E-materiały do kształcenia zawodowego

Wykonywanie zaopatrzenia protetycznego

MED.11. Wykonywanie i dobieranie przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych - Technik ortopeda 321403

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
epidian
epidian

rodzaj żywicy epoksydowej, która do stwardnienia potrzebuje dodatku utwardzacza

EVA
EVA

materiał piankowy na bazie kopolimeru etylenu i octanu winylu oraz pianki polietylenowej

formatka
formatka

umowna nazwa materiału dostosowanego wielkością do gabarytów pozytywu, np. folia wycięta w kształcie trapezu

frezarko‑wydrążarka
frezarko‑wydrążarka

maszyna obrabiająca z ramieniem i wymiennymi końcówkami roboczymi: wałkami ściernymi, wałkami polerskimi, frezami do drewna; umożliwia szlifowanie krawędzi, powierzchni, wydrążanie w obrabianym materiale

R5T1B0wJsx6Pu
Zdjęcie przedstawia frezarko‑wydrążarkę. Urządzenie zamontowane jest w jasnoniebieskiej obudowie w kształcie ściętego ostrosłupa. W górnej części obudowa ma walcowaty kształt wydrążony w środku i jest zorientowana pod skosem. Z wnętrza wystaje ramię, to jest obrotowy trzonek skierowany po skosie do dołu i zakończony wrzecionowatym elementem. Do wnętrza wydrążonej części skierowany jest wąż połączony z rurą, odchodzącą od układu wyposażonego w pompę. Z lewej strony obudowy frezarko‑wydrążarki znajdują się przyciski, umożliwiające obsługę urządzenia. Z przodu przedstawione są piktogramy wskazujące na konieczność stosowania środków ochrony osobistej podczas pracy z urządzeniem, w tym okularów ochronnych, maseczki, słuchawek wygłuszających oraz nakrycia głowy.
Frezarko‑wydrążarka
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
ftalan dwubutylu
ftalan dwubutylu

organiczny związek chemiczny, stosowany do produkcji żywic, stanowiący bazę do klejów, lakierów i laminatów

klucz dynamometryczny
klucz dynamometryczny

narzędzie służące do dokręcania śrub lub nakrętek z określoną siłą, umożliwiające precyzyjne kontrolowanie momentu obrotowego, to jest odpowiednie naciągnięcie sprężyny kontrolującej moment dokręcenia

kształtka
kształtka

inaczej: makietka, ang. dummy; atrapa elementu docelowego; służy do odwzorowania konkretnego kształtu na powierzchni styku lub wytworzenia dodatkowego miejsca na element docelowy umieszczany w dalszym procesie; używa się jej zamiast elementu docelowego, aby nie zniszczyć go w trakcie produkcji leja

Ruw7MTFxq0bS0
Zdjęcie przedstawia dwie kształtki. Są to elementy zastępcze docelowej części wytwarzanego przedmiotu wykorzystywane na różnych etapach pracy. Kształtki znajdują się na blacie. Mają kształt półkul i są koloru białego.
Kształtki
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
mata szklana
mata szklana

tkanina szklana wykorzystywana jako zbrojenie lejów z żywicy

negatyw gipsowy
negatyw gipsowy

odwrotność pozytywu, czyli oryginału określonej części ciała pacjenta; forma odlewnicza, która jest odwzorowaniem kształtu części ciała i służy do wykonania pozytywu

R1Er7mkOUNKhv
Zdjęcie przedstawia negatyw gipsowy lewej nogi - jej części poniżej kolana aż do stopy. Jest on wykonany z gipsu o białym zabarwieniu. Negatyw jest ustawiony pionowo na blacie.
Negatyw gipsowy
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
neopren
neopren

spienione tworzywo wykonane z kauczuku syntetycznego; rodzaj materiału wykorzystywanego m.in. do wyścielania lejów do protez

PC
PC

polikarbon, inaczej poliwęglan, przezroczysty plastik termoplastyczny, charakteryzujący się lekkością, twardością i dużą odpornością na uszkodzenia

PE
PE

polietylen, tworzywo termoplastyczne, stanowiące giętki, przezroczysty materiał, charakteryzujący się dużą twardością i wytrzymałością na uszkodzenia i ścieranie

PETG
PETG

politetraftalan etylenu z dodatkiem glikolu, plastik termoplastyczny o obniżonej temperaturze topnienia, charakteryzujący się przeźroczystością, elastycznością, a jednocześnie dobrą odpornością na uszkodzenia i naprężenia mechaniczne

piła oscylacyjna
piła oscylacyjna

piła, w której ostrze w postaci tarczy z zębami wykonuje ruchy posuwisto‑zwrotne (w jednym kierunku); ruchy oscylacyjne osi, na której umieszczona jest tarcza, powodują jej minimalne przesuwanie, tak aby przeciąć materiał, ale nie uszkodzić warstwy leżącej pod nim; używana do przecinania gipsu, opatrunków lub laminatów

R1LRugzF1nNmO
Zdjęcie przedstawia kobietę pracującą przy stole z piłą oscylacyjną. Urządzenie trzyma w prawej dłoni. Kobieta ma na sobie biały strój roboczy. Piła oscylacyjna wyposażona jest w przewód, walcowatą część z uchwytem oraz w tarczę. Tarcza stanowi element umożliwiający manipulację laminatem czy też gipsem. Jest ona zamocowana na wale znajdującym się w osi podłużnej urządzenia. W drugiej ręce kobieta trzyma fragment protezy, który opracowuje. Za nią znajduje się stół do laminacji.
Piła oscylacyjna
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
pozytyw
pozytyw

model przestrzenny określonej części ciała, wykonany np. z gipsu lub pianki

RK9ZTAr2lcMTz
Zdjęcie przedstawia pozytyw prawej nogi - stopy oraz łydki sięgający poniżej kolana. Jest on wykonany z jasnego materiału i ustawiony pionowo na blacie. Z górnej części pozytywu wystaje pręt.
Pozytyw
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
SDS
SDS

ang. Safety Data Sheet, dokumentacja bezpieczeństwa surowca, zawierająca podstawowe dane fizykochemiczne danej substancji, opis zagrożeń, jakie może spowodować oraz wskazówki, jak należy się z nią obchodzić

stół do laminacji
stół do laminacji

stanowisko pracy, przy którym zamontowane są rury podłączone specjalnym wężem do pompy podciśnieniowej

RurDTvrgA8wXm
Zdjęcie przedstawia stół do laminacji. Wyposażony jest on w pięć pionowo zorientowanych rur znajdujących się w jego górnej części. Każda z rur połączona jest u dołu pod blatem w system węży i zaworów, łączących je z pompą próżniową. Na czterech rurach od lewej znajdują się pozytywy.
Stół do laminacji
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
teflon
teflon

materiał o wysokiej odporności na uszkodzenia pod wpływem temperatury; używany do zabezpieczania folii przed przegrzaniem podczas prasowania

R1M4ySwYgx9TH
Zdjęcie przedstawia kawałek taśmy teflonowej. Materiał jest zwinięty w rulon. Ma niedużą szerokość i jest koloru brązowego. Teflon lekko połyskuje.
Teflon
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
Utwardzacz Z1
Utwardzacz Z1

substancja umożliwiająca utwardzenie żywicy

TDS
TDS

ang. Technical Data Sheet, dokumentacja techniczna surowca, zawierająca jego parametry techniczne i właściwości fizykochemiczne, ewentualnie przewidywane przez producenta zastosowanie, zalecane przetwórstwo oraz warunki bezpiecznego przechowywania i transportu substancji

termometr laserowy
termometr laserowy

termometr bezdotykowy, działający na zasadzie pomiaru promieniowania podczerwonego obiektu

wata szklana
wata szklana

inaczej: włókno szklane; tkanina wytwarzana z mieszaniny szkła i piasku kwarcowego, wykorzystywana m.in. jako zbrojenie żywic

R7T5w6fO4BvvD
Zdjęcie przedstawia watę szklaną. Jest ona nawinięta na szpulę zawieszoną poziomo na niebieskim metalowym elemencie. Wata ma postać giętkiego arkusza o jasnym, białawym zabarwieniu. Jej struktura zbudowana jest ze sprasowanych włókien szklanych.
Wata szklana
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
wąż ortopedyczny
wąż ortopedyczny

dzianina dedykowana branży ortopedycznej; może być splotem różnych (w zależności od potrzeb) materiałów: bawełny, elastilu, włókna szklanegowata szklanawłókna szklanego; dostępny w wielu szerokościach

R1An3nQ6oIMun
Zdjęcie przedstawia wąż ortopedyczny. Na blacie znajdują się trzy zwinięte węże ortopedyczne. Pierwszy od lewej nawinięty jest na szpulę i ma pomarańczowo‑brązowy kolor. Drugi i trzeci są zwinięte i są koloru białego.
Wąż ortopedyczny
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
włókno bazaltowe
włókno bazaltowe

włókno wytwarzane ze skał bazaltowych; posiada różne parametry wytrzymałościowe w zależności od producenta, jednak na ogół jest bardziej wytrzymałe i mniej elastyczne od włókna węglowego, a mniej wytrzymałe i bardziej elastyczne od włókna szklanego; charakteryzuje się też większą gęstością, a zatem też ciężkością, niż włókna węglowe i szklane; zaletą jest brak podrażnienia naskórka podczas jego przetwarzania

włókno węglowe
włókno węglowe

materiał składający się głównie z rozciągniętych struktur węglowych; charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną oraz lekkością i unikatowym wyglądem; wykorzystywane jako zbrojenie laminatów wykonanych z żywicy

RVyAnVhP4yr2F
Zdjęcie przedstawia włókno węglowe. Wycinek materiału ma prostokątny kształt. Jest czarno‑szary, lekko połyskliwy. Posiada wzór w postaci ukośnie poprowadzonych pasów, naprzemiennie - jasnych i ciemnych. Z lewej strony posiada żółtą lamówkę. Z prawej brzeg materiału jest częściowo naddarty.
Włókno węglowe
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, licencja: CC BY-SA 3.0.
Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela