E-materiały do kształcenia zawodowego

Zakładanie i pielęgnacja plantacji wierzb plecionkarskich

DRM.01. Wykonywanie wyrobów koszykarsko‑plecionkarskich - koszykarz‑plecionkarz 731702

bg‑green

Słownik pojęć do e‑zasobu

1
antraknoza
antraknoza

Choroba wikliny zaliczana do jednych z najczęściej występujących, wywoływana przez grzyby. Objawia się przebarwieniami i plamami na liściach. Na początku choroby pojawiają się czarne plamy, zazwyczaj umiejscowione wzdłuż nerwu głównego, które szybko obejmują całą powierzchnię liścia. Liść więdnie, marszczy się i usycha. Plamy występują także na pędach, które obumierają w  części powyżej uszkodzeń chorobowych. Chorobę należy zwalczać specjalnymi preparatami przeciwgrzybicznymi.

bakteryjne więdnięcie pędów
bakteryjne więdnięcie pędów

Jedna z najczęstszych chorób bakteryjnych atakujących uprawy wikliny. Objawia się wiosną, pojedyncze pędy zaczynają więdnąć, a zwiędnięte liście przyjmują barwę brunatną. Z pęknięć kory wydobywa się biały śluz bakteryjny, który z czasem ciemnieje. Patogen wnika przez rany, przenosicielami bakterii są owady. Ochrona uprawy polega na usuwaniu porażonych osobników.

bonitacja gleby
bonitacja gleby

Proces oceny i klasyfikacji gleby pod względem jej właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Celem bonitacji gleby jest określenie jej przydatności do różnych celów, takich jak uprawa roślin, budowa, ochrona środowiska i inne. Klasyfikacja gleby jest ważna dla rolników, inżynierów budowlanych, naukowców i specjalistów ds. środowiska.

brony
brony

Urządzenie stosowane w rolnictwie, umożliwia płytkie spulchnie roli, kruszenie brył ziemi, odchwaszczenie i niwelowanie różnic powierzchni.

bruzdownik
bruzdownik

maszyna używana do robienia bruzd przy ręcznym sadzeniu wikliny.

czerniak wierzby
czerniak wierzby

Choroba grzybiczna wierzby wywołana przez grzyba Rhytisma salicinum. Objawia się występowaniem żółtych plam pokrytych czarną grzybnią. Zmiany zachodzą zwykle na wierzchniej stronie liści. Choroba występuje także pod nazwą czarna lub smołowata plamistość liści. Wiosną na liściach pojawiają się brązowe plamy, które latem przybierają kolor czarny, ze względu na czarne zarodniki grzyba. Zwalczanie polega głównie na usuwaniu zakażonych fragmentów rośliny. Należy również grabić i utylizować opadłe liście. Jeśli objawy infekcji grzybiczej są duże, należy stosować preparaty chemiczne.

dosadzanie
dosadzanie

Czynność mająca na celu uzupełnienie wypadłych z plantacji zrzezów. Około 20 % sadzonek nie przyjmie się, konieczne jest uzupełnienie niedoborów.

gleby kwaśne
gleby kwaśne

Gleby o pH poniżej 5,5, często wymagające zwapnowania.

glebogryzarka
glebogryzarka

Urządzenie rolnicze służące do spulchniania, odchwaszczania i napowietrzania ziemi.

herbicydy
herbicydy

Preparaty chwastobójcze często stosowane w uprawach rolnych. Działają układowo (wchłanianie przez liście lub korzenie i hamowanie procesów fizjologicznych) lub kontaktowo (niszczą fragmenty roślin, z którymi się zetkną). Dzielą się na selektywne i totalne. Herbicydy selektywne eliminują daną grupę roślin lub konkretny gatunek, zapewniają zwalczanie chwastów jednoliściennych i  dwuliściennych. Środki totalne niszczą każdą zieleń. Wykorzystuje się je do oczyszczania terenu przed założeniem plantacji.  Zabiegi z użyciem herbicydów wykonuje się jesienią, zabiegi wiosenne mają charakter uzupełniający.

kij wiklinowy
kij wiklinowy

Wiklina o grubości od 8 do 40 mm i o długości ponad 140 cm, otrzymana poprzez ścięcie pędu oraz usunięcie odgałęzień.

kultywator
kultywator

Narzędzie agrotechniczne stosowane głównie w celu spulchniania gleby do głębokości 5–40 cm bez jej odwracania oraz do odchwaszczania. Składa się z ramy, zamocowanych na niej zębów, kół wykorzystywanych do regulacji głębokości roboczej, układu regulującego głębokość oraz zaczepu. Zespołem roboczym kultywatora są zwykle zęby sprężynowe lub półsprężynowe.

motyczenie
motyczenie

Czynność pielęgnacyjna wykonywana motyką w celu spulchnienia gleby oraz usunięcia chwastów.

motyczka
motyczka

narzędzie niezbędne do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych przy uprawie wikliny. Służy m.in. do pielenia, napowietrzania i  spulchniania gleby. Motyczka wykonana jest z  odpowiednio szerokiej i dobrze osadzonej na drewnianym lub metalowym trzpieniu części roboczej, mającej często haczykowaty kształt, umożliwiający napowietrzenie ziemi.

motyka
motyka

Narzędzie ręczne służące głównie do odchwaszania i spulchniania gleby. Istnieje kilka rodzajów motyk różniących się kształtem i wielkością ostrza oraz długością trzonka.

motykowanie plantacji
motykowanie plantacji

Mechaniczne usuwanie chwastów z plantacji za pomocą motyki. Motykowanie służy przede wszystkim usuwaniu chwastów jednorocznych.

mszyca wierzbowa
mszyca wierzbowa

Jeden z najczęściej występujących w uprawach wikliny szkodników. Objawia się występowaniem licznych kolonii owadów na wierzchołkach pędów wierzby. Kolonie te składają się z różnobarwnych form larw i dorosłych bezskrzydłych osobników. Mszyce zimują na roślinie w postaci jaj, wiosną wylęgają się  z nich nowe osobniki.

nawożenie mineralne
nawożenie mineralne

Stosowanie nawozów sztucznych w celu utrzymania lub zwiększenia zawartości w glebie składników niezbędnych do uprawy roślin. Nawożenie mineralne wpływa również na poprawę właściwości chemicznych, fizykochemicznych I fizycznych gleby.

nawożenie organiczne
nawożenie organiczne

Zabieg poprawiający właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb. Nawożenie organiczne wpływa na ulepszenie struktury gleby, zatrzymanie w niej wody, zapobiega również wymywaniu składników mineralnych, co wpływa najlepsze wykorzystywane nawożenia mineralnego.

odchwaszczanie, patrz: pielenie
odchwaszczanie, patrz: pielenie

Zabieg polegający na usuwaniu chwastów. Umożliwia młodym pędom dostęp do substancji odżywczych. Stosuje się odchwaszczanie mechaniczne oraz chemiczne.

odgałęzienia
odgałęzienia

Boczne pędy wierzby.

odziemek
odziemek

Dolna, nie mająca rozgałęzień część pręta wiklinowego.

orka
orka

Zabieg agrotechniczny, polegający na odwracaniu I kruszeniu warstwy gleby, wykonywany za pomocą pługów lemieszowych lub talerzowych.

orka głęboka
orka głęboka

Zabieg agrotechniczny, polegający na odwracaniu I kruszeniu warstwy gleby na głębokość nie mniejszą niż 35‑40 cm, wykonywany za pomocą pługów lemieszowych lub talerzowych.

parch wierzby
parch wierzby

Choroba atakująca głównie młode liście wierzby. Objawia się gwałtownym czernieniem liści, wkrótce po ich rozwinięciu się. Plamy mogą pojawić się też na pędach.

perz właściwy (Elymus repens L.)
perz właściwy (Elymus repens L.)

Jeden z najczęściej występujących chwastów. Gatunek wieloletni, szybko rozprzestrzeniający się, rośnący na niemal wszystkich typach gleb. Intensywność pobierania składników z gleby stawiają ten gatunek wśród najgroźniejszych konkurentów roślin uprawnych.

pęd wikliny
pęd wikliny

Nadziemna część rośliny, na którą składają się: łodyga i liście.

pielenie patrz: odchwaszczanie
pielenie patrz: odchwaszczanie

Zabieg mający na celu usunięcie chwastów. Może być wykonywane mechanicznie przy pomocy pielników, lub chemicznie przy pomocy opryskiwaczy.

plantacja wikliny
plantacja wikliny

Duży obszar ziemi zajęty przygotowany pod wieloletnią uprawę wikliny. Przygotowania plantacji obejmują: orkę, bronowanie, nawożenie, wapnowania pola. Na przygotowanym polu sadzi się wiklinę.

pług
pług

Narzędzie służące do wykonywania prac związanych z użyźnieniem uprawianej roli. Może składać się z jednego lub kilku korpusów płużnych, wyposażonych w lemiesze odcinające pasy roli, tzw. skiby, od niezaoranej gleby oraz odkładnicę, która odwraca odciętą wcześniej skibę i wrzuca ją w szczelinę wykonaną przez poprzedni korpus płużny.

pręt wiklinowy
pręt wiklinowy

Nadziemna, główna część wikliny o długości ponad 50 cm o zmiennej grubości - cieńszy przy wierzchołku, a grubszy przy odziomku. Pręty otrzymuje się przez ścięcie pędów.

sadzonka wikliny, patrz: zrzez
sadzonka wikliny, patrz: zrzez

Część rośliny powstała na skutek rozmnażania wegetatywnego, czyli z pociętych prętów wikliny jednorocznej lub dwuletniej.

sadzarka
sadzarka

Urządzenie słuzące do mechanicznego sadzenia roślin.

sadzulec
sadzulec

Narzędzie ręczne stosowane w celu sadzenia specjalnie przygotowanych pędów.

sekator
sekator

Narzędzie ręczne służące do cięcia i przycinania wikliny, usuwa się za ich pomocą zbędne końcówki prętów wiklinowych, bywa przydatne przy zabiegach pielęgnacyjnych.

spulchnienie
spulchnienie

Zabieg mający na celu rozluźnienie struktury gleby, co sprzyja to gromadzeniu się wilgoci, zapobiega wymywaniu składników pokarmowych oraz umożliwia właściwe napowietrzenie podłoża. System korzeniowy zyskuje więcej przestrzeni do rozwoju, przez co roślina lepiej przyswaja składniki odżywcze.

Spulchnianie jest konieczne zwłaszcza w przypadku ciężkiego, gliniastego podłoża.

Zabieg przeprowadza się ręcznie poprzez przekopanie ziemi za pomocą szpadla lub łopaty lub przy użyciu sprzętu mechanicznego, czyli kultywatora.

suszenie wikliny okorowanej
suszenie wikliny okorowanej

Proces mający na celu zapewnienie odpowiedniego stopnia wilgotności wikliny.

sztober
sztober

Patrz: zrzez.

taśmiarka
taśmiarka

urządzenie służące do rozłupywania prętów wiklinowych do postaci taśmy wyplotowej.

wierzba (Salix)
wierzba (Salix)

Roślina z rodziny wierzbowatych, do którego zaliczanych jest około 350‑400 gatunków, w Polsce około 25. Są wśród nich drzewa, krzewy, czasem krzewinki.











więźba sadzenia
więźba sadzenia

Sposób rozmieszczenia miejsc sadzenia. Parametr określający ilość sadzonek na jednostkę powierzchni. Znacznie wpływa na jakość plonów wikliny.

wiklina
wiklina

Pędy różnych gatunków wierzb, wykorzystywane po obróbce do celów plecionkarskich.

wiklina przemysłowa
wiklina przemysłowa

Uprawiana na specjalnie przygotowanych i odpowiednio pielęgnowanych plantacjach roślina wieloletnia.

wikliniarstwo
wikliniarstwo

Działalność związana z wytwarzaniem przedmiotów z wikliny.

wilgotność wikliny
wilgotność wikliny

Stosunek ciężaru wody zawartej w wiklinie do ciężaru wikliny zupełnie suchej, wyrażany w procentach.

wyznaczanie więźby
wyznaczanie więźby

Planowani układu i odległości pomiędzy sadzonkami na zakladanej plantacji.

zrzez
zrzez

Zdrewniała część rośliny odcięta w celu rozmnażania.