Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Planowanie indywidualnego wsparcia osoby z niepełnosprawnością

SPO.01. Udzielanie pomocy i organizacja wsparcia osobie niepełnosprawnej - Asystent osoby niepełnosprawnej 341201

SPO.03. Świadczenie usług opiekuńczo‑wspierających osobie podopiecznej - Opiekun w domu pomocy społecznej 341203

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
alfabet Lorma
alfabet Lorma

alfabet wykorzystywany głównie w komunikowaniu się z osobami głuchoniewidomymi, polegający na kreśleniu linii i stawianiu punktów na dłoni

autyzm
autyzm

zaburzenie neurorozwojowe; osoby ze spektrum autyzmu mają trudności w nawiązywaniu kontaktów i przestrzeganiu reguł społecznych, a także ze zrozumieniem reakcji i emocji innych ludzi oraz często wyrażają własne uczucia w nietypowy sposób; mogą w ogóle nie posługiwać się mową werbalną albo mieć ograniczony zasób słów, mogą też mówić płynnie, ale mieć trudności z rozumieniem kontekstu i wyrażaniem abstrakcyjnych pojęć; często nie potrafią kompensować tego gestem ani innymi formami przekazu lub ich próby radzenia sobie nie są w pełni wystarczające; w interakcjach z innymi nie okazują wzajemności, ich wypowiedzi mogą często bardziej przypominać wykład niż codzienną rozmowę

biała laska
biała laska

służy osobom niewidomym do sprawnego i bezpiecznego poruszania się; w zależności od zastosowania białe laski dzielą się na laski służące do poruszania się w przestrzeni (po ulicach, drogach, w budynkach itd.) oraz laski do podpierania się, stosowane głównie przez osoby, które poza dysfunkcją wzroku mają zaburzenia motoryczne; z kolei laski służące do poruszania się w przestrzeni dzielimy na: laski sygnalizacyjne (krótkie, używane jedynie do sygnalizowania obecności osoby niewidomej na ulicy), laski nieskładane, stanowiące jednolitą całość i laski składane, w zależności od długości podzielone na cztery lub pięć członów

choroba Parkinsona
choroba Parkinsona

przewlekła, postępująca choroba ośrodkowego układu nerwowego. Charakterystyczne objawy choroby Parkinsona to: drżenie dłoni, zaburzenia chodu, spowolnione ruchy, osłabienie siły mięśni, ruchy mimowolne, drżenie warg i języka oraz zwiększone napięcie mięśniowe

cukrzyca
cukrzyca

choroba metaboliczna charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi; spowodowana jest wadliwą produkcją lub nieprawidłowym działaniem insuliny; insulina jest hormonem produkowanym przez trzustkę, ma wpływ na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Objawami cukrzycy są: wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, senność i zmęczenie, napady głodu, utrata masy ciała oraz osłabienie, męczliwość i obniżony poziom koncentracji

Indywidualny Plan Wsparcia
Indywidualny Plan Wsparcia

osobisty program wsparcia ustalony wspólnie z osobą z niepełnosprawnością; indywidualne podejście skoncentrowane na potrzebach osoby z niepełnosprawnością, określające zakres koniecznego minimalnego wsparcia

kompresjoterapia
kompresjoterapia

leczenie uciskiem stopniowanym, który ma usprawnić odpływ żylny i chłonny w kończynach, wspomóc mechanizmy utrzymujące prawidłowe krążenie żylne i chłonne oraz spowodować większy przepływ krwi przez żyły układu głębokiego; zmniejsza ryzyko wystąpienia zakrzepic żylnych oraz dolegliwości związane z zaburzeniami żylnymi i obrzękami; do kompresjoterapii używane są wyroby uciskowe, takie jak: podkolanówki, pończochy, rajstopy, bandaże

komunikacja alternatywna i wspomagająca (ang. augmentative and alternative communication, AAC)
komunikacja alternatywna i wspomagająca (ang. augmentative and alternative communication, AAC)

wszelkie sposoby umożliwiające osobom ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi przekazywanie i odbieranie komunikatów

niepełnosprawność
niepełnosprawność

wynika z interakcji między osobami z dysfunkcjami, a barierami środowiskowymi i wynikającymi z postaw ludzkich, które utrudniają tym osobom pełny i skuteczny udział w życiu społeczeństwa, na zasadzie równości z innymi osobami; do osób niepełnosprawnych zalicza się osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów

niepełnosprawność intelektualna
niepełnosprawność intelektualna

zaburzenie rozwojowe przejawiające się obniżeniem sprawności umysłowej i funkcji intelektualnych

niewydolność żylna kończyn dolnych
niewydolność żylna kończyn dolnych

proces chorobowy, w którym dochodzi do zastoju w krążeniu żylnym nóg wskutek nieprawidłowego działania zastawek żylnych; jest przyczyną refluksu żylnego (wstecznego przepływu krwi) i tworzenia się żylaków

niezależne życie
niezależne życie

termin ten oznacza, że osoby z niepełnosprawnościami mogą sprawować kontrolę nad swoim życiem i podejmować wszelkie decyzje, które tego dotyczą; obejmuje to między innymi kwestie takie jak: miejsce zamieszkania, codzienny tryb funkcjonowania, relacje osobiste, odzież, żywienie, higiena i ochrona zdrowia, a także prawa religijne, kulturalne, seksualne i reprodukcyjne; wszystkie te kwestie związane są z rozwojem tożsamości i osobowości człowieka oraz decydowaniem o tym, gdzie i z kim mieszkamy, co jemy, czy wolimy wstawać o późnej porze lub chodzić spać późno w nocy, czy też nie, czy wolimy przebywać w budynku czy na świeżym powietrzu, czy lubimy, aby na stole był obrus i świece, czy lubimy zwierzęta domowe lub słuchanie muzyki; te działania i decyzje stanowią o tym, kim jesteśmy; pojęcie niezależnego życia jest więc nieodłącznym elementem autonomii i wolności człowieka

osoba głuchoniewidoma
osoba głuchoniewidoma

osoba z jednoczesną dysfunkcją wzroku i słuchu; osoby głuchoniewidome mogą mieć niewielkie możliwości wzrokowe i/lub słuchowe, które wykorzystują w komunikowaniu się z otoczeniem; głuchoniewidomi to grupa bardzo zróżnicowana pod względem stopnia uszkodzenia zmysłów słuchu i wzroku oraz okresu życia, w którym wystąpiła utrata słuchu i/lub wzroku; osoby głuchoniewidome mogą porozumiewać się ze sobą np. za pomocą alfabetu Lorma

pismo Braille'a
pismo Braille'a

zapis punktowy dla osób niewidomych, oparty na sześciopunkcie; umożliwia pisanie tekstów, a także zapis matematyczny, chemiczny, fizyczny i zapis nut

Polski Język Migowy, PJM
Polski Język Migowy, PJM

język wizualno–przestrzenny, którym posługują się osoby głuche w Polsce

remisja choroby
remisja choroby

okres, w którym objawy choroby przewlekłej nie występują

reumatyzm
reumatyzm

określenie potoczne dla około 200 schorzeń układu ruchu: stawów, mięśni i kości; mogą to być np. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, bóle pleców, zapalenia ścięgien, bóle szyi lub inne; charakteryzuje się nawracającym, przewlekłym bólem

schizofrenia
schizofrenia

zaburzenie psychiczne, którego nazwa pochodzi od słów schizisphren, oznaczających „rozszczepić” i „umysł”; jest to przewlekła choroba, którą można leczyć; należy do tzw. zaburzeń psychotycznych (psychoz), czyli stanów charakteryzujących się zmienionym chorobowo, nieadekwatnym postrzeganiem, przeżywaniem, odbiorem i oceną rzeczywistości; chory ma poważnie zmienioną umiejętność krytycznej, realistycznej oceny własnej osoby, otoczenia i relacji z innymi, a nawet nie jest do niej zdolny

synteza mowy
synteza mowy

przetwarzanie mowy polegające na zamianie tekstu w formie pisanej na postać dźwiękową; programy komputerowe i maszyny, które dokonują takiego przetworzenia, nazywane są syntezatorami mowy; synteza mowy jest powszechnie używana przez osoby niewidome

techniki bezwzrokowe
techniki bezwzrokowe

najczęściej kojarzone z bezwzrokowym pisaniem na klawiaturze; techniki bezwzrokowe dla osób niewidomych to wszystkie czynności, które są wykonywane bez używania wzroku; mogą to być: poruszanie się w przestrzeni, szukanie upuszczonych przedmiotów, a także gotowanie i wykonywanie innych czynności dnia codziennego

trener pracy
trener pracy

osoba wchodząca w skład personelu zatrudnienia wspomaganego; wspiera osoby z niepełnosprawnościami w aktywności zawodowej w trakcie poszukiwania pracy, podczas rekrutacji i procesu zatrudnienia oraz w miejscu wykonywania pracy, czyli w znalezieniu i utrzymaniu zatrudnienia

widzenie lunetowe
widzenie lunetowe

zaburzenie widzenia z dużym ograniczeniem pola widzenia, które polega na tym, że widzi się jak przez lunetę czy dziurkę od klucza

Warsztaty Terapii Zawodowej, WTZ
Warsztaty Terapii Zawodowej, WTZ

wyodrębniona organizacyjnie i finansowo placówka stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia

zespół Aspergera
zespół Aspergera

całościowe zaburzenie rozwoju, które mieści się w spektrum autyzmu; charakteryzuje się trudnościami w zakresie umiejętności społecznych i akceptowaniu zmian