Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu Kowal3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu Kowal

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie kowal. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji MEC.02. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich wyodrębnionej w zawodzie kowal 722101.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji MEC.02. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich:

• wykonywania i naprawiania wyrobów kowalskich metodą kucia ręcznego;

• wykonywania wyrobów kowalskich metodą kucia maszynowego.

Efekty kształcenia

MEC.02.2. Podstawy kowalstwa

Uczeń:

9) analizuje techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń

MEC.02.3. Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich metodą kucia ręcznego

Uczeń:

2) kontroluje temperaturę nagrzewanego materiału wsadowego 4) wykonuje obróbkę cieplną i cieplnochemiczną wyrobów kowalskich

MEC.02.4. Wykonywanie wyrobów kowalskich metodą kucia maszynowego

Uczeń:

1) przygotowuje materiał (wsad) do wykonania kucia maszynowego 2) nagrzewa materiał (wsad) do wykonania kucia maszynowego

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDoKnW1spkWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienie do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Nagrzewanie wsadu i kontrola temperatury” składa się z trzech materiałów multimedialnych.

• Film edukacyjny Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kuciaDfeKWXPIjFilm edukacyjny Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia to materiał przedstawiający pojęcia związane z nagrzewaniem metali i stopów: temperatura, ciepło, przewodzenie oraz zjawiska występujące podczas nagrzewania metali i stopów różnymi metodami nagrzewanie w piecach elektrycznych, gazowych, ogniskach kowalskich i nagrzewnicach indukcyjnych. Poruszany jest również aspekt wpływu rodzaju materiału, jego kształtu oraz gabarytów na proces nagrzewania oraz chłodzenia.

• Plansza interaktywna Urządzenia grzewczeDhylMcjw9Plansza interaktywna Urządzenia grzewcze przedstawia schematyczny podział urządzeń grzewczych do nagrzewania materiałów do kucia oraz obróbki cieplnej. Zawiera informacje dotyczące urządzeń do nagrzewania materiałów do kucia: piece płomieniowe i elektryczne oraz nagrzewanie w elektrolicie.

• Plansza interaktywna Przyrządy do pomiarów temperaturyDHHHFVK5CPlansza interaktywna Przyrządy do pomiarów temperatury prezentuje schematyczny podział przyrządów do pomiarów temperatury kontaktowych i bezkontaktowych. Przedstawia: termometry, pirometry i kamery termowizyjne z naciskiem na zastosowania przemysłowe.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceDJwdrR74tInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1AxNoGZYSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDG6kIPVyvPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięD14TDvVtMPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDP3Ehq2JjNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaDE5sVQQa6Instrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu Kowal

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesny środek dydaktyczny wspomagający proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z narzędziami, maszynami i urządzeniami w pracy kowala.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

W dalszej części znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Film edukacyjny „Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia”

• Nauczyciel łączy uczniów w 6 zespołów i przydziela jeden z tematów: „nagrzewanie wsadu do obróbki plastycznej (kucia)”; „nagrzewania metali i stopów w różnych piecach”; „różne warunki nagrzewania i chłodzenia”; „wpływ rodzaju materiału, jego kształtu oraz gabarytów na proces nagrzewania oraz chłodzenia”; „rozkładu temperatury podczas nagrzewania i chłodzenia w różnych warunkach”; „przemiany materiału zachodzące podczas obróbki cieplnej”; „wady przedmiotów obrabianych cieplnie”

• Każdy zespół ma za zadanie obejrzeć fragment filmu dotyczący przydzielonego tematu i zapisać główne punkty dotyczące tego fragmentu na karcie papieru w postaci haseł

• Teraz nauczyciel prosi o przekazanie karty kolejnej grupie. Grupy mają za zadanie napisać co może zawierać hasło (do każdego hasła dopisują po 2‑3 zdania).

• W kolejnych zamianach grupy wpisują: „zastosowanie tej wiedzy czyli po co się im to może przydać?”, „5 pytań do zagadnienia z karty”, „odpowiedzi na pytania, które stworzyła poprzednia grupa”, „połączenie tematu otrzymanego z poprzednim, który grupa miała” oraz „ciekawostki znalezione w internecie dotyczące zagadnienia”.

• Po tych rundach karty wracają do pierwszego zespołu, który wykonuje na ich podstawie (oraz oglądanego fragmentu filmu) prezentację dla reszty klasy.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie informacji. Nagradza zespoły.

Plansza interaktywna „Urządzenia grzewcze”

• Nauczyciel prosi uczniów o połączenie się w 11 grup. Każda z grup (par) ma za zadanie opracowanie opisu zasady działania jednego z rodzajów pieców (elektrycznych, płomieniowych i nagrzewnic). Hasła przydziela na podstawie planszy nauczyciel.

• Nauczyciel daje do dyspozycji opisy i rysunki zawarte w planszach.

• Uczniowie mają opracować opis zasady działania, typowe zastosowanie oraz zestaw 10 pytań kontrolnych, które pozwolą zweryfikować czy dana osoba uważnie przeczytała opracowanie.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie opracować przez grupy.

• Po każdej prezentacji uczniowie zadają opracowane pytania innym uczniom.

• Nauczyciel weryfikuje w trakcie prezentację, pytania i koryguje odpowiedzi.

Plansza interaktywna „Przyrządy do pomiarów temperatury”

• Nauczyciel łączy uczniów w 3 grupy (lub wielokrotność 3). Każda z grup otrzymuje jeden z tematów: pirometry termoelektryczny, termometry radiacyjne, kamery termowizyjne. Daje każdej grupie dostęp do plansz.

• Zadaniem każdej grupy będzie w pierwszej części zadania opisanie zasady lub idei działania danego urządzenia.

• Grupy prezentują zasadę działania swojego urządzenia i przekazują flipchart kolejnej grupie.

• Teraz grupy uzupełniają informacje o zastosowanie tych przyrządów w procesie nagrzewania wsadu. Uczniowie mają wskazać konkretne etapy/czynności, przy których dane urządzenie może być wykorzystane

• Grupy prezentują zastosowanie swojego urządzenia i przekazują flipchart kolejnej grupie.

• Trzeci etap polega na wygenerowaniu pomysłów (element burzy mózgów), w którym uczniowie w grupach mają wymyśleć inne zastosowania tych urządzeń oraz znalezienie obrazków przykładów różnych typów urządzeń. Zestawy obrazków zamieszczają je w przestrzeni dyskowej i wpisują na flipchart link do zasobów.

• Po raz ostatni grupy prezentują cały opis o temacie zadanym w ostatnim elemencie. Teraz uczniowie porównują informacje zawarte w planszy z tymi, które przygotowały grupy.

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały te należy używać w zależności od omawianego fragmentu tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Nauczyciel może wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Film edukacyjny „Zjawiska zachodzące podczas nagrzewania materiałów do kucia”

• Nauczyciel przydziela dostęp do filmu i prosi uczniów o samodzielną pracę.

• Zadaniem uczniów będzie opisanie filmu poprzez znalezienie uzasadnienia: „po co się pojawiły kolejne zagadnienia w filmie i jakie miały ze sobą powiązania?”.

• W opisie tym uczeń ma uzasadnić celowość zdobycia tej wiedzy.

• Uczniowie prezentują notatki.

• Nauczyciel dba o to aby każdy z uczniów uzupełniał informacje podczas prezentacji innych osób.

Plansza interaktywna „Urządzenia grzewcze”

• Nauczyciel daje dostęp do planszy.

• Samodzielnym zadaniem ucznia będzie opisanie wybranego urządzenia grzewczego, które istnieje w rzeczywistości.

• W ramach działania zbiera informacje w internecie skupiając się na dokładnym typie urządzenia, jego zdjęciach, instrukcji obsługi.

• Po przeszukaniu zasobów internetu opracowuje instrukcję dla użytkownika, w której zawiera listę kolejnych czynności jakie ma wykonać osoba obsługująca urządzenie przez, w trakcie i po użyciu.

• Uczniowie prezentują instrukcję na forum.

Plansza interaktywna „Przyrządy do pomiarów temperatury”

• Nauczyciel prosi uczniów o odnalezienie zdjęć przyrządów do pomiaru temperatury. Dba o to, aby były to różne przyrządy. Wcześniej jednak prosi o zapoznanie się z plansza interaktywną.

• Zadaniem samodzielnym uczniów będzie odnalezienie instrukcji działania przyrządów przygotowanie mapy myślowej, w której centralnym elementem będzie odnalezione zdjęcie (lub napis typu przyrządu), a gałęziami będą elementy: zasada działania, zastosowanie, typy, parametry, typowe sytuacje do wykorzystania, błędy pomiaru.

• Uczniowie zamykają informacje w mapie myśli dopisując hasłowo znalezione informacje

• Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentacje map myśli i komentuje zawarte w nich informacje pamiętając o zasadach udzielania pozytywnej informacji zwrotnej.

Interaktywne materiały sprawdzające

Do materiału multimedialnego film i plansza „Urządzenia grzewcze” możemy zastosować ćwiczenia 2, 3 i 4. Są one uniwersalne i raczej posłużą jako wstęp do omawianego zagadnienia lub jego wstępne podsumowanie. Ćwiczenie 5 dedykowane jest planszy „Przyrządy do pomiaru temperatury” Do działań sprawdzających polecam zastosowanie ćwiczenia 1 „Test”.

Sam test może być elementem sprawdzającym cały materiał (test zawiera dziewiętnaście pytań).

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel dyskutuje z młodzieżą o różnych sposobach nagrzewania wsadu.

• Jako podsumowanie tej dyskusji prosi ich o wykonanie ćwiczenia 4 - „ Dopasowanie rodzaju pieca do nagrzewanego wsadu”.

• Nauczyciel pyta uczniów o to czy jeszcze coś powinien wyjaśnić w tej kwestii. Ewentualnie tłumaczy niejasności.

• Teraz prosi uczniów o obejrzenie filmu.

• Prosi uczniów o opowiedzenie swoimi słowami: „o czym był ten film?”

• Cała klasa wykonuje ćwiczenie 2.

• Nauczyciel prosi o odczytanie odpowiedzi i wskazuje poprawną odpowiedź.

• Teraz ogląda z uczniami planszę” Urządzenia grzewcze” „i zaraz po niej proponuje wykonanie ćwiczenia 3 i 4

• Finalnie prosi uczniów o wykonanie podobnych ćwiczeń jak w przypadku tych, które realizowali na zajęciach - prosi o wygenerowanie podobnych zadań na karteczkach (jedna przez każdego ucznia)

• Klasa rozwiązuje zadania z karteczek.

Ponadto ćwiczenia można wskazać jako konieczne podczas omawianego materiału, które realizować ma uczeń samodzielnie. Wzmocni to jego samokontrolę nad uczeniem się treści zawartych w tym e‑materiale.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, rozszerza program o ważne zagadnienia i składania uczniów do podejmowania dyskusji poza lekcjami.

Przed lekcją

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne przygotowanie wydruku grafik znalezionych w internecie, które przedstawiają różne urządzenia grzewcze w taki sposób, żeby każdy element grafiki był wydrukowany jednostronnie na kartoniku o wymiarach $4\times 8\ \text{cm}$. Takich kartoników uczeń ma wykonać nie mniej niż 6.

• Nauczyciel przekazuje uczniom, aby po drugiej stronie wyciętych kartoników zapisali oni najważniejszą informację dotyczącą urządzenia (jedno zdanie) oraz typologię urządzenia, które kryje się na grafice.

Podczas lekcji

• Nauczyciel na zajęciach lekcyjnych prosi uczniów o zaprezentowanie swoich „fiszek”.

• Omawia kolejno z uczniami przygotowane materiały, prosząc o dopisanie na ich odwrocie informacji, które wg nich są ważne, a które zapisali inni uczniowie.

Praca z uczniami z $\text{SPE}$

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia, a także dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczącego się. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielanie szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych pozostawienie więcej swobody.

Przykładem użycia e‑materiałów w przypadku uczniów zdolnych może być pozwolenie na stworzenie własnej koncepcji planszy interaktywnej lub gry „Sposoby nagrzewania i kontroli temperatury różnego rodzaju wsadów” na podstawie analizy tego e‑materiału lub w przypadku uczniów potrzebujących więcej uwagi stworzenie ikon urządzeń lub przyrządów pomiarowych do pomiaru temperatury ze względu na rodzaj pomiaru.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do realizacji w małych grupach (parach), w których pierwszy uczeń radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale jego dodatkową rolą tego będzie wsparcie osoby, która potrzebuje uzupełniających wyjaśnień. W szczególnych przypadkach taka osoba może wymagać wsparcia ze strony nauczyciela. Wtedy zlecone zadania mogą obejmować proste polecenia, np. zamiast „stwórz pytania do filmu” — „znajdź w zasobach Internetu” lub „poproś o pomoc osobę, która pomoże Ci opracować pytania”.

Indywidualizacja pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji. Podstawą opracowania działania będzie przede wszystkim rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Poznanie barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia pozwoli odpowiednio dopasować pracę z e‑materiałami. Analiza profilu dominacji sensorycznej pozwoli dobrać odpowiedni e‑materiał.

Dla porównania plansze posiadają wiele informacji, co może być właściwe do wykorzystania podczas pracy z uczniami poznającymi świat poprzez czytanie i analizującymi treść pisaną, zaś film to posegregowane mikrodawki wiedzy, które dla pewnych uczniów stanowią jedyne możliwe źródło informacji (w tym uporządkowanej i skatergoryzowanej) opisujące zjawiska. Stanowi to wprowadzenie do zastosowania innych adekwatnych dla nich działań lub narzędzi.

Podczas pracy z e‑materiałem należy pamiętać o wzroku, ruchu, słuchu i emocjach, jakie możemy wyzwolić poprzez odpowiednie użycie e‑materiału. Innym aspektem, który należy wziąć pod uwagę, są kwestie sposobu pracy ucznia. Wielu preferuje pracę indywidualną, inni wolą pracować w grupie. Stąd wybór techniki uczenia może zależeć w znacznym stopniu od zidentyfikowania preferencji lub realizacji tematu z e‑materiałami poprzez połączenie obu sposobów.

Ważne jest, aby świadomie wykorzystać potencjał e‑materiałów, który odpowiednio użyty będzie sprzyjał rozwojowi kompetencji ucznia, a nie tylko „podawał” wiedzę. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość monitorowania poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej oraz precyzyjnej informacji zwrotnej. To może zaciekawić, pobudzić element rywalizacji z samym sobą i znacząco podnieść motywację do nauki.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści