E-materiały do kształcenia zawodowego

Bezpieczeństwo statku i ludzi

TWO.07. Pełnienie wachty morskiej i portowej – technik nawigator morski 315214

bg‑blue

Słownik pojęć dla e‑materiału

bandera
bandera

flaga podnoszona na jednostce, stanowiąca jego identyfikację; jej kształt i wygląd muszą być określone w rejestrze statku; bandera oznacza również charakter statku, na przykład jednostki handlowej czy marynarki wojennej

fracht
fracht

opłata za przewóz towarów drogą morską

Inspekcje Państwa Bandery (z ang. Flag State Control, FSC)
Inspekcje Państwa Bandery (z ang. Flag State Control, FSC)

inspekcje państwa bandery obejmują weryfikację dokumentacji ustawowej, zgodności ze wszystkimi obowiązującymi przepisami oraz ogólne badanie konstrukcji statku, maszyn i wyposażenia, próby operacyjne sprzętu przeciwpożarowego, środków ratunkowych i wyposażenia bezpieczeństwa; zwykle obejmują one wykonanie i ocenę ćwiczenia bezpieczeństwa

kodeks ISM (ang. International Management Code)
kodeks ISM (ang. International Management Code)

Międzynarodowy kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu; kodeks przyjęty przez Zgromadzenie ogólne IMO

kodeks ISPS (ang. International Ship and Port Facility Code)
kodeks ISPS (ang. International Ship and Port Facility Code)

zestaw przepisów i zaleceń mających na celu poprawę zabezpieczeń żeglugi przed terroryzmem

Kodeks morski
Kodeks morski

polska ustawa (z dnia 18 września 2001) regulująca stosunki prawne związane z żeglugą morską

konosament (ang. bill of lading)
konosament (ang. bill of lading)

inaczej morski list przewozowy, stanowi dowód przyjęcia ładunku na statek w celu przewozu; wystawiany przez przewoźnika albo w jego imieniu przez kapitana statku albo inną osobę

Memorandum Paryskie
Memorandum Paryskie

Międzynarodowe porozumienie administracji morskich państw Europy i Kanady w sprawie regionalnego systemu portowej kontroli statków obcych bander zawijających do ich portów, podpisane w Paryżu dnia 26 stycznia 1982 r.

morze terytorialne (wody terytorialne)
morze terytorialne (wody terytorialne)

pas wód morskich przyległych do wybrzeża lub wód wewnętrznych, stanowiący integralną część terytorium państwa; szerokość morza terytorialnego ustala dane państwo jednostronną decyzją (zwykle od 3 do 12 mil morskich); w Polsce – 12 mil

obiekty portowe (ang. Port Facilities)
obiekty portowe (ang. Port Facilities)

podział portu ze względów praktycznych na poszczególne obiekty portowe, posiadające osobne plany ochrony oraz oficerów ochrony, w celu zapewnienia jak najlepszego zabezpieczania przed zagrażającymi bezpieczeństwu incydentami, uwzględniając rodzaj statków i ładunku, jaki w obrębie danego obiektu jest obsługiwany

oficer ochrony w firmie (ang. Company Security Officer)
oficer ochrony w firmie (ang. Company Security Officer)

osoba wyznaczona przez armatora do zapewnienia: przeprowadzenia oceny stanu ochrony statku, opracowania planu ochrony statku, przedstawionego do zatwierdzenia przez armatora, wdrożenie tego planu oraz utrzymanie łączności z oficerami ochrony statku i oficerami ochrony obiektu portowego

oficer ochrony statku (ang. Ship Security Officer)
oficer ochrony statku (ang. Ship Security Officer)

osoba znajdująca się na pokładzie statku, odpowiadająca przed kapitanem, wyznaczona przez armatora jako odpowiedzialna za bezpieczeństwo i ochronę jednostki, w tym wdrożenie i utrzymanie planu ochrony statku oraz za łączność z oficerem ochrony armatora i oficerami ochrony obiektu portowego

plan ochrony obiektów portowych (ang. Port Facility Security Plan)
plan ochrony obiektów portowych (ang. Port Facility Security Plan)

opracowany, aby zapewnić zastosowanie środków w celu ochrony obiektów portowych oraz statków, osób, ładunku, urządzeń do przenoszenia ładunku, statkowych zapasów w obrębie danego portu przed incydentami zagrażającym bezpieczeństwu

plan ochrony statku (ang. Ship Security Plan)
plan ochrony statku (ang. Ship Security Plan)

plan opracowany w celu zapewnienia zastosowania środków na statku przeznaczonego do ochrony osób ma pokładzie, ładunku, urządzeń do przewozu ładunków, statkowych zapasów lub samego statku przed incydentami zagrażającymi jego bezpieczeństwu

poziom ochrony 1 (ang. MARSEC level 1)
poziom ochrony 1 (ang. MARSEC level 1)

poziom, na którym minimalne adekwatne środki ochrony są utrzymywane w celu zapewnienia bezpieczeństwa portu

poziom ochrony 2 (ang. MARSEC level 2)
poziom ochrony 2 (ang. MARSEC level 2)

poziom, na którym wprowadzone i utrzymywane są dodatkowe środki ochrony na czas podwyższonego ryzyka wystąpienia incydentu zagrażającego bezpieczeństwu

poziom ochrony 3 (ang. MARSEC level 3)
poziom ochrony 3 (ang. MARSEC level 3)

poziom, na którym kolejne szczególne środki ochrony są wprowadzane i utrzymywane na ograniczony czas, kiedy incydent zagrażający bezpieczeństwu jest prawdopodobny lub nieuchronny, nawet jeśli nie ustalono konkretnego celu

Reguły Hasko‑Visbijskie (ang. Hague‑Visby Rules, RHV)
Reguły Hasko‑Visbijskie (ang. Hague‑Visby Rules, RHV)

powstały na skutek potrzeby uregulowania pomiędzy różnymi krajami zasad przewozu ładunków morzem na podstawie konosamentu; tworzą je: Międzynarodowa konwencja o ujednostajnieniu niektórych zasad prawnych dotyczących konosamentów z 1924 roku (tzw. Reguły Haskie) wraz z poprawkami z 1968 roku oraz 1979 roku – protokołem brukselskim z 1968 roku zmieniającym konwencję (tzw. Reguły Visby) oraz protokołem brukselskim z 1979 roku

RPG
RPG

ręczny granatnik przeciwpancerny; broń jednorazowego użytku, zbudowana z wyrzutni, pocisku i prostych przeziernikowych przyrządów celowniczych

STCW (ang. Standards of Training Certification and Watchkeeping for Seafarers)
STCW (ang. Standards of Training Certification and Watchkeeping for Seafarers)

Konwencja opracowana w celu wprowadzenia na poziomie globalnym jednolitych standardów wyszkolenia marynarzy, aby zapewnić możliwie wysoki poziom bezpieczeństwa żeglugi na wodach morskich całego świata

Konwencja uchwalona w roku 1978 r. w Londynie, a załącznik do niej zmieniony w 1995 r., następnie w 2010 r. podczas konferencji w Manilii

THETIS (ang. The Hybrid European Targeting and Inspection System)
THETIS (ang. The Hybrid European Targeting and Inspection System)

system obsługiwany przez EMSA, gromadzi wyniki wszystkich inspekcji na statkach prowadzonych przez PSC na obszarze Unii Europejskiej, dokonuje też analizy ryzyka

umowa bookingowa
umowa bookingowa

 umowa bookingowa, czyli booking contract, dotyczy przewozu poszczególnych rzeczy lub ładunku określonego według rodzaju, ilości, miary lub wagi; w umowie musi znaleźć się zobowiązanie do przemieszczenia rzeczy oraz dokładne określenie ich rodzaju i ilości, nie uwzględnia się w niej natomiast opisu przestrzeni ładunkowej

umowa czarterowa
umowa czarterowa

w umowie czarterowej, zwanej też czarterem na podróż, czyli voyage charter, przewoźnik udostępnia całą lub określoną przestrzeń ładunkową na okres jednej lub kilku podróży, musi to zostać określone w umowie

wyłączna strefa ekonomiczna
wyłączna strefa ekonomiczna

obszar morski sięgający 200 mil w głąb morza od linii podstawowej morza terytorialnego