Kontrola jakości procesów odlewniczych
MTL.04. Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego - Technik odlewnik 311705
Słownik pojęć dla e‑materiału
Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.
urządzenie do wykonywania badań wytrzymałościowych masy formierskiej i rdzeniowej
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
urządzenie do wykonywania badań przepuszczalnościbadań przepuszczalności masy formierskiej i rdzeniowej
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
urządzenie do wykonywania badań osypliwości masy formierskiej i rdzeniowej
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
badania nieniszczące odlewów. Jest to zbiór praktycznych metod weryfikacji spełnienia wymagań jakościowych, głównie pod kątem bezpieczeństwa eksploatacji prostych i złożonych obiektów technicznych np. blach, odkuwek, odlewów, konstrukcji spawanych i innych. Badania nieniszczące nie powodują zmian własności materiału i jego funkcji
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
badania nieniszczące stanowiące najmniej inwazyjny i najszybszy sposób sprawdzania gotowych wyrobów. Badanie radiologiczne odbywa się w komorze rentgenowsko‑dyfrakcyjnej
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
badanie nieniszczącym pozwalające na wykrycie wadwad wewnętrznych. Wykorzystuje się w nim odczynniki, które uwidaczniają miejsca występowania tych wad. W pierwszej kolejności oczyszcza się powierzchnię, następnie nanosi się na nią preparat penetrujący, odczekuje się około piętnastu minut, usuwa się nadmiar materiału, a powierzchnię pokrywa się wywoływaczem. Na powierzchni w miejscu powstałej nieciągłości pojawia się kolor. Tą metodą wykrywa się niespawyniespawy, porowatości, pęknięcia, jamy skurczowe i rozwarstwienia
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
metodą wykrywania wad nieciągłości powierzchni. Za pomocą tej metody bada się materiały ferromagnetyczne posiadające powłokę malarską. Przygotowaną powierzchnię pokrywa się proszkiem z cząstkami magnetycznymi, a następnie przykłada się elektromagnes. Pod wpływem pola magnetycznego ujawnia się miejsce, w którym występuje wadawada
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
przeprowadza się je na aparacie do badania wytrzymałości. Kształtkę wykonaną z badanej masy umieszcza się pomiędzy odpowiednimi elementami, a następnie dociska się górną stopkę, eliminując luzy. Następnie uruchamia się pomiar
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
osadowa skała ilasta składająca się głównie z montmorylonitu, stosowana jako lepiszcze przy sporządzaniu mas formierskich
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
wadawada powierzchni wywołana nadmierną penetracją ciekłego metalu pomiędzy ziarnami osnowyosnowy piaskowej. Może być spowodowana np. przez za niską temperaturę zalewania powodująca zbyt małą lejność metalu, co wpływa na kąt zwilżania masy formierskiej przez ciekły metal

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
urządzenie przeznaczone do prowadzenia badań ultradźwiękowych należących do metod „badań objętościowych”. Umożliwia on, zależnie od stosowanych rodzajów fal, wykrywanie przede wszystkim wewnętrznych, ale także powierzchniowych i podpowierzchniowych nieciągłości obiektów. Dzięki defektoskopowi możliwe jest wykrywanie najbardziej niebezpiecznych nieciągłości: płaskich, wąskoszczelinowych, a także innych nieciągłości obiektów
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
to naczynie laboratoryjne, które służy do przechowywania lub suszenia próbek wrażliwych na wilgoć. Eksykator ma kształt głębokiego garnka z pokrywą, która jest szczelnie zamykana. W eksykatorze znajduje się środek pochłaniający wilgoć, np. żel krzemionkowy lub bezwodny chlorek wapnia.
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
jest to skłonność masy do wydzielania gazów pod wpływem temperatury ciekłego metalu. Gwałtowne nagrzewanie masy prowadzi do dwóch równolegle biegnących procesów: wydzielenia gazów z masy formierskiej i zwiększenia ich objętości w wyniku podwyższenia temperatury. Gazotwórczość określa się dwoma metodami:
pośrednią – bez kontaktu masy z ciekłym metalem,
bezpośrednią – po zalaniu formy ciekłym metalem.
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
pospolity i szeroko rozpowszechniony minerał z gromady pierwiastków rodzimych. Jest – obok diamentu i fulerytu – odmianą alotropową węgla. W żeliwach występuje w różnych kształtach i wymiarach
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
do badania mas pierwszej generacji używa się kształtek walcowych o średnicy i wysokości . Do wykonania takich kształtek stosuje się zestaw, w którego skład wchodzi podstawka, tulejka, lejek, wypychacz, dwie łopatki oraz wagi.
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
badanie twardości metodą Brinella. Polega na przykładaniu wgłębnika w postaci kulki z węglików spiekanych z określoną siła do powierzchni badanego elementu. Pomiar powstałego odcisku pozwala na określenie twardości zgodnie ze skalą Brinella
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
pomiar twardości metodą Vickersa. Polega na wgnieceniu z określoną siłą wgłębnika diamentowego w badaną powierzchnię. Twardość określa się po zmierzeniu przekątnych powstałego kwadratowego odcisku
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
pomiar twardości metodą Rockwella. Polega na wykonaniu odcisku trwałego w badanym materiale z zastosowaniem określonej siły i wgłębnika zależnego od metody pomiaru. Jako wgłębniki stosuje się stożek diamentowy o kącie wierzchołkowym i promieniu wierzchołka oraz kulki wykonane z węglików spiekanych o średnicach lub . Pomiar polega na dwustopniowym wciskaniu w badany materiał, prostopadle do jego powierzchni, wgłębnika, siłą wstępną , następnie siłą główną . Siła wstępna , jest punktem początkowym pomiaru. W miejscu tym należy wyzerować skalę czujnika w pozycję „zero”. Nacisk ten służy zmniejszeniu błędu wynikającego z niejednorodności powierzchni. Po zwolnieniu dźwigni, ustawione obciążenie powoduje dalsze zagłębienie się wgłębnika w badany materiał, do uzyskania zadanej siły . Po upływie czasu potrzebnego do ustabilizowania wyniku (zazwyczaj ok ), odczytujemy wartość twardości na odpowiedniej skali czujnika twardościomierza
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
pomiar twardości metodą Shore'a. Polega na opuszczeniu specjalnego bijaka (najczęściej o masie ) z określonej wysokości (zwykle ). Podczas uderzenia część energii opadania zmienia się w odkształcenie sprężyste bijaka i materiału, co wywołuje jego odskok. Wysokość odskoku jest mierzona skalą podzieloną na działek
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
młotek Poldi. Dynamiczna metoda pomiaru twardości metali, Polega na porównaniu odcisków metalowej kulki na materiale badanym i wzorcowym w wyniku uderzenia w przyrząd młotkiem. Metoda ta pozwala na oszacowanie czy badany materiał jest twardszy od materiału wzorcowego oraz po dokonaniu specjalnych obliczeń na określenie przybliżonej twardości materiału
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
przyrząd za pomocą którego w czasie wykonywania formy odlewniczej odtwarza się zewnętrzny kształt odlewu i znaki rdzeniowe
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
wadawada kształtu odlewu powstająca na skutek niewypełnienia całkowicie wnęki formy. Przyczynami niedolewu mogą być niska lejność metalu, źle dobrany układ wlewowyukład wlewowy, źle dobrany czas zalewania czy błędne przygotowanie skrzynek formierskich

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
wadawada powierzchni polegająca na rozdzieleniu od siebie dwóch części odlewu. Niespawu można uniknąć stosując otuliny egzotermiczne oraz prowadząc nieprzerwanie proces odlewania

Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
sypki materiał formierski o ziarnach większych niż , stosowany jako podstawowy składnik masy formierskiej
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
to zdolność masy do maksymalnego i równomiernego zagęszczania się przy minimalnym nakładzie pracy. Pomiar płynności swobodnej wykonuje się z użyciem masy. Zrzuca się ją z wysokości stóp na sito o oczkach milimetrów. Miarą płynności jest ilość masy, która przejdzie przez oczka sita
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
jednomiarowe końcowe wzorce długości w kształcie prostopadłościanów. Płytki wzorcowe wykonywane są w czterech klasach dokładności (wg. PN‑EN‑ISO ):
• klasa K – w laboratoriach pomiarowych do kontroli przyrządów pomiarowych, powinny być stosowane ze świadectwem wzorcowania,
• klasa – jako płytki wzorcowe podstawowe do sprawdzania płytek wzorcowych podporządkowanych (o niższej klasie dokładności); do wzorcowania przyrządów pomiarowych o dużej dokładności,
• klasa – do pomiarów wzorców kontrolnych i sprawdzianów, do wzorcowania m.in. długościomierzy, mikrometrów i pomiarów w laboratoriach pomiarowych,
• klasa – tzw. „warsztatowa”, jako wzorce nastawcze i kontrolne przyrządów pomiarowych niższej dokładności, wzorce zastępujące sprawdziany szczękowe, używane do wzorcowania m.in. suwmiarek
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
do wykonania pomiaru zagęszczalności używa się prasy hydraulicznej. Wysokość tulejki, która jest wypełniona luźną masą, wynosi . Pomiar odbywa się pod naciskiem . Oznaczenie kończy się w momencie zatrzymania się tłoka
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
stosuje się ja w celu oceny stopnia grafityzacjigrafityzacji żeliwa w przypadku pojawienia się obawy powstania w strukturze cementytu czyli niepożądanego wydzielenia
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
w praktyce odlewniczej, lejność charakteryzuje płynnośćpłynność, czyli zdolność metali i stopów do przepływania przez układ wlewowyukład wlewowy i wypełniania wnęki formy odlewniczej o stałych polach przekroju poprzecznego i zgodnie z jej kształtem
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
wadawada kształtu odlewu, w której widoczna jest płaszczyzna podziału wywołana przesunięciem się górnej lub dolnej powierzchni formy względem siebie. By uniknąć przestawiania należy dokładne składać skrzynki formierskie

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
ściśle przylegająca do odlewu warstwa spieczonej masy formierskiej. W celu uniknięcia tej wadywady powierzchni należy dogęszczać masę, kontrolować temperaturę odlewania, czy stosować powłoki ochronne

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
element formy odlewniczej odtwarzający wewnętrzne wymiary, kształty odlewu. Może być wykonany ręcznie lub maszynowo. Może być wzmacniany szkieletem lub żebrami. Odpowietrzenie rdzeni odbywa się przez kanały odpowietrzające, które wykonuje się ręcznie lub stosuje się specjalne wkładki np. elastyczne rurki perforowane
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
to urządzenie służące do otrzymywania oraz analizy widma powstającego w skutek oddziaływań różnych rodzajów promieniowania na substancję stałą, ciekłą bądź gazową
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
jedna z podstawowych metod badań wytrzymałościowych materiałów konstrukcyjnych. Badanie polega na osiowym rozciąganiu znormalizowanej próbki ze stałą szybkością w temperaturze pokojowej (), obniżonej lub podwyższonej, aż do jej zerwania. Próbką jest odpowiednio przygotowany pręt o przekroju okrągłym, prostokątnym, kwadratowym lub sześciokątnym o znormalizowanych wymiarach
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
jedna z podstawowych metod badań wytrzymałościowych materiałów konstrukcyjnych. Badanie polega na osiowym ściskaniu znormalizowanej próbki ze stałą szybkością. Próbką jest odpowiednio przygotowany okrągły pręt o stosunku długości do średnicy, uniemożliwiającym wyboczenie w trakcie badania. Próbę przeprowadza się na uniwersalnej maszynie wytrzymałościowej. W czasie próby rejestruje się zależność siły ściskającej od skrócenia próbki
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
jedna z podstawowych metod badań wytrzymałościowych materiałów konstrukcyjnych. Badanie polega na zginaniu trój- lub czteropunktowo próbki o ściśle znormalizowanych wymiarach. Pomiar wykonywany jest przeważnie w temperaturze pokojowej, ale może być przeprowadzany także w warunkach obniżonej lub podwyższonej temperatury
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
odporność materiału na pękanie przy obciążeniu dynamicznym. Udarność określa się jako stosunek pracy potrzebnej do złamania znormalizowanej próbki z karbem do pola powierzchni przekroju poprzecznego tej próbki w miejscu karbu
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
zespół kanałów, wnęk i innych elementów formy przeznaczony do doprowadzenia ciekłego metalu do wnęki formy oraz zatrzymania zanieczyszczeń niemetalowych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
nazwę i klasyfikację wad podaje norma Polskiego Komitetu Normalizacyjnego PN-M/H-. Zgodnie z tą normą wadą odlewu nazywa się każde odchylenie wymiarów, masy, kształtu, wyglądu zewnętrznego, naruszenie ciągłości materiału, struktury oraz właściwości mechanicznych lub fizykochemicznych od obowiązujących wymagań. Norma dzieli wady na cztery grupy w zależności od miejsca ich występowania:
grupa — wady kształtu (na powierzchni zewnętrznej odlewu),
grupa — wady powierzchni surowej,
grupa — przerwy ciągłości,
grupa — wady wewnętrzne.
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
wlew usytuowany w formie, najczęściej pionowo, łączący zbiornik wlewowyzbiornik wlewowy z wlewem rozprowadzającymwlewem rozprowadzającym lub wlewem doprowadzającymwlewem doprowadzającym
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
element układu wlewowegoukładu wlewowego w postaci kanału znajdujący się najbliżej wnęki formy, przez który przepływa ciekły metal podczas zalewania formy
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
wlew łączący wlew głównywlew główny z wlewami doprowadzającymiwlewami doprowadzającymi, który może jednocześnie hamować szybkość przepływu metalu i zatrzymać zanieczyszczenia niemetalowe
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
są to repliki wad odlewniczychwad odlewniczych, postaci powierzchni (surowej, po obróbce) i pęknięć, które stosuje się do okreslenia rodzaju i wielkości wady odlewniczej. Wszystkie płytki (wzorce)płytki (wzorce) mają wymiary i są rzeczywistym odwzorowaniem aktualnie spotykanych powierzchni odlewniczych. Płytki przeznaczone są do określania kategorii (B, C, D, E, F, J, H, G, A) oraz klasy jakości/nasilenia wad na powierzchni, które tworzą się w procesach odlewania w formach piaskowych. Próbki (wzorce) występują w dziewięciu kategoriach, gdzie każda kategoria ma pięć klas jakości/stopni nasilenia. Stopień określa najwyższą jakość/najmniejsze nasilenie wad
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
ściśle przylegający do odlewu spiek żużla, metalu i masy formierskiej w skutek niskiego napięcia powierzchniowego, słabego stopnia zagęszczenia masy czy reakcji ciekłego metalu z tlenkami znajdującymi się w masie formierskiej

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów
pozwala określić właściwości mechaniczne materiału. Im drobniejsze ziarna, tym lepsze jego właściwości wytrzymałościowe
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
Sekwencje filmowe Badania odlewów i materiałów wykorzystywanych w procesach odlewania
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
otwarta wnęka w górnej części formy odlewniczej do której wlewa się ciekły metal z kadzi odlewniczej
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
E‑book Kontrola jakości procesów odlewniczych
nieregularne linie pojawiające na powierzchni odlewu w skutek wadywady powierzchniowej rdzeniardzenia czy niewystarczającego zagęszczenia rdzeni odlewniczych

Galeria zdjęć Wady odlewów
Galeria zdjęć Wady odlewów