E-materiały do kształcenia zawodowego

Obsługa podróżnych w porcie lotniczym

Obsługa operacyjna portu lotniczego i współpraca ze służbami żeglugi powietrznej — Technik lotniskowych służb operacyjnych

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

Słownik pojęć zawiera objaśnienia pojęć związanych z tematami omawianymi w niniejszym e‑materiale. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

1
agent handlingowy
agent handlingowy

agentami handlingowymi są firmy, które funkcjonują na terenie portu lotniczego i zajmują się obsługą pasażerów w terminalu pasażerskim (odprawa bagażu, obsługa biletowa) oraz na płycie lotniska (dowóz pasażerów do samolotu, załadunek i rozładunek bagażu i towarów)

bagaż kabinowy
bagaż kabinowy

bagaż podręczny, który pasażer zabiera z sobą na pokład samolotu. Bagaż kabinowy poddawany jest kontroli bezpieczeństwa z zastosowaniem co najmniej jednej z poniższych metod:

  1. kontroli manualnej;

  2. urządzeń rentgenowskich;

  3. systemów wykrywania materiałów wybuchowych ();

  4. psów do wykrywania materiałów wybuchowych w połączeniu z kontrolą manualną;

  5. urządzeń (explosive trace detection) — urządzenia do wykrywania śladowych ilości materiałów wybuchowych

bagaż rejestrowany
bagaż rejestrowany

bagaż podstawowy przewożony w luku bagażowym samolotu

bezpieczeństwo (safety)
bezpieczeństwo (safety)

stan, w którym ryzyka powiązane bezpośrednio lub pośrednio z działaniami lotniczymi, jakie występują podczas eksploatacji statków powietrznych, zostały obniżone do akceptowalnego poziomu i znajdują się pod kontrolą

bilet elektroniczny
bilet elektroniczny

bilet elektroniczny jest wpisem w systemie rezerwacyjnym linii lotniczych zawierającym wszystkie informacje o locie, osobie podróżującej oraz płatności. Pasażer wykupujący bilet elektroniczny otrzymuje na adres mailowy jedynie potwierdzenie zakupu biletu elektronicznego wraz z kodem rezerwacji lub numerem biletu i danymi osoby podróżującej. Sam bilet ma formę elektronicznego zbioru informacji zapisanego w komputerowej bazie linii lotniczych

boarding
boarding

kontrola kart pokładowych (i opcjonalnie dokumentów) przed wejściem na pokład samolotu

bramka (gate)
bramka (gate)

miejsce, w którym odbywa się boarding — proces wejścia pasażerów na pokład samolotu

check‑in — odprawa biletowo‑bagażowa
check‑in — odprawa biletowo‑bagażowa

proces, przy stanowisku w terminalu pasażerskim, w wyniku którego pasażer zostaje odprawiony i otrzymuje kartę pokładową oraz nadaje bagaż rejestrowany

czas wejścia na pokład (boarding time)
czas wejścia na pokład (boarding time)

godzina rozpoczęcia wejścia na pokład lub godzina zakończenia wejścia na pokład

IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych)
IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych)

światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie skupiająca przewoźników wykorzystujących linie lotnicze. Głównym zadaniem organizacji jest wsparcie dla przemysłu lotniczego w sprawach uczciwej konkurencji oraz jednorodności cen biletów

ICAO (Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego)
ICAO (Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego)

organizacja zajmująca się opracowywaniem i wdrażaniem międzynarodowych przepisów regulujących bezpieczeństwo międzynarodowej żeglugi powietrznej oraz wspieraniem rozwoju transportu lotniczego w celu zapewnienia bezpiecznego i uporządkowanego rozwoju. Została powołana w 1944 r. na mocy konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym

infrastruktura portu lotniczego
infrastruktura portu lotniczego

pasy startowe, drogi kołowania, płyty postoju samolotów, hangary, wieża kontroli lotów, urządzenia naprowadzające, terminale lotnicze.

Air side — obszar obejmujący poczekalnie odlotowe, płyty i wydzielone na nich stanowiska postojowe, drogi kołowania, pasy i drogi startowe,

Land side — strefa ogólnodostępna, czyli miejsce, w którym mogą przebywać zarówno pasażerowie, jak i osoby im towarzyszące. W tym miejscu pasażer nadaje bagaż, odbiera kartę pokładową, żegna lub wita swoich bliskich. W strefie najczęściej znajdują się biura firm świadczących wynajem samochodów, a także sklepy z pamiątkami, kawiarnie oraz restauracje

ISAGO (Audyt bezpieczeństwa IATA dla operacji naziemnych)
ISAGO (Audyt bezpieczeństwa IATA dla operacji naziemnych)

kompleksowy i restrykcyjny program certyfikacyjny dla agentów obsługi naziemnej. Program został wprowadzony przez stowarzyszenie w 2008 roku, z inicjatywy największych linii lotniczych, w celu wypracowania jednorodnego systemu oceny usług handlingowych, a w efekcie poprawy poziomu bezpieczeństwa i zmniejszenia ryzyka szkód operacji naziemnych

karta pokładowa (boarding pass)
karta pokładowa (boarding pass)

dokument, który pasażer otrzymuje podczas odprawy biletowo‑bagażowej lub podczas odprawy online. Karta uprawnia do przejścia przez kontrolę bezpieczeństwa i wejścia na pokład samolotu

klasa podróży (pierwsza, biznes, ekonomiczna)
klasa podróży (pierwsza, biznes, ekonomiczna)

klasa pierwsza — najwyższa klasa serwisowa w liniach lotniczych. Pasażerowie tej klasy podróżują w specjalnej strefie w samolocie w najbardziej komfortowych warunkach. Klasa biznes — pasażerowie korzystają z szeregu korzyści; w zależności od linii lotniczych jest to m.in. pierwszeństwo w odprawie na lotnisku, wstęp do salonów lounge, większy limit bagażu, możliwość zmiany dni lub godzin rejsów, a przede wszystkim wyższy standard podróży w samolocie. Klasa ekonomiczna — najtańsza, standardowa klasa rezerwacyjna oferowana przez linie lotnicze

klasa serwisowa
klasa serwisowa

klasy serwisowe (podróży) oferowane przez linie lotnicze — zazwyczaj są to: klasa ekonomiczna, ekonomiczna premium, biznes oraz pierwsza. Różnice między klasami dotyczą standardu podróży samolotem i obsługi na lotnisku — pasażerowie wyższych klas (biznes i pierwszej) podróżują w wygodniejszych fotelach, z większą przestrzenią na nogi, mają większy wybór posiłków czy większy limit bagażu, a na lotnisku mogą oczekiwać na lot w specjalnych strefach lounge

kontrola bezpieczeństwa
kontrola bezpieczeństwa

stosowanie technicznych, manualnych lub innych środków w celu identyfikacji i/lub wykrywania broni, materiałów wybuchowych lub innych niebezpiecznych urządzeń, przedmiotów lub substancji, które mogą być użyte w celu popełnienia aktu bezprawnej ingerencji

koordynator rejsu
koordynator rejsu

osoba, która nadzoruje czynności związane z rozładunkiem i załadunkiem bagażu, towaru i poczty do samolotu, wyjścia i wejścia na pokład pasażerów, współpracuje z załogą i dostawcą cateringu, przygotowuje dokumenty związane z obsługą samolotu

lotnisko (aerodrome)
lotnisko (aerodrome)

lotnisko — powierzchnia na ziemi lub wodzie (włącznie z budynkami, urządzeniami i innym wyposażeniem) przeznaczona w całości lub w części do wykorzystania dla potrzeb przylotów, odlotów i naziemnego ruchu statków powietrznych

nadbagaż
nadbagaż

bagaż, który przekracza wyznaczone przez linie lotnicze limity wagi, liczby lub rozmiaru i podlega dodatkowej opłacie

operator kontroli bezpieczeństwa
operator kontroli bezpieczeństwa

odpowiada za bezpieczeństwo ludzi, bagażu, przewożonych rzeczy i zaopatrzenia pokładowego. Do jego obowiązków należy monitorowanie bagaży rejestrowanych oraz kabinowych, analizowanie obrazów z urządzeń prześwietlających, kontrola poczty przewoźnika i wdrażanie rozwiązań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa na terenie portu lotniczego

pasażer
pasażer

osoba, która odbywa podróż statkiem powietrznym, a nie jest członkiem załogi lub obsługi kabiny pasażerskiej pełniącym swoje obowiązki w ramach tego lotu. Posiada bilet na przelot

podróżny
podróżny

osoba, która chce zawrzeć umowę, jest uprawniona do podróżowania na podstawie umowy o udział w imprezie turystycznej, umowach lub zakupu biletu

port lotniczy
port lotniczy

lotnisko użytku publicznego wykorzystywane do lotów handlowych

potwierdzenie opłaty (MCO)
potwierdzenie opłaty (MCO)

bon podróżny — stosowany przez przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne oraz w przewozie lotniczym. Uprawnia do zakupu usług od przewoźników lotniczych oraz innych podmiotów takich jak hotele czy biura podróży

PRM (ang. Passengers with Reduced Mobility)
PRM (ang. Passengers with Reduced Mobility)
  1. PMR Passengers with Reduced Mobility — określenie pasażerów niepełnosprawnych, osób o ograniczonej możliwości intelektualnej, ruchowej lub z innymi problemami, które wymagają specjalnej asysty.

  2. BLND Blind Passenger — pasażer niewidomy,

  3. DEAF Deaf Passenger — pasażer niesłyszący,

  4. MAAS Meet and Assist — pasażer wymagający asysty,

  5. WCHR Wheelchair for distance, can ascent and descent steps — pasażer, który nie może pokonywać długich dystansów,

  6. WCHS Wheelchair for distance and steps, can walk to cabin seat — pasażer, który nie może pokonywać długich dystansów I wchodzić po schodach,

  7. WCHC Wheelchair, passenger is completely immobile — pasażer wymagający pomocy aż do zajęcia miejsca w samolocie ,

  8. WCBD Wheelchair (dry cell battery) — wózek inwalidzki z suchymi bateriami,

  9. WCBW Wheelchair (wet cell battery) — wózek inwalidzki z mokrymi bateriami,

  10. WCMP Wheelchair (manual powered) — wózek inwalidzki prowadzony ręcznie,

  11. WCMB Wheelchair (lithium ion battery) — wózek inwalidzki z bateriami litowo‑jonowymi,

  12. WCOB On‑board Wheelchair provided by airline — wózek inwalidzki zapewniany przez linie lotnicza na pokładzie,

  13. DPNA Passenger with intellectual or developmental disability — pasażer o ograniczonej sprawności psychicznej lub intelektualnej,

  14. LEGL Left leg in cast — lewna noga niesprawna [wymgane dodatkowe miejsce],

  15. LEGR Right leg in cast — prawa noga niesprawna [wymgane dodatkowe miejsce],

  16. LEGB Both legs in a full cast — obie nogi niesprawne [wymgane dodatkowe miejsce],

  17. OXYG Passenger needing oxygen during flight — pasażer potrzebujący butli z tlenem podczas podrózy,

  18. PPOC Personal Portable Oxygen Concentrator — przenośny koncentrator tlenu [urzadzenie umożliwiające prowadzenie tlenoterapii w dowolnych warunkach]

  19. STCR Stretcher Passenger — pasażer wymagający łóżka na pokładzie.

pytania bezpieczeństwa dotyczące bagażu — wstępna kontrola bezpieczeństwa
pytania bezpieczeństwa dotyczące bagażu — wstępna kontrola bezpieczeństwa

wstępna kontrola bezpieczeństwa przy stanowisku check‑in polega na zadaniu pasażerowi pytań dotyczących samodzielnego pakowania bagażu i przewożenia w bagażu materiałów i przedmiotów niebezpiecznych oraz materiałów/przedmiotów przekazanych przez osoby trzecie

ręczny wykrywacz metalu (HHMD)
ręczny wykrywacz metalu (HHMD)

należy do podstawowego wyposażenia ochrony w punkcie kontroli osób. Najczęściej jest uzupełnieniem do stosowanych bramkowych wykrywaczy metali

rozgłośnia PA — public annoncement
rozgłośnia PA — public annoncement

To system rozgłaszania na lotnisku przeznaczony do przekazywania istotnych informacji dla użytkowników lotniska — głównie dla pasażerów. Za pomocą tego systemu przekazywane są, między innymi, informacje dotyczące opóźnień odlotów samolotów, zmian bramek i inne ważne ogłoszenia.

self service check‑in (tzw. kiosk)
self service check‑in (tzw. kiosk)

odprawa na lotnisku, polegająca na samodzielnym wybraniu miejsc w samolocie i wydrukowaniu karty pokładowej za pomocą terminali komputerowych dostępnych na lotnisku. Na niektórych lotniskach umożliwiają także nadanie bagażu.

stacjonarny wykrywacz metalu (WTMD — Walk Through Metal Detector)
stacjonarny wykrywacz metalu (WTMD — Walk Through Metal Detector)

bramkowe wykrywacze metali należą do podstawowych urządzeń do kontroli osób

system do obsługi bagażu (BHS)
system do obsługi bagażu (BHS)

Baggage Handling System — System obsługi bagaży. To oprogramowanie zarządzające systemem przenośników zainstalowanym na lotniskach, które transportuje bagaże ze stanowisk odpraw do stanowisk załadunku do luków bagażowych samolotu lub na wózki transportowe. Bagaż podróżnych przesiadających się (bagaż transferowy) jest transportowany przez ten system w celu załadunku na inny samolot. przewozi również bagaż rejestrowany z samolotów przylatujących do karuzel, z których podróżni mogą odebrać bagaż

taryfa biletowa (PEX, APEX, YY)
taryfa biletowa (PEX, APEX, YY)

taryfy ekonomiczne pełne typu  i  — podzielić można na taryfy roczne typu  (bilet ważny rok) oraz taryfy wycieczkowe typu (określające ważność biletu na trzy lub sześć miesięcy). Większość pełnych taryf ekonomicznych posiada równie niewiele ograniczeń i restrykcji co taryfa biznes, jednak nie gwarantują one dostępu do usług o podwyższonym standardzie (jak ma to miejsce w przypadku taryfy biznesowej).

Taryfa promocyjna typu — posiada oprócz „sunday rule” liczne inne ograniczenia.

Taryfa promocyjna typu — to najbardziej restrykcyjna ze wszystkich taryf lotniczych. Zakup biletu według tej taryfy wymaga zawsze dobrego zastanowienia się, czy planowana podróż na pewno odbędzie się w wyznaczonym terminie

Urząd Lotnictwa Cywilnego
Urząd Lotnictwa Cywilnego

państwowa jednostka budżetowa będącego organem centralnej administracji rządowej właściwym w sprawach lotnictwa cywilnego.

urządzenie do prześwietlania bagażu — X‑ray
urządzenie do prześwietlania bagażu — X‑ray

urządzenie do prześwietlania konwencjonalnego za pomocą promieni X lub przy użyciu urządzenia rentgenowskiego wysokiej rozdzielczości, wyposażonego w oprogramowanie umożliwiające projekcję wirtualnych obrazów zagrożeń, zwanego dalej „opcją

wywieszka (przywieszka) bagażowa (baggage tag)
wywieszka (przywieszka) bagażowa (baggage tag)

przywieszka bagażowa — Baggage tag — to potwierdzenie nadania bagażu (identyfikator bagażu) drukowane przez linie lotnicze podczas odprawy biletowo‑bagażowej. Takie potwierdzenie zawiera niezbędne informacje na temat lotu — numer lotu, nazwisko pasażera, klasę rezerwacyjną itp. Jeden odcinek potwierdzenia zostaje dołączony do bagażu, drugi otrzymuje pasażer wraz z kartą pokładową. Odcinek dla pasażera należy zachować — stanowi on podstawę do ewentualnej reklamacji w przypadku zgubienia czy uszkodzenia bagażu przez linie lotnicze