E-materiały do kształcenia zawodowego

Diagnozowanie pojazdów samochodowych

MOT.05. Obsługa, diagnozowanie oraz naprawa pojazdów samochodowych - Mechanik pojazdów samochodowych 723103, Technik pojazdów samochodowych 311513

bg‑orange

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
abs
abs

anti blocking system. System przeciwdziałający blokowaniu kół podczas hamowania. Kontrolę nad systemem sprawuje sterownik ABS. Wykorzystuje wskazania czujników prędkości poszczególnych kół oraz pompę ABS i zespół elektrozaworów. Może regulować ciśnienie w układzie hamulcowym podczas hamowania

awaria
awaria

nieoczekiwane i nagłe przerwanie pracy lub funkcjonowania maszyny, urządzenia, systemu lub procesu. Awaria może wynikać z różnych przyczyn, takich jak błędy w oprogramowaniu, problemy sprzętowe, brak zasilania lub błędy ludzkie. Awarie mogą prowadzić do poważnych konsekwencji - strat finansowych, utraty danych lub wypadków

błędy pomiarowe
błędy pomiarowe

niepożądane odchylenia wartości pomiarowych od rzeczywistej wartości wielkości, którą chcemy zmierzyć. Błędy te wynikają z różnych przyczyn, takich jak niedokładność przyrządów pomiarowych, wpływ czynników zewnętrznych (np. temperatura, wilgotność), nieprawidłowości w przygotowaniu pomiaru lub techniki pomiarowej, błędy ludzkie

diagnostyczny kod błędu
diagnostyczny kod błędu

kod zapisywany w pamięci sterownika danego systemu lub podzespołu w momencie wystąpienia usterki. Kod błędu ma swój numer, nazwę i przypisaną do niego procedurę diagnostyczną. Jest to jedna z ważniejszych informacji mających pomóc diagnoście w znalezieniu przyczyny usterki. Uwaga: niektóre usterki, zwłaszcza czysto mechaniczne mogą nie powodować zapisania kodu błędu. Inne nazwy – kod błędu, DTC – Diagnostic Trouble Code

diagnostyka
diagnostyka

sposób określenia stanu technicznego danego urządzenia bez jego demontażu. Diagnostykę robi się na bazie pomiarów sygnałów diagnostycznych i ich porównywaniu z poprawnymi wartościami

dostęp „bezkluczykowy”
dostęp „bezkluczykowy”

system otwierania, zamykania i uruchamiania auta nie wymagający od użytkownika wciskania przycisków na kluczyku, ani umieszczania kluczyka w stacyjce. W jego skład wchodzą: kluczyk z pilotem, sterownik, centralny zamek, odbiornik fal radiowych, czujniki w klamkach, anteny wzbudzające kluczyk oraz anteny lokalizujące kluczyk umieszczone w samochodzie

dtc
dtc

diagnostic trouble code. Zobacz – diagnostyczny kod błędudiagnostyczny kod błędudiagnostyczny kod błędu

ecm
ecm

engine control module – sterownik silnika

ekspresowe zamykanie szyby
ekspresowe zamykanie szyby

Funkcja ta umożliwia całkowite zamknięcie szyby po jednorazowym, krótkim pociągnięciu przycisku jej sterowania

elektrozawór
elektrozawór
R1MFtIcSfTVX0
Elektrozawór
Źródło: Kingadj, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

rozdaj zaworu wyposażonego w elektromagnes, dzięki któremu może być sterowany elektronicznie. Zawory tego typu są powszechnie stosowane w różnych systemach pojazdów samochodowych. Elektrozawór normalnie zamknięty, to taki, który jest zamknięty, gdy na cewkę jego elektromagnesu nie jest podawane napięcie. Elektrozawór normalnie otwarty, to taki, który jest otwarty, gdy na cewkę jego elektromagnesu nie jest podawane napięcie. Inna nazwa – zawór elektromagnetyczny

esp
esp

electronic stability program-  elektroniczny program (system) stabilizujący tor jazdy. Kontrolę nad systemem sprawuje sterownik ABS / ESP. Jego zadaniem jest przeciwdziałanie podsterowności i nadsterowności auta, a także poślizgowi kół napędzanych (kontrola trakcji). Wykorzystuje wskazania czujników prędkości poszczególnych kół, przyspieszenia wzdłużnego i poprzecznego auta, obrotu wokół osi pionowej auta, kąta skrętu kierownicy oraz pompę ABS i zespół elektrozaworów. Może przyhamowywać poszczególne koła i redukować moc silnika

gniazdo obd
gniazdo obd
R4X5jj8xPhdb5
Gniazdo OBD
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

gniazdo diagnostyczne zgodne ze standardem OBDII / EOBD. Umożliwia podłączenie do pojazdu testera diagnostycznego w celu odczytu danych, przeprowadzania funkcji serwisowych, programowania sterowników pojazdu, itp.

jednostka sterująca
jednostka sterująca

zobacz - sterowniksterowniksterownik

kod błędu
kod błędu

diagnostyczny kod błędudiagnostyczny kod błędudiagnostyczny kod błędu

kod usterki
kod usterki
R8yEJcpUBXhNV
Kod usterki
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

numer lub kombinacja cyfr lub liter, która odzwierciedla specyficzny rodzaj problemu lub uszkodzenia w pojeździe lub innym urządzeniu mechanicznym. Kody usterki służą do szybkiego zlokalizowania problemów mechanicznych i ułatwiają diagnozowanie i naprawę uszkodzeń

komputer sterujący
komputer sterujący

zobacz – sterowniksterowniksterownik

komputerowy system diagnostyczny
komputerowy system diagnostyczny
RmAB0mme57YFa
Komputerowy system diagnostyczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

oprogramowanie i narzędzia diagnostyczne, które pomagają identyfikować i rozwiązywać problemy mechaniczne w pojazdach lub innych urządzeniach mechanicznych. Systemy diagnostyczne zwykle składają się z trzech podstawowych elementów: urządzenia diagnostycznego, oprogramowania diagnostycznego oraz bazy danych

kontrola trakcji
kontrola trakcji

system kontroli trakcji. Kontrolę nad systemem sprawuje sterownik ABS lub ABS / ESP. Jego zadaniem jest zapobieganie poślizgowi kół napędzanych. Wykorzystuje wskazania czujników prędkości poszczególnych kół oraz pompę ABS i zespół elektrozaworów. Może przyhamowywać napędzane koła i redukować moc silnika

kontrolka check engine
kontrolka check engine

zobacz – kontrolka silnikakontrolka silnikakontrolka silnika

kontrolka eobd
kontrolka eobd

eobd – European On Board Diagnostic. Zobacz – kontrolka silnikakontrolka silnikakontrolka silnika

kontrolka silnika
kontrolka silnika
R1DdcK0O2s9qf
Kontrolka silnika
Źródło: Wikiuser100000, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

kontrolka sygnalizująca usterkę silnika lub systemu odpowiedzialnego za redukcję emisji spalin. Inne nazwy – kontrolka Check Engine, kontrolka EOBD

lampka testowa
lampka testowa
Rt5gwb3DZ7gJK
Lampka testowa
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

wyposażona w klasyczną żarówkę lub diody oraz przewody. Za jej pomocą można sprawdzać, czy w danym obwodzie elektrycznym występuje napięcie elektryczne

magistrala cyfrowa
magistrala cyfrowa

system linii służących do przesyłania informacji pomiędzy komputerami sterującymi (sterownikami). Komunikacja w magistrali cyfrowej odbywa się w języku binarnym (zero‑jedynkowym). Dane mogą być przesyłane poprzez przewody elektryczne lub światłowód

magistrala cyfrowa CAN
magistrala cyfrowa CAN

controller area network. Magistrala cyfrowa opracowana przez firmę Bosch w 1986 roku. Składa się z dwóch przewodów elektrycznych oznaczanych jako CAN Low oraz CAN High. Istnieją różne wersje tej magistrali, o różnej szybkości przesyłania danych. Jest stosowana w większości nowoczesnych pojazdów samochodowych

masa pojazdu (elektryczna)
masa pojazdu (elektryczna)

metalowe części nadwozia, podwozia, silnika połączone z ujemnym biegunem akumulatora

metoda weryfikacji
metoda weryfikacji

proces sprawdzania i oceny wydajności, jakości i poprawności działania różnych elementów i systemów w pojazdach. Istnieją różne metody weryfikacji w motoryzacji, w tym:

miernik elektryczny
miernik elektryczny

zobacz – multimetrmultimetrmultimetr

multimetr
multimetr
RzKNIfGeFLpqm
Multimetr
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

miernik służący do pomiarów wielkości elektrycznych, takich jak: napięcie prądu stałego i zmiennego, natężenie prądu, rezystancja. Podstawowe narzędzie używane przy diagnozowaniu usterek związanych z systemami elektrycznymi i elektronicznymi auta. Inna nazwa – miernik elektryczny

multimetr z cęgami
multimetr z cęgami
R7BB2CCsHzXWN
Multimetr z cęgami
Źródło: dostępny w internecie: https://pixabay.com/, domena publiczna.

miernik elektryczny wyposażony w cęgi służące do indukcyjnego pomiaru natężenia prądu

naprawa
naprawa

proces przywracania sprawności danego przedmiotu, urządzenia lub konstrukcji, który uległ uszkodzeniu lub awarii. Naprawa polega na usuwaniu przyczyn awarii i przywróceniu poprawnej funkcjonalności elementów, części lub całego przedmiotu

narzędzie pomiarowe
narzędzie pomiarowe
R1J3aNMZESvTb
Przykładowe narzędzie pomiarowe - tester wtryskiwaczy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

narzędzie służące do precyzyjnego pomiaru różnych parametrów mechanicznych i elektrycznych samochodu. Narzędzia te pozwalają na określenie stanu technicznego samochodu oraz na diagnozowanie usterek. W warsztacie samochodowym najczęściej stosowane narzędzia pomiarowe to mierniki, testery akumulatorów, testery napięcia, oscyloskopy, manometry, termometry, czujniki ciśnienia oraz czujniki wibracyjne

narzędzie warsztatowe
narzędzie warsztatowe
R1U6wWf3Jtx36
Przykładowe narzędzie warsztatowe - podnośnik samochodowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

narzędzie niezbędne do wykonywania różnych czynności naprawczych, konserwacyjnych oraz montażowych. Przykłady narzędzi warsztatowych często stosowanych w warsztacie samochodowym: podnośniki samochodowe, urządzenia do diagnostyki samochodowej, narzędzia pneumatyczne, klucze, wiertarki i wkrętarki, szlifierki i gładzarki

oscyloskop
oscyloskop
RHPDrxL0sOi0N
Oscyloskop
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie elektroniczne służące do obserwowania i obrazowania na ekranie przebiegów sygnałów elektrycznych. Przydatny przy diagnozowaniu np. magistrali cyfrowych lub niektórych czujników, takich jak czujnik położenia wałka rozrządu lub czujnik położenia wału korbowego

pcm
pcm
RetreTsMKxl9h
PCM
Źródło: Mgiardina09, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

powertrain control module – sterownik silnika lub silnika i automatycznej skrzyni biegów

pin
pin

zobacz – złącze elektrycznezłącze elektrycznezłącze elektryczne

przekaźnik elektromagnetyczny
przekaźnik elektromagnetyczny
RWBulUKGgw7c9
Przekaźnik elektromagnetyczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie służące do otwierania i zamykania obwodu elektrycznego. Najprostszy przekaźnik ma cztery styki i elektromagnes. Wysterowanie przekaźnika polega na podaniu napięcia na cewkę jego elektromagnesu, dzięki czemu przesuwa się zworka, która zamyka lub otwiera styki obwodu zasilającego odbiornik elektryczny (np. światła, wycieraczki, pompę paliwa, itp.). Przekaźniki podobnie jak elektrozawory znajdują zastosowanie w bardzo wielu systemach pojazdów samochodowych

podzespół pojazdu samochodowego
podzespół pojazdu samochodowego

część składowa samochodu, która ma określoną funkcję i jest zwykle wymienna w przypadku awarii lub w trakcie przeprowadzania napraw lub konserwacji. Przykłady podzespołów samochodowych to silnik, skrzynia biegów, zawieszenie, hamulce, układ wydechowy, układ kierowniczy, układ chłodzenia, układ elektryczny itp.

schemat elektryczny
schemat elektryczny

graficzna reprezentacja połączeń między poszczególnymi elementami elektrycznymi w samochodzie. Jest to ważne narzędzie diagnostyczne, które umożliwia technikom diagnostykę i naprawę układów elektrycznych samochodu. Można w nim znaleźć informacje o położeniu, funkcji i połączeniach między poszczególnymi elementami elektrycznymi w samochodzie, umożliwia również diagnostykę problemów elektrycznych, takich jak przerwy w przewodach, zwarcia, uszkodzenia przekaźników i innych elementów

serwomotor
serwomotor
RgTp36WuVrfO4
Serwomotor
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

silnik elektryczny służący do regulacji i kontroli położenia różnych elementów, np. lusterek zewnętrznych w samochodzie

silnik spalinowy
silnik spalinowy
R1HBq0XrRgmw7
Silnik spalinowy
Źródło: Elliott Brown, Flickr, licencja: CC BY-SA 3.0.

rodzaj silnika cieplnego, który zamienia energię chemiczną zawartą w paliwie na energię mechaniczną poprzez spalanie mieszaniny paliwowo‑powietrznej w zamkniętej komorze spalania. W silniku spalinowym wykorzystywane są różne procesy termodynamiczne, takie jak sprężanie, spalanie i rozprężanie, aby wytworzyć energię mechaniczną, która przekazywana jest na wał korbowy

skrzynia rozdzielcza
skrzynia rozdzielcza
R1PiZ3yK7oXPk
Skrzynia rozdzielcza
Źródło: Dana60Cummins, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

przekładnia ze sprzęgłem, w której następuje rozdział momentu obrotowego generowanego przez silnik między osiami pojazdu. Stosowana w autach z napędem na cztery koła

stanowisko probiercze
stanowisko probiercze

miejsce, w którym odbywa się proces przyjęcia pojazdu do serwisu. Na stanowisku tym pracownik warsztatu przyjmuje samochód od klienta i dokonuje wstępnej oceny jego stanu technicznego oraz zgłaszanych problemów. Na stanowisku probierczym można również sporządzić dokumentację dotyczącą naprawy lub przeglądu pojazdu, np. karty naprawy, protokołu przeglądu, lub umowy serwisowej

stanowisko do testowania
stanowisko do testowania

miejsce, gdzie dokonuje się diagnostyki i testów różnych podzespołów samochodu w celu ustalenia ich stanu technicznego. Stanowisko testowe powinno być wyposażone w odpowiednie urządzenia diagnostyczne, takie jak oscyloskopy, multimetry, testery elektroniczne, komputery diagnostyczne, czy urządzenia do pomiaru ciśnienia i temperatury

sterownik
sterownik
R9jrnjpqpZXSU
Sterownik ABS
Źródło: Samf4u, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie elektroniczne wyposażone w mikroprocesor służące do sterowania systemem lub podzespołem wchodzącym w skład pojazdu samochodowego. Np. sterownik silnika, sterownik ABS. Inne nazwy - komputer sterujący, jednostka sterująca

styk
styk

zobacz – złącze elektrycznezłącze elektrycznezłącze elektryczne

system asr (ang. acceleration slip regulation)
system asr (ang. acceleration slip regulation)

czyli system kontroli trakcji to powszechnie stosowany w samochodach układ bezpieczeństwa, który odpowiada za to, by podczas gwałtownego przyspieszenia pojazdu jego koła nie wpadły w nadmierny poślizg. Można go więc określić jako swoiste przeciwieństwo układu ABS, który działa na podobnej zasadzie, ale podczas hamowania

system bas- brake assist system
system bas- brake assist system

stanowi element układu ABS. Jest to inteligentny system wykonywania nagłego manewru hamowania. Jego zadaniem jest: w odpowiednio krótkim czasie wykrycie sytuacji awaryjnej na podstawie analizy tempa i sposobu naciski wywieranego przez kierowcę na pedał hamulca, informacji z czujników przyspieszeń i ABS oraz danych zaawansowanych systemów detekcji w tym radarowej, zmaksymalizowanie siły hamowania poprzez osiągnięcie odpowiednio wysokiego ciśnienia w układzie hamulcowym wspomagając nagłe zatrzymanie pojazdu

system epb (z ang. Electric Park Brake)
system epb (z ang. Electric Park Brake)

to elektryczny hamulec postojowy, który jest aktywowany za pomocą przycisku. Pozwala to wyeliminować tradycyjną dźwignię hamulca ręcznego uruchamianego w sposób mechaniczny

System Informacji Serwisowej
System Informacji Serwisowej

oprogramowanie służące do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji technicznych dotyczących samochodów, takich jak schematy elektryczne, instrukcje naprawy, dane techniczne i inne materiały serwisowe. SIS jest niezwykle ważnym narzędziem dla warsztatów samochodowych, ponieważ umożliwia technikom diagnostykę i naprawę pojazdów z wykorzystaniem najnowszych i najbardziej dokładnych informacji technicznych

tester diagnostyczny
tester diagnostyczny
R1UHVsBVODJdJ
Tester diagnostyczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie elektroniczne, które można podłączyć do gniazda diagnostycznego w aucie, pozwalające na odczyt danych, przeprowadzanie funkcji serwisowych oraz programowanie sterowników auta. Występują testery tzw. fabryczne, dedykowane do pojazdów danej marki, jak i testery tzw. ogólne dzięki, którymi można pracować przy pojazdach różnych marek

układ bezpieczeństwa pojazdu
układ bezpieczeństwa pojazdu

zespół elementów i systemów technicznych, które zostały zaprojektowane w celu zapewnienia jak największego bezpieczeństwa kierowcy, pasażerom oraz innym użytkownikom drogi. Układ ten składa się z różnych elementów, takich jak systemy hamulcowe, układy kierownicze, systemy zawieszenia, układy oświetleniowe, układy klimatyzacji, systemy informacyjne oraz systemy bezpieczeństwa aktywnego i pasywnego

układ komfortu
układ komfortu

zbiór różnych systemów i elementów w samochodzie, które mają na celu zwiększenie wygody i komfortu pasażerów podczas jazdy. Obejmuje on wiele różnych funkcji, takich jak: klimatyzacja, ogrzewanie, wentylacja, systemy multimedialne, systemy nawigacyjne i systemy bezpieczeństwa

układ napędowy
układ napędowy

zespół elementów lub urządzeń, które umożliwiają przekazywanie mocy z silnika na koła samochodu. W skład typowego układu napędowego wchodzi silnik, skrzynia biegów, wał napędowy, mechanizm różnicowy oraz koła napędowe

układ hamulcowy
układ hamulcowy

zespół elementów, które służą do zatrzymywania pojazdu poprzez przekształcanie energii kinetycznej na ciepło. W skład typowego układu hamulcowego wchodzą tarcze hamulcowe, klocki hamulcowe, zaciski hamulcowe oraz układ hydrauliczny, który składa się z pedału hamulca, tłoczka hamulcowego i przewodów hamulcowych

układ zawieszenia
układ zawieszenia

zespół elementów łączących konstrukcję nośną (ramę lub nadwozie samonośne) z kołami pojazdu, służącym do przenoszenia sił oddziaływania poszczególnych kół, pochodzących od:

usterka
usterka

problem techniczny lub mechaniczny, który wpływa na działanie pojazdu lub jego podzespołów. Usterki mogą mieć różne przyczyny, takie jak zużycie części, awarie elektryczne, niewłaściwe ustawienia lub nieprawidłowe użytkowanie pojazdu,

zasilanie (elektryczne)
zasilanie (elektryczne)
R6TJVbxxIi4yc
Zasilanie (elektryczne)
Źródło: jcomp, Freepik, licencja: CC BY-SA 3.0.

przewody połączone z dodatnim biegunem akumulatora

zawór elektromagnetyczny
zawór elektromagnetyczny

zobacz - elektrozawórelektrozawórelektrozawór

zespół pojazdu samochodowego
zespół pojazdu samochodowego

złożony system mechaniczny, elektryczny i elektroniczny, który umożliwia poruszanie się pojazdu. Zespół ten składa się z wielu części, które współpracują ze sobą, aby umożliwić bezpieczne i wydajne użytkowanie samochodu. Do podstawowych elementów należą: silnik, skrzynia biegów, hamulce, kierownica, zawieszenie, układ wydechowy, układ paliwowy, układ chłodzenia, układ oświetlenia, elektryczny układ zapłonowy, elektryczne systemy bezpieczeństwa (np. ABS, ESP, układ kontroli trakcji) Każdy z elementów jest kluczowy dla sprawnego działania całego pojazdu

złącze elektryczne
złącze elektryczne
R18Wd3yHOE4It
Złącze elektryczne
Źródło: Lucasbosch, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

końcówka wiązki przewodów elektrycznych składająca się z obudowy i styków (inaczej pinów), umożliwiająca podłączenie tej wiązki do urządzenia elektrycznego, np. sterownika, czujnika, elektrozaworu, itp. Wyróżniamy złącza męskie i żeńskie. Inne nazwy – wtyczka, konektor