyw

Rodzaj obiektywu, dzięki któremu można wykonywać zdjęcia osób, zwierząt czy przedmiotów znajdujących się bardzo daleko. Odznacza się długością ogniskowejogniskowa obiektywuogniskowej i dzielimy je na: krótkie – z ogniskową 70‑100 mm; średnie – z ogniskową 100–300 mm; oraz supertele – z ogniskową powyżej 300 mm.

R11yrrwwqZ9zW
Zdjęcie przedstawia przykładowy teleobiektyw. Widoczny jest cylindryczny przedmiot z boku, złożony z różnych pierścieni i nakładek. Po prawej dolnej stronie widoczna jest l‑kształtna wypustka.
teleobiektyw
Źródło: https://pl.wikipedia.org/, licencja: CC BY-SA 2.5.
Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela