E-materiały do kształcenia zawodowego

Budowa i rodzaje lin dźwigowych

ELE.08. Montaż urządzeń dźwigowych – Technik urządzeń dźwigowych 311940

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
cięgno
cięgno

łańcuch, lina lub pas pracujące na siły wzdłużne, zdolne unosić ładunki

cynkowanie
cynkowanie

metoda ochrony metalu przed korozją poprzez pokrycie go cienką warstwą cynku, chroniącą przed dostępem wody i powietrza; stosowana dla lin dźwigowych eksploatowanych na zewnątrz, szczególnie w środowisku morskim (np. żurawie portowe) zgodnie z normą PN EN 10244‑2 określającą rodzaje powłoki (m.in. A, AB, B) różniące się grubością warstwy cynku

kausza
kausza

element zakończenia liny dźwigowej w postaci pętli ograniczonej zaciskiem stalowym, metalowa kształtka będąca umieszczana w uchu liny

RFZxcXC64q7hu
Grafika przedstawia zakończenie liny w formie pętli, na której założony jest metalowy zacisk. Zacisk okala pętle liny elementem znajdującym się na końcu podłużnego korpusu zacisku.
Kausza
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
kąt pracy
kąt pracy

kąt odchylenia liny w trakcie współpracy z innymi elementami układu kinematycznego dźwigu lub urządzenia dźwignicowego; każda lina posiada określony, dopuszczalny kąt odchylenia, np. tolerancja kąta pracy dla lin odkrętnych stosowanych w dźwigach towarowo‑osobowych wynosi 3–4°

klasa wytrzymałości liny
klasa wytrzymałości liny

parametr opisany normą PN‑EN 12385 i podawany dla każdej z lin stalowych, zgodnych z klasą 1770, 1960 lub 2160; pozostaje w ścisłym związku z wytrzymałością stosowanych drutów, która dla każdej z wymienionych klas musi mieścić się w zgodnych z normą zakresach

koło cierne
koło cierne

element przekładni ciernej o wysokim współczynniku tarcia zaopatrzony w odpowiednią ilość ukształtowanych rowków, w których umieszczone są liny nośne

lina nieodkrętna
lina nieodkrętna

lina wykonana z drutu stalowego zwitego w kierunku przeciwnym niż splotki (przeciwzwita); lina wykazująca mniejszą tendencję do rozwijania się, stosowana w urządzeniach dźwignicowych gdzie ma miejsce swobodne podnoszenie ładunków (np. suwnice)

lina odkrętna
lina odkrętna

lina wykonana z drutu stalowego zwitego w  tym samym kierunku co splotki (współzwita); lina wykazująca tendencję do rozwijania się, stosowana w urządzeniach dźwigowych z prowadnicą, gdzie cecha ta nie ma wpływu na siły prowadzące

lina stalowa
lina stalowa

lina wykonana z drutu stalowego, dostępna w różnych rodzajach splotu i średnicach, znajdująca szerokie zastosowanie w urządzeniach dźwigowych, transporcie i przemyśle

rdzeń
rdzeń

element budowy liny zapewniający jej wytrzymałość i nośność, wykonany z włókien syntetycznych, naturalnych lub majacy postać liny stalowej

rdzeń FC
rdzeń FC

rdzeń liny stalowej wykonany z włókna naturalnego lub syntetycznego (z ang. fiber core), produkowany np. z juty czy polipropylenu

skok zwicia
skok zwicia

odcinek liny w którym drut splotki wykonuje pełen obrót wokół własnej osi; długość skoku jest istotnym parametrem podczas dokonywania oceny zużycia liny dźwigowej, ilość drutów uszkodzonych na jeden skok liny stanowi kryterium kwalifikujące do wymiany, opisane w normie PN EN 12385‑5

splotka
splotka

element budowy liny oplatający rdzeń, wykonany wykonany ze splecionych ze sobą drutów zapewniających wytrzymałość, trwałość i elastyczność liny

średnica nominalna
średnica nominalna

deklarowana w dokumentacji technicznej wartość średnicy liny dźwigowej, mogąca różnić się od średnicy rzeczywistej jedynie o dopuszczoną w normach tolerancję, wyrażoną jako procent srednicy nominalnej

tuleja
tuleja

element zakańczający stosowany w windach bez maszynowni; wykonany z aluminium, w formie cylindrycznego, rurkowatego lub krótkiego walcowego wkładu

R1KOmHykdvbdw
Ilustracja przedstawia rysunek podłużnego przedmiotu. Składa się on z czterech złączonych w jednej linii fragmentów. Pierwszy ma kształt walca. Pokryty jest ukośnymi prążkami. Kolejny ma kształt prostopadłościanu, do którego jednej z podstaw (połączonej z kolejnym elementem, przytwierdzona jest część mająca kształt wielokąta o ścianach w kształcie trapezu. Kolejne dwa elementy mają kształt prostopadłościanu. Na ostatnim elemencie, przy podstawie nieprzylegającej do fragmentu wcześniejszego znajduje się okrąg.
Tuleja
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
układ wielokrążkowy
układ wielokrążkowy

układ cięgien i krążków służący do przenoszenia sił, umożliwiający unoszenie dużych ciężarów przy pomocy niewielkiej siły

włókno NF
włókno NF

z ang. natural fiber, włókno naturalne stosowane do produkcji rdzenia lin stalowych, produkowane np. z juty i sizalu, dające możliwość nasączenia smarem poprawiającym żywotność liny

włókno SF
włókno SF

z ang. synthetic fiber, włókno syntetyczne stosowane do produkcji rdzenia lin stalowych, produkowane np. z polipropylenu, dające możliwość nasączenia smarem poprawiającym żywotność liny

zwicie
zwicie

sposób ułożenia drutów i splotek w linie stalowej tworzący określony typ konstrukcji, np. Seale, Warrington czy Filer

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela