Podstawy pierwszej pomocy przedmedycznej z promocją zdrowia i profilaktyką
MED.14. Świadczenie usług medyczno‑pielęgnacyjnych i opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej - Opiekun medyczny 532102
Słownik pojęć dla e‑materiału
urządzenie stosowane w czasie resuscytacji, które samo analizuje rytm serca osoby poszkodowanej i informuje o wskazaniach do przeprowadzenia defibrylacji
![Zdjęcie przedstawiające automatyczny defibrylator zewnętrzny. Urządzenie przypomina plastikowe pudełko o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu z uchwytem na górze. Defibrylator jest wyposażony we włącznik, trzy diody wskaźnikowe, wskaźnik w kształcie błyskawicy oraz głośnik. Z okolicy uchwytu pudełka wychodzą przewody. Na ich końcach znajdują się elektrody opakowane w foliowe zabezpieczenie. Na opakowaniu elektrod widnieją piktogramy przedstawiające sposób umieszczenia elektrod na ciele człowieka. Jedna elektroda powinna zostać umiejscowiona pod prawym obojczykiem, a druga – w lewej okolicy żebrowej.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R158Bmb50Fikm/1674511467/26Um0DwYigYjpmOEihujsEBc5JpmgTV1.png)
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
szybkie tętno, powyżej 100 uderzeń na minutę (u osoby dorosłej), wywołujące zaburzenia rytmu serca, które mogą zagrażać życiu
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
procedura wykonywana przez specjalne urządzenia (defibrylatory), które umożliwiają wysłanie ładunku elektrycznego (prądu) na klatkę piersiową poszkodowanego; wykonywana jest w zatrzymaniu krążenia krwi, kiedy przyczyną są tzw. rytmy do defibrylacji (np. migotanie komór); przepływ prądu rozchodzi się także przez mięsień sercowy i ma na celu wyhamowanie szybkich, nieprawidłowych rytmów
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
szerzenie wiedzy na temat zdrowia, nauka umiejętności pomagających zachować i wzmacniać zdrowie
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
akronim utworzony z angielskich słów opisujących objawy, które mogą wystąpić podczas udaru mózgu, służący do wstępnej oceny poszkodowanego (udar niedokrwienny/krwotoczny) i podjęcia działań ratunkowych:
F - face - porażenie połowy twarzy/opadanie kącika ust,
A - arm - opadanie ramienia, osłabienie siły w kończynie górnej,
S - speach - zaburzenia mowy, niezrozumiała mowa,
T - time - objawy postępują w czasie i zalecany jest szybki transport do szpitala
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
definiowana jest jako spostrzeganie przez jednostkę jej pozycji w życiu w kontekście kultury i systemów wartości akceptowanych przez społeczeństwo, w jakich żyje oraz w relacji do jej celów życiowych, oczekiwań, zainteresowań
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
nagłe zatrzymanie czynności mechanicznej serca powodujące ustanie krążenia krwi
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
dokument określający najważniejsze cele polskiej polityki zdrowotnej na najbliższe lata
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
substancja odwracająca działanie trucizny obecnej w organizmie
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
stan wymagający często interwencji chirurgicznej; nierozpoznany stanowi zagrożenie życia
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
obejmuje wszystkie przypadki przeżycia po duszeniu się w wyniku zanurzenia w wodzie; podczas topienia najczęściej dochodzi do odruchowego wstrzymania oddechu, połykania wody i wymiotów, a następnie do zachłyśnięcia się wodą przy próbie nabrania powietrza
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
całokształt decyzji, planów i działań podejmowanych przez państwo i społeczeństwo dla realizacji konkretnych celów w zakresie ochrony zdrowia całej populacji
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
pozycja, w której osobę poszkodowaną układa się na boku, stosowana u poszkodowanego, który jest nieprzytomny, oddycha prawidłowo i w związku z tym nie wymaga prowadzenia resuscytacji; ułożenie na boku zapewnia zachowanie drożności górnych dróg oddechowych
![Grafika przedstawia ułożenie człowieka w pozycji bocznej bezpiecznej. Kobieta leży na boku. Tę jej rękę, która znajduje się dalej od podłoża, ułożono tak, iż dłoń kobiety spoczywa pod policzkiem. Dalsza od podłoża noga postaci jest zgięta w biodrze i kolanie, a kończyna dolna znajdująca
się bliższej podłoża – w pełni wyprostowana.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RLAuwZMLRlE0K/1674511467/1Kuexf1trGi4PQZrzFZyL1HKj1iSIyIu.png)
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
pozycja, w której kończyny dolne pacjenta są uniesione o mniej więcej 30°, co zapewnia przemieszczenie krwi krążącej z kończyn dolnych do najważniejszych narządów wewnętrznych
![Grafika przedstawia ułożenie człowieka w pozycji przeciwwstrząsowej. Postać leży na plecach, z rękami ułożonymi wzdłuż ciała. Jej nogi są wyprostowane oraz uniesione ponad podłoże.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RYvqe4z8erwno/1674511468/1WQeSztEI4laGgUmqEGUobowEelKFr51.png)
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
działania mające na celu zapobieganie chorobom i ich negatywnym skutkom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
działania mające na celu zapobieganie chorobie poprzez kontrolowanie czynników ryzyka
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
działania mające na celu wczesne wykrycie choroby i szybkie wdrożenie leczenia
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
działania mające na celu zahamowanie rozwoju choroby i ograniczenie wystąpienia powikłań
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
proces umożliwiający ludziom zwiększenie kontroli nad własnym zdrowiem w celu jego poprawy i utrzymania (Karta Ottawska, WHO, 1986)
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
nieinwazyjne urządzenie diagnostyczne, pozwalające na monitorowanie tętna i saturacji (czyli wysycenia tlenem hemoglobiny); wartości są wyrażone w procentach
![Zdjęcie przedstawiające pulsoksymetr. Urządzenie składa się z wyposażonego w ekran elementu zakładanego wokół nadgarstka oraz z plastikowego klipsa, który umieszcza się na palcu. Obie części urządzenia są połączone kablem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R6xBFctLxf5OJ/1674511468/lAZeVefkEKjN6oOtaXRR8On8b0Tlw5mn.png)
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
fachowe określenie reakcji uczuleniowej
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
jest to stan występujący po kontakcie z alergenem, na który osoba poszkodowana jest uczulona, charakteryzujący się różnymi objawami, np. wysypką, łzawieniem, kaszlem
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
zespół czynności ratunkowych podejmowanych przez ratownika u osoby nieprzytomnej, u której doszło do zatrzymania czynności serca; celem resuscytacji jest podtrzymanie funkcji życiowych poszkodowanego - prowadzenie sztucznego oddychania dostarcza mu tlenu, a prowadzenie ucisków klatki piersiowej zapewnia przepływ krwi
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
czynności medyczne wykonywane w specyficznych sytuacjach, mające na celu udzielenie pomocy, np. uderzenia międzyłopatkowe w zadławieniu
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
szybkie tętno, powyżej 100 uderzeń na minutę (u osoby dorosłej)
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
wspólny, ogólnoeuropejski numer alarmowy dla wszystkich służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
rodzaj udaru termicznego, spowodowany wzrostem temperatury organizmu powyżej 40°C na skutek działania czynników zewnętrznych (słońce, słońce + wysiłek fizyczny); w wyniku udaru cieplnego dochodzi do zaburzeń elektrolitowych (odwodnienie) oraz neurologicznych; jest to stan zagrożenia życia
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
powstały na skutek niedokrwienia obszaru mózgowia stan neurologiczny zagrażający życiu
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
powtarzające się w krótkim czasie, wyczerpujące poszkodowanego wymioty, które utrzymują się pomimo ewakuacji treści z żołądka
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
uraz kręgosłupa i osłanianego przez niego rdzenia; uraz ten może prowadzić do trwałego kalectwa w przypadku przerwania ciągłości tkanek
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
niewydolność organizmu charakteryzująca się tym, że organizm nie jest w stanie utrzymać kontroli nad zachodzącymi w nim procesami; może wystąpić z różnych powodów, np. nagłej utraty dużej objętości krwi, gwałtownie przebiegającej reakcji uczuleniowej i tym podobnych
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
stan, w którym organizm nie może utrzymać kontroli nad zachodzącymi w nim procesami, a przyczyną jest rozwijająca się gwałtownie reakcja uczuleniowa (anafilaktyczna), w wyniku której obniża się ciśnienie tętnicze oraz mogą wystąpić obrzęki (szczególnie groźne w zakresie dróg oddechowych) oraz wysypka
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
stan, w którym organizm z powodu zmniejszenia objętości krążącej krwi nie może utrzymać kontroli nad zachodzącymi w nim procesami, czyli jest to ostra uogólniona niewydolność układu krążenia; do takiej sytuacji może dojść z powodu np. masywnego krwotoku, zbyt małej i niewystarczającej podaży płynów lub zbyt szybkiej utraty płynów z powodu biegunki, masywnych wymiotów i tym podobnych
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
stan, w którym dochodzi do przedostania się ciała obcego do dróg oddechowych; w zależności od lokalizacji ciała obcego zadławienie może mieć postać łagodną lub ciężką
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
choroba będąca efektem działania substancji trującej
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
stan nagły zagrożenia życia; na skutek nagłego zamknięcia tętnicy wieńcowej dochodzi do niedokrwienia, a w konsekwencji - do niedotlenienia mięśnia sercowego w obszarze zaopatrywanym przez tę tętnicę; brak udrożnienia tętnicy skutkuje pogłębianiem się niedotlenienia i martwicą mięśnia sercowego
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning
pełny dobrostan (well‑being) fizyczny, psychiczny i społeczny, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności
Promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjnyPromocja zdrowia, edukacja zdrowotna, wychowanie zdrowotne, profilaktyka i polityka zdrowotna - film edukacyjny
złamanie kości z przebiciem tkanek miękkich - złamana kość wystaje ponad powierzchnię skóry
Stany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learningStany zagrożenia życia - interaktywne narzędzie typu scenario‑based learning