zob. złoto niklowe, złoto palladowe, kolory złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

przedmioty wytworzone w ramach rzemiosła artystycznego przez złotnika lub jubilera. Biżuteria służy głównie do ozdoby ciała lub stroju. Zazwyczaj są to przedmioty wykonane z metali szlachetnych lub metali szlachetnych połączonych z kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi. Współcześnie często biżuterią określa się również ozdoby z dowolnych metali i kamieni

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

biżuteria wykonana z metalu szlachetnego innego niż złoto np. srebra lub stali chirurgicznej. Za pomocą technik jubilerskich pokrywa się taką biżuterię cienką warstwą złota. Pozłota, czyli warstwa złota pokrywająca przedmiot, może być wykonana z czystego złota lub złota o niższej próbie. Kolor metalu, który znajduje się pod pozłotą, wpływa na odcień złota, jaki jest widoczny po wykonaniu biżuterii pozłacanej. Na takiej biżuterii wybija się próbę metalu, z jakiego wytworzono przedmiot, nie jest to zatem próba złotej powierzchni

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

wykonuje się ją ze stopów metali nieszlachetnych, które pokrywa się warstwą srebra. W ten sposób można wykorzystać dekoracyjne walory srebra (np. połysk) oraz jego cechy ochronne (czyli antykorozyjne). Proces pokrywania wyrobów z metali warstwą srebra nazywamy galwanizacją (zob. galwanizacja)

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

potwierdzenie zawartości czystego metalu szlachetnego w stopie, z jakiego został wykonany półprodukt lub produkt, np. biżuteria. Zgodnie z ustawą z dnia 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze, cechę probierczą ma prawo nałożyć wyłącznie Główny Urząd Miar reprezentowany przez okręgowe urzędy miar. Cecha probiercza jest gwarancją, że surowiec, półprodukt lub gotowy wyrób mają określoną zawartość metalu szlachetnego. Zob. probiernictwo, próba probiercza

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

rodzaj obróbki skrawaniem, w której ruch obrotowy zawsze wykonuje narzędzie, a ruch posuwowy, w zależności od konstrukcji obrabiarki, na której jest prowadzona obróbka, wykonywany jest przez narzędzie lub przez przedmiot obrabiany

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

proces wykorzystujący zjawiska elektrochemiczne, jakie powstają, kiedy prąd elektryczny przepływa między elektrodami umieszczonymi w kąpieli galwanicznej. W wyniku tego procesu metal jest pokrywany trwałą i cienką powłoką z innego metalu. W jubilerstwie wykorzystuje się np. rodowanie (zob. rodowanie) – pokrywanie rodem, złocenie – pokrywanie złotem i srebrzenie – pokrywane srebrem. Galwanizacja może mieć na celu poprawę trwałości metalu szlachetnego lub uzyskanie wyglądu metalu szlachetnego na metalu nieszlachetnym. Np. dzięki pozłacaniu można wykorzystać walory złota (blask i kolor) przy zachowaniu niższej ceny wyrobu jubilerskiego. Zob. też palladowanie, rutenowanie

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

narzędzie jubilerskie przeznaczone dla jubilerów i złotników. Służy do formowania i kształtowania oprawek. Kastownik i oprawki mogą mieć różne kształty – okrągłe, owalne, a nawet kwadratowe

R10IDVUllRx8w

Ilustracja przedstawia kastownik to metalowa blaszka w kształcie kwadratu. Na blaszce znajduje się jedenaście otworów, w ostatni największy otwór wbity jest narzędzie w kształcie walce z ostrym zakończeniem.

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

(zob. ligura) wyroby biżuteryjne ze złota mogą mieć różne odcienie, najbardziej popularne na rynku są żółte, różowe i białe złoto. W ostatnich latach pojawiła się również moda na czarne złoto. Barwy złota zależą najczęściej od składu stopu, z jakiego wykonano biżuterię.

• Żółte złoto – jest najbardziej popularnym stopem złota. Jest to złoto z dodatkiem srebra, miedzi i cynku, a jego odcień zależy od proporcji stopu.

• Różowe złoto – uzyskuje się dzięki zwiększeniu domieszki miedzi do stopu złota. Taki stop był bardzo popularny w Związku Radzieckim, stąd złoto w odcieniu różowym lub czerwonym bywa nazywane złotem radzieckim.

• Białe złoto – taki kolor złota można uzyskać, wzbogacając stop złota niklem. Stop złota i niklu ma barwę lekko żółtawą, dlatego biżuteria jest często dodatkowo pokrywana rodem (zob. rodowanie) lub palladem (zob. palladowanie). Złoto palladowe ma chłodniejszy odcień niż złoto niklowe, ale za to nadaje się dla osób uczulonych na nikiel.

• Czarne złoto – kolor takiej biżuterii jest uzyskiwany w procesie galwanizacji (zob. galwanizacja) poprzez pokrywanie żółtego złota rodem (zob. rodowanie) lub rutenem (zob. rutenowanie). Wadą takiej biżuterii jest jej trwałość, z czasem czarna powłoka może się ścierać.

Inne kolory złota:

• złoto zielone z domieszką srebra, miedzi i kadmu;

• złoto fioletowe z domieszką aluminium;

• złoto niebieskie z domieszką żelaza

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

narzędzie jubilerskie, którego używa się do klasycznej oprawy kamienia w łapki

Rgj26UjpVZ8eb

Na ilustracji przedstawiono zestaw kornaisenów, widoczne jest szesnaście kornaisenów z czego jeden jest wyciągnięty, pomiędzy nimi na środku znajduję się drewniane narzędzie kształtem przypominający żarówkę. Kornaisen kształtem przypomina cienki walec z ostrym zakończeniem.

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

materiał jubilerski dodawany do złota w celu np. uzyskania odpowiedniej barwy. Ligura złotnicza nie posiada w przeciwieństwie do złota 24 karatów, a 14. Ponadto wpływa na zwiększenie trwałości wykonanego produktu i obniżenie jego ceny. Zob. kolory złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

metoda trwałego łączenia metalowych elementów za pomocą metalowego spoiwa – lutu. Lut musi posiadać niższą temperaturę topnienia od materiałów, które łączy. Cały proces należy przeprowadzać w temperaturze wyższej od temperatury topnienia lutu, ale nie wyższej od temperatury topnienia łączonych elementów. Dzięki temu topi się lut, a łączone elementy pozostają w stanie stałym

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

pallad to metal szlachetny o srebrzystobiałej barwie, wykorzystywany do produkcji białego złota. By uzyskać efekt białego złota, złotą biżuterię pokrywa się warstwą palladu, uzyskując dzięki temu efekt dekoracyjny oraz w większą odporność złota na uszkodzenia i zarysowania. Pallad wykorzystuje się też do produkcji stopów ze srebrem, poprawiając trwałość wyrobów

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

proces obróbki złota, który polega na zmatowieniu powierzchni wyrobu, dzięki czemu faktura biżuterii jest idealnie równa. Dzięki zmatowieniu błyszczącej powierzchni złota uzyskuje się dekoracyjną fakturę biżuterii. Zob. też polerowanie

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

obróbka wykańczająca, której celem jest uzyskanie pożądanej gładkości, chropowatości lub połysku powierzchni przedmiotu polerowanego (z zachowaniem cech geometrii). Polerowany przedmiot wykonany jest najczęściej z metalu, szkła, tworzyw sztucznych i innych materiałów, które nadają się do obróbki

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

badanie i cechowanie wyrobów wytworzonych z metali szlachetnych. Uprawnienia do wykonywania czynności probierczych na mocy ustawy z dnia 1 kwietnia 2011 r. Prawo probiercze ma Główny Urząd Miar, który zajmuje się badaniem oraz cechowaniem wyrobów specjalnym oznaczeniem, zwanym próbą probierczą, który możemy znaleźć później np. na biżuterii (zob. biżuteria). W Polsce producenci mają obowiązek oddawania biżuterii do cechowania. Dzięki wybitym na wyrobach biżuteryjnych próbom jako klienci mamy jasną informację o tym, z jakiego metalu została wykonana biżuteria, jaki skład ma stop. To pozwala łatwo wycenić każdy wyrób jubilerski. Zob. próba probiercza, cecha probiercza, próba złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

wskaźnik, który służy do określenia stosunku masy metalu szlachetnego w wyrobie względem całkowitej masy, czyli zawartości metalu szlachetnego w stopie metali, z jakich został wykonany konkretny wyrób jubilerski. Np. jeśli złoty pierścionek został oznaczony próbą 585, to stop, z jakiego został wykonany, zawiera 58,5% złota. Zob. probiernictwo, cecha probiercza, próba złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

oznaczenie wybite na wyrobie jubilerskim, które określa ilość czystego złota lub srebra w stopie, z jakiego wykonano produkt. W produkcji biżuterii nie używa się czystego złota ze względu na to, że jest miękkie i łatwo ulega uszkodzeniom mechanicznym, zniekształceniom i zarysowaniom. Dodanie do stopu złota lub srebra domieszek innych metali powoduje wzrost twardości albo zmianę koloru złota (zob. kolory złota, ligura, próba probiercza). Najpopularniejsze próby złota i srebra:

• Złoto próby 999 – złoto najwyższej próby, czyste złoto, 24 karatowe, stop zawiera 999,9% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $19,3 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$.

• Złoto próby 916 – złoto 22 karatowe, stop zawiera 91,6% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $17,5 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$.

• Złoto próby 750 – złoto 18 karatowe, stop zawiera 75% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $15,1-15,8 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$.

• Złoto próby 585 – 14 karatowe 58,5% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $13,1-13,6 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$. Najbardziej popularna próba złota, wykorzystywanego do wyrobu biżuterii. Mistrzowie złotnictwa tworzą z takiego stopu kolczyki, naszyjniki, wisiorki, obrączki ślubne, pierścionki zaręczynowe. Zob. złoto próby 585.

• Złoto próby 375 – 9 karatowe 37,5% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $11,2 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$.

• Złoto próby 333 – 8 karatowe 33,3% złota, ciężar właściwy stopu wynosi $10,5-10,9 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$. Najniższa próba złota, złoto tej próby jest często używane do wyrobu biżuterii ze względu na znacznie niższą cenę wyrobów. Zob. złoto próby 333.

• Srebro próby 925 – najbardziej popularna próba srebra, zawiera 92,5% czystego srebra, ciężar właściwy stopu wynosi $10 \mathrm{g}/{\mathrm{cm}}^3$. Srebro, podobnie jak złoto, jest metalem miękkim i wymaga domieszki innych metali, aby wyroby były twarde oraz trwałe. Dzięki wysokiej wartości srebra w stopie próby 925 taka biżuteria zachowuje właściwości czystego srebra, na których nam zależy, czyli jak połysk, odbijanie światła, a nawet właściwości antybakteryjne. Warto dodać, że srebro jest diamagnetyczne, czyli nie przyciąga go magnes. W ten prosty sposób każdy może sprawdzić, czy dany wyrób biżuteryjny został wykonany ze stopu z wysoką zawartością srebra

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

proces polegający na nakładaniu na wyroby ze złota lub srebra cienkiej powłoki rodu. Dzięki temu powierzchnia biżuterii zyskuje biały kolor oraz piękny połysk. Rod należy do metali szlachetnych, grupy platynowców i jest cenniejszy od złota i platyny. Mimo wysokiej ceny jech chętnie wykorzystywany ze względu na dużą odpornością na działanie siarczków, co chroni srebro przed czernieniem. Zob. kolory złota, ligura E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

zob. kolory złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

proces polegający na pokrywaniu metali szlachetnych warstwą rutenu i otrzymywanie w ten sposób wyrobów jubilerskich w odcieniach ciemnej szarości, zwanych „czarnym złotem”. Rutenowanie sprawia również, że biżuteria staje się odporna na ścieranie, ludzki pot oraz korozję. Najczęściej rutenem pokrywa się pierścionki zaręczynowe oraz obrączki. Zob. kolory złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

stół będący stanowiskiem pracy jubilera. Wyposażony jest w gruby i solidny blat, który może posiadać liczne szafki i szuflady. Jego istotnym elementem jest położona w środkowej części szuflada lub skórzany fartuch, do którego łapie się cenne opiłki pochodzące z obrabianej biżuterii

R1XfdO4HYaHCh

Ilustracja przedstawia stół jubilerski jest to biurko, które posiada półokrągłe wycięcie w blacie o średnicy mniej więcej 50 cm, pośrodku którego zazwyczaj mocowany jest fajnagiel. Czyli drewniany klin wykorzystywany do obrabiania przedmiotów. Często posiada on wcięcie w kształcie jaskółczego ogona, które ułatwia pracę z piłką. W prawej części stołu znajduję się siedem szafek odsuwanych, a w lewej części jedna duża szafka, która jest na zawiasach.

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

rodzaj obróbki powierzchniowej, który polega na wygładzeniu powierzchni do odpowiedniej gładkości lub struktury za pomocą papieru ściernego o różnych grubościach lub przy pomocy wełny metalowej czy innego materiał ściernego

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

poddanie materiału wysokiej temperaturze, w czasie którego zmienia on swoje właściwości, uplastyczniając się niemal do postaci ciekłej

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

rodzaj plastycznej obróbki metali, który wykonuje się na walcarkach. Polega ono na kształtowaniu materiału pomiędzy obracającymi się walcami, tarczami i rolkami

Film edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”D1EJY3nZGFilm edukacyjny „Wykonywanie napraw oraz przeróbek wyrobów złotniczych i jubilerskich”
E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

złoto jest metalem szlachetnym o wysokiej gęstości, więc jest ciężkie i jednocześnie miękkie, zatem podatne na uszkodzenia i zarysowania. Dlatego biżuteria wykonana z czystego złota byłaby pozbawiona walorów użytkowych. Dlatego, by nadać twardości i wytrzymałości złotej biżuterii, tworzy się ją, wykorzystując stopy metali. Zob. biżuteria, próba złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

złoto z domieszką niklu. Obecność niklu w stopie złota, które naturalnie występuje w kolorze żółtym, pozwala uzyskać białe złoto. Jest najczęściej wykorzystywanym metalem do produkcji białego złota. Zob. ligura, kolory złota, złoto palladowe

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

pallad jest metalem szlachetnym o szarobiałej barwie. Używa się go jako domieszki do stopu złota w celu uzyskania białego złota. Białe złoto palladowe jest bielsze niż złoto niklowe, a biżuteria wykonana tą metodą jest w pełni hipoalergiczna i bardzo trwała. Zob. ligura, kolory złota, złoto niklowe

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

najniższa próba złota. Biżuteria wykonana z takiego złota jest tańsza w porównaniu do wyrobów ze złota w wyższych próbach, ale za to ze względu na mniejszą zawartość złota jest też nieco twardsza i lżejsza. Zob. próba złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

produkty złotnicze tej próby są najbardziej popularne wśród dostępnych w Polsce. Takie złoto najczęściej jest wykorzystywane do produkcji obrączek ślubnych, pierścionków zaręczynowych, łańcuszków i kolczyków. Zob. próba złota

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”

zob. kolory złota, ligura

E‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”DRNE54eKuE‑book „Naprawianie i przerabianie wyrobów złotniczych i jubilerskich”