E-materiały do kształcenia zawodowego

Nagrzewanie wsadu i kontrola temperatury

MEC.02. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich - Kowal 722101

bg‑turquoise

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
austenit
austenit

roztwór stały węgla w żelazie gamma gamma, przy czym zawartość węgla wynosi od 2,14%

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

bainit
bainit

mieszanina dwóch faz : przesyconego węglem ferrytu tworzącego osnowę i bardzo drobnych wydzieleń węglików FeIndeks dolny 3C

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

czujniki rezystancyjne
czujniki rezystancyjne

to przyrządy reagujące na zmianę temperatury zmianą rezystancji wbudowanego w nie rezystora. Zasada działania czujników rezystancyjnych polega na wykorzystaniu zjawiska zmiany rezystancji metali wraz z temperaturą. Ze wzrostem temperatury wzrasta amplituda drgań jąder atomów oraz prawdopodobieństwo zderzeń elektronów swobodnych i jonów, co ze względu na hamowanie ruchu elektronów powoduje wzrost rezystancji

Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

ferryt
ferryt

ferryt ( alfa ) to międzywęzłowy roztwór stały węgla w żelazie alfa alfa o maksymalnej zawartości węgla 0,022 % w temperaturze 727 Indeks górny 0C

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

kondukcja
kondukcja

inaczej wymiana ciepła przez przewodzenie. Polega na przenoszeniu energii z jednego materiału (ciała stałego) do drugiego w wyniku bezpośredniego kontaktu – styku między nimi. Energia wymieniana jest między dwoma ciałami lub wewnątrz jednego przedmiotu między jej ciepłym a zimnym obszarem. Kondukcja jest najbardziej efektywną metodą wymiany ciepła. Podstawą tego procesu jest fakt, że gdy spotykają się dwie cząstki o różnej temperaturze (temperatura jest w tym wypadku swoistą miarą energii, jaką posiada dany ośrodek), to dążą one do jej wyrównania

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

konwekcja
konwekcja

konwekcja również polega na przenoszeniu energii z jednego ciała stałego do drugiego, ale potrzebne jest do tego medium (płyn lub gaz), które będzie to ciepło transportować

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

ledeburyt
ledeburyt

mieszanina eutektyczna austenitu i cementytu, o zawartości węgla 4,3 % C, powstaje w wyniku rozpadu L w 1147 Indeks górny 0C

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

martenzyt
martenzyt

to przesycony roztwór stały węgla w żelazie alfa, powstaje z austenitu więc zawiera tyle węgla co on

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

nagrzewanie
nagrzewanie

jest ciągłym lub stopniowym podwyższaniem temperatury elementu obrabianego cieplnie. Grzanie musi zapewnić uzyskanie jednakowej temperatury w całym przekroju obrabianego przedmiotu. Najczęściej jest stosowany jeden z trzech sposobów nagrzewania: powolne nagrzewanie wsadu z piecem, przyspieszone nagrzewanie wsadu w piecu o temperaturze obróbki cieplnej oraz szybkie nagrzewanie wsadu w piecu w temperaturze początkowej wyższej od temperatury obróbki cieplnej

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

odwęglanie
odwęglanie

we wszystkich temperaturach wraz z utlenieniem żelaza zachodzi w stali proces utlenienia węgla, czyli tzw. odwęglanie. Warstwa odwęglana występuje tuż pod warstwą zgorzeliny, a jej grubość zwiększa się wraz z podwyższeniem temperatury i przedłużeniem czasu przetrzymywania w piecu. Nadmierne odwęglenie materiału jest negatywne, gdyż obniża odporność stali na ścieranie

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

perlit
perlit

mieszanina eutektoidalna ferrytu i cementytu, o zawartości węgla 0,76 % C, powstaje w wyniku rozpadu austenitu w 727 Indeks górny 0C

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

pirometr
pirometr

to urządzeniem służącym do bezdotykowego pomiaru temperatury. W praktyce oznacza to, że możesz zmierzyć temperaturę ciała lub przedmiotu, nie dotykając go, ponieważ sprzęt ten działa w oparciu o wykrywanie poziomu promieniowania cieplnego, które jest emitowane przez poddawane pomiarom ciało

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

plastyczność
plastyczność

to najważniejsza właściwość metali i stopów czyli zdolność do trwałego odkształcania się bez naruszenia spójności

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

przemiany fazowe
przemiany fazowe

są zjawiskami powodującymi zmianę budowy oraz własności fizycznych i mechanicznych materii. Obejmują one takie procesy, jak parowanie i kondensacja ze stanu gazowego o stan ciekły lub stały, topienie i przejście ze stanu ciekłego w stan krystaliczny lub amorficzny oraz zmiany rozmieszczenia atomów lub innych cząstek materii w stanie stałym, związane z przemianami alotropowymi innych pierwiastków. Rodzaje przemian fazowych to: martenzytyczna, bainityczna, perlityczna, wydzielanie, rekrystalizacja, nanokrystalizacja

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

radiacja
radiacja

odbywa się w przestrzeni przy udziale fal elektromagnetycznych. Każde ciało (także przedmiot) emituje promieniowanie, w mniejszej lub większej ilości, która zależy od jego temperatury, czyli energii jaką posiada. W tym przypadku nie jest potrzebny bezpośredni kontakt między emiterem a przyjmującym energię

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

rekrystalizacja dynamiczna
rekrystalizacja dynamiczna

to rodzaj procesu rekrystalizacji. Zarodkowanie i wzrost nowych ziaren zachodzi podczas odkształcania. Zmniejszenie wielkości ziaren zwiększa ryzyko przesuwania się granic ziaren w podwyższonych temperaturach, jednocześnie zmniejszając ruchliwość przemieszczania się w materiale. Nowe ziarna są mniej naprężone, co powoduje zmniejszenie twardnienia materiału. Dynamiczna rekrystalizacja umożliwia uzyskanie nowych rozmiarów i orientacji ziaren, co może zapobiec propagacji pęknięć. Zamiast naprężenia powodującego pękanie materiału, odkształcenie może zainicjować wzrost nowego ziarna, pochłaniając atomy z sąsiednich, istniejących wcześniej ziaren. Po dynamicznej rekrystalizacji plastyczność materiału wzrasta. Na krzywej naprężenie – odkształcenie początek dynamicznej rekrystalizacji można rozpoznać po wyraźnym piku naprężenia

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

rekrystalizacja pierwotna
rekrystalizacja pierwotna

podczas rekrystalizacji pierwotnej powstają zarodki nowych ziaren, następnie rosną one, aż cała objętość materiału odkształconego zostanie zastąpiona materiałem zrekrystalizowanym, w którym koncentracja defektów (głównie dyslokacji) została zredukowana np. o kilka rzędów wielkości. Poza tym rozmiar ziaren wydatnie wzrósł, a struktura granic stała się regularna (w znaczeniu statystycznym)

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

rekrystalizacja statyczna
rekrystalizacja statyczna

jest procesem aktywowanym cieplnie, zachodzącym podczas wyżarzania powyżej temperatury rekrystalizacji w metalach uprzednio odkształconych plastycznie na zimno i polega na powstawaniu i migracji szerokokątowych granic ziarn

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

rekrystalizacja wtórna
rekrystalizacja wtórna

anormalny rozrost ziarna jest także nazywany nieciągłym lub rekrystalizacją wtórną. Rozpoczyna się zaraz po zakończeniu procesu rekrystalizacji. Polega na szybkim wzroście niektórych ziaren kosztem innych, w skutek czego otrzymujemy niewielką ilości dużych ziaren otoczonych drobnymi. Powoduje to pogorszenie się wytrzymałości i ciągliwości materiału. Aby mogła zajść rekrystalizacja wtórna niezbędna jest stabilna struktura osnowy (zablokowany mechanizm normalnego rozrostu ziaren). Czynniki wpływające na uzyskanie takiej struktury to: cząstki drugiej fazy, struktura i skład chemiczny materiału

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

rekuperator
rekuperator

jest urządzeniem, będącym elementem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Umożliwia kontrolowanie ruchu powietrza nawiewanego i usuwanego z pomieszczeń oraz odzyskiwanie ciepła, z nagrzanego już, ale brudnego (wilgotnego i nasyconego dwutlenkiem węgla) powietrza

Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze

stopień zgniotu
stopień zgniotu

wielkość odkształcenia plastycznego opisana geometryczną zmianą przekroju przedmiotu obrabianego. Za miarę zgniotu przyjęto stopień odkształcenia wyrażany ubytkiem przekroju w procentach

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

struktura metalu
struktura metalu

regularny układ atomów lub cząsteczek w ciele stałym metali, charakteryzujący się kilkoma kluczowymi cechami. Jest to trójwymiarowa sieć krystaliczna, w której atomy metali są uporządkowane w powtarzający się wzorzec. Wewnętrzna struktura metalu obejmuje tzw. ciekłą sferę elektronową, co oznacza, że elektrony w metalach nie są ściśle przypisane do konkretnych atomów, ale swobodnie poruszają się przez strukturę, co umożliwia przewodnictwo elektryczne. Metale są również plastyczne i elastyczne, co pozwala na uginanie i odkształcanie bez trwałego uszkodzenia struktury. Ponadto metale wykazują zdolność do przewodzenia ciepła dzięki ruchom swobodnych elektronów oraz charakteryzują się metalizmem, czyli tendencją do oddawania elektronów podczas reakcji chemicznych. Jednak struktura metalu może być podatna na korozję, co prowadzi do degradacji metalu pod wpływem oddziaływań chemicznych z otoczeniem. Wszystkie te cechy determinują właściwości i zachowanie metali oraz wpływają na ich różnorodne zastosowania w wielu dziedzinach

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

temperatura
temperatura

to wielkość fizyczna, która charakteryzuje się średnią energią kinetyczną ruchu postępowego molekuł gazu doskonałego. Inna definicja mówi, że to wielkość fizyczna która decyduje o kierunku przekazywania ciepła

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze
Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

temperatura Ac1
temperatura Ac1

to punkt przemiany eutektoidalnej, czyli temperatura w której struktura zaczyna zmieniać się austenit. Ac1p oznacza początek tej przemiany. Ac1k to koniec tej przemiany. Podgrzanie stali do temperatury pomiędzy Ac1p a Ac1k nie daje możliwości całkowitej przemiany austenitycznej, gdyż austenit jest wtedy niestabilny. Dopiero po przekroczeniu Ac1k austenit nie rozpada się na ferryt i cementyt

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

temperatura Ac3
temperatura Ac3

temperaturę dla stali podeutektoidalnych w której ferryt całkowicie przemienia się w austenit oznacza się symbolem Ac3

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

temperatura rekrystalizacji
temperatura rekrystalizacji

jest to temperatura powyżej której przebiega proces rekrystalizacji. Temperatura rekrystalizacji jest pojęciem umownym i nie opisuje własności fizycznej metali, jest uzależniona między innymi od: stopnia zgniotu, sposobu temperatury i szybkości odkształcenia plastycznego, czasu wyżarzania, wielkości ziarna odkształconego metalu. Przyjmuje się że temperatura rekrystalizacji TIndeks dolny R w skali bezwzględnej wynosi 0,35 : 0,6 temperatury topnienia w K

Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

termoelement
termoelement

są to dwa przewodniki/termoelektrody/ wykonane z różnych materiałów, połączone ze sobą na jednym końcu i tworzące część układu wykorzystującego zjawisko termoelektryczne do pomiaru temperatury(zjawisko Seebecka). Zjawisko termoelektryczne polega na wytworzeniu siły termoelektrycznej (s.e.m.) na skutek różnicy temperatur między dwoma spoinami: pomiarową (połączone końce termoelementu), na którą oddziaływuje mierzona temperatura i odniesienia (niepołączone, wolne końce termoelektrod), która znajduje się w znanej (najczęściej 0°C) temperaturze

Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

termometry termoelektryczne
termometry termoelektryczne

to przyrządy reagujące na zmianę  temperatury zmianą siły termoelektrycznej wbudowanego w nie termoelementu. W osłonie ochronnej, oprócz termoelementu znajdują się  zaciski zewnętrzne do przyłączenia elektrycznych przyrządów pomiarowych. Mogą zawierać elementy montażowe lub głowicę przyłączeniowe

Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

utlenianie
utlenianie

podstawowym typem reakcji powodującej korozję gazową przede wszystkim podczas obróbki plastycznej i cieplnej jest reakcja chemiczna utleniania. Produktami korozji gazowej – reakcji utleniania są zgorzelina oraz warstwy nalotowe

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze

wygrzewanie
wygrzewanie

polega na wytrzymaniu elementu obrabianego cieplnie w docelowej lub pośredniej temperaturze

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia
Plansza interaktywna - Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna - Urządzenia grzewcze

zdrowienie dynamiczne
zdrowienie dynamiczne

to poślizg poprzeczny i wspinanie dyslokacji, zjawisko zachodzi podczas odkształcenia plastycznego na gorąco ale może też przebiegać podczas odkształcenia plastycznego na zimno chociaż w ograniczonym stopniu

Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

zdrowienie statyczne
zdrowienie statyczne

jest procesem aktywowanym cieplnie, zachodzącym podczas wyżarzania poniżej temperatury rekrystalizacji w metalach uprzednio odkształconych plastycznie na zimno. Proces ten jest związany ze zmniejszeniem stężenia defektów punktowych, gęstości dyslokacji oraz zmianami w ich przestrzennym rozmieszczeniu

Plansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna - Przyrządy do pomiarów temperatury

zgniot
zgniot

stan strukturalny spowodowany odkształceniem plastycznym na zimno

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia

zgorzelina
zgorzelina

warstwy stałego produktu reakcji utleniania są nazywane zgorzeliną, gdy już po kilku sekundach ich grubość jest większa od 10 mum. Zgorzelina utworzona na powierzchni czystych metali oraz stopów składa się przeważnie z dwóch lub trzech warstw, z których zewnętrzna, granicząca z utleniaczem jest najczęściej zwarta, natomiast wewnętrzna, granicząca z metalem – porowata

Film edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny - Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia