E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż, naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych, pneumatycznych oraz hydraulicznych

MEP.01. Montaż i naprawa maszyn i urządzeń precyzyjnych - Mechanik precyzyjny 731103

bg‑blue

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
akcelerometr
akcelerometr

układ typu MEMS (microelectromechanical system) służący do pomiaru przyspieszeń

algebra Boole’a
algebra Boole’a

pewien model matematyczny, gdzie działania wykonywane są na zmiennych mogących przyjmować jedną z dwóch wartości: wartość 0, czyli stan niski lub wartość 1, czyli stan wysoki. W algebrze Boole’a do czynienia mamy z trzema podstawowymi działaniami na zmiennych (operatorami), które opisywane są, wykorzystując na przykład tzw. tablicę prawdy zawierającą kolumny wejść oraz kolumnę wyjść. Działanie składać się musi z przynajmniej jednej zmiennej boolowskiej, która przyjmuje jeden argument 0  1 oraz przynajmniej jednego operatora boolowskiego

bazowanie
bazowanie

wyzerowanie licznika zliczającego impulsy, ustalenie pozycji początkowej

bimetal
bimetal

zbudowany z dwóch metali charakteryzujących się różnym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej, stale ze sobą połączonych na całej powierzchni

bramki logiczne
bramki logiczne

podstawowe elementy używane w układach cyfrowych spełniające funkcję logiczną. Posiadają jedno lub wiele wejść oraz jedno wyjście, które jest wartością wynikową funkcji

cewka
cewka

bierny element elektroniczny składający się z pewnej liczby zwojów przewodnika, który jest spiralnie nawinięty. Istotnymi parametrami cewki są indukcyjność oraz zdolność do wytwarzania pola magnetycznego

cykl sterownika
cykl sterownika
R14bKJAAlQUpI
Cykl sterownika
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

sterowniki pracują cyklicznie, czyli wykonują cykl programowy i go powtarzają do zakończenia działania urządzenia. Cykl pracy może wyglądać następująco: inicjalizacja cyklu, odczyt wejść, wykonanie programu, zapis danych wyjściowych, komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi, a następnie dokonanie diagnostyki

cylinder
cylinder

element konstrukcji maszyny, w którym porusza się tłok

czujnik indukcyjny
czujnik indukcyjny

zbudowany jest z rezonansowego obwodu RL oraz układu elektronicznego przetwarzającego sygnał z czujnika. Pojawienie się w obszarze wykrywanego przedmiotu przewodzącego prąd, np. metalu lub grafitu, spowoduje zmianę indukcyjności cewki w czujniku

czujnik magneto‑rezystancyjny
czujnik magneto‑rezystancyjny

wystawia sygnał na wyjście czujnika w momencie, gdy w obszarze wykrywania pojawi się magnes

czujnik optyczny
czujnik optyczny

jego działanie opiera się na różnych zjawiskach optycznych i elektronicznych. Może działać na zasadzie wykrywania wiązki odbitej od specjalnego lustra lub też na zasadzie odbicia wiązki od przedmiotu

czujnik pojemnościowy
czujnik pojemnościowy

zbudowany z obwodu rezonansowego RC, który dokonuje pomiaru drgań w takim obwodzie. Pojawienie się przedmiotu w obszarze działania czujnika przewodzącego prąd elektryczny spowoduje zmianę wartości pojemności kondensatora i na wyjście sygnałowe czujnika wystawiany jest sygnał mówiący o wykryciu przedmiotu w pobliżu czujnika

czujnik strumieniowy
czujnik strumieniowy
RuXJBNxScpcRN
Czujnik strumieniowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

czujnik pneumatyczny, wykrywający zbliżenie się jakiegoś przedmiotu do czujnika poprzez wykrycie np. przerwania strumienia powietrza lub też wyczuwania odbitego od przedmiotu strumienia powietrza

czujnik zbliżeniowy
czujnik zbliżeniowy

czujnik, który bezkontaktowo wykrywa pozycje danego elementu bądź urządzenia

czujniki bimetaliczne
czujniki bimetaliczne

czujnik w wyniku zmiany temperatury, tj. wzrostu temperatury otoczenia, w którym umiejscowiony jest bimetal, powoduje skurczenie jednego z metali oraz wydłużenie drugiego z nich, co skutkuje wygięciem się złącza bimetalicznego i przerwaniem obwodu, rozwarciem styku

czujniki rezystancyjne
czujniki rezystancyjne

układy zmieniające swoją rezystancję w zależności od temperatury w sposób wprost proporcjonalny (czujniki PTC) lub odwrotnie proporcjonalny (czujniki NTC) do zmian temperatury

diagnostyka
diagnostyka

analiza i ocena stanu technicznego maszyny, która na celu ma wykrycie uszkodzeń oraz zapobiegnięciu awarii

dokumentacja techniczna
dokumentacja techniczna

zbiór dokumentów, takich jak opisy techniczne, technologiczne, schematy, rysunki itp., który zawiera dane potrzebne do wyprodukowania urządzenia bądź maszyny

dynamometr (siłomierz)
dynamometr (siłomierz)

urządzenie używane do pomiaru siły, w skład jego budowy wchodzi sprężyna, która pod wpływem działającej na nią siły wydłuża się, działa w oparciu o prawo Hooke’a

eksploatacja
eksploatacja

użytkowanie obiektu technicznego, np. maszyny, zgodnie z jego przeznaczeniem

elementy stykowe
elementy stykowe

elementy odpowiedzialne za realizację przełączania styków, załączają lub rozłączają przepływ sygnału sterującego (prądu)

enkodery
enkodery

urządzenia, które dostarczają informację o ruchu danej części mechanizmu, przetwarzają informację o przesunięcie lub pozycji kątowej na sygnał elektryczny. Zasada działania enkoderów opiera się najczęściej na wysyłaniu wiązki światła w sposób ciągły i dynamiczne przysłanianie jej tarczą kodową, a następnie na ciągłym odczycie sygnału świetlnego za tarczą. Pojawienie się impulsów świetlnych bądź też ich brak dostarcza informacji o pozycji, a różnica w czasie pojawienia się sygnałów ab o kierunku ruchu

falownik
falownik

element zamieniający prąd stały na prąd przemienny o żądanej częstotliwości, odpowiednio załączając i wyłączając pary tranzystorów zabudowanych w środku urządzenia na płytce PCB

funkcja logiczna
funkcja logiczna

funkcja, której argumenty odpowiadają stanom wejść danego układu cyfrowego, wykorzystuje ona algebrę Boole’a oraz wyrażona jest w postaci opisu słownego, tablicy prawdy, za pomocą wyrażenia algebraicznego lub bramek logicznych

indukcyjność
indukcyjność

iloraz strumienia magnetycznego oraz natężenia prądu płynącego przez obwód, wyrażana w henrach, gdzie 1 H = 1 Wb/A  (jeden weber na amper)

interfejs HMI (Human‑Machine Interface)
interfejs HMI (Human‑Machine Interface)

oprogramowanie na panelu operatorskim ułatwiające komunikację operatora z maszyną; pozwala na sterowanie maszyną za pomocą graficznego i zrozumiałego dla użytkownika interfejsu

izolator
izolator

materiał, który nie przewodzi prądu elektrycznego

kamera endoskopowa
kamera endoskopowa

kamera przeznaczona do uzyskania podglądu miejsc trudno dostępnych bądź niedostępnych z zewnątrz

kamery termowizyjne
kamery termowizyjne

urządzenia rejestrujące obraz za pomocą promieniowania podczerwonego, dzięki czemu kamera termowizyjna tworzy obraz termiczny. Wykorzystywane przy dokonywaniu sprawdzeń szczelności instalacji pneumatycznych oraz poprawności pracy instalacji elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych

kompensacja
kompensacja

równoważenie bądź wyrównywanie danego działania innym działaniem

komutator
komutator

element, który umożliwia przepływ prądu do wirnika, przełączając kierunek przepływu prądu w uzwojeniu wirnika oraz kierunek obrotu wirnika

kondensat
kondensat

zabrudzenia i wilgoć zebrane za pomocą sprężonego powietrza

kondensator
kondensator

bierny element elektroniczny, który służy do magazynowania energii w polu elektrycznym. Zbudowany jest z okładek kondensatora, tj. dwóch przewodników, które oddzielone są materiałem izolującym, np. na przykład powietrzem

konserwacja
konserwacja

wykonywane procesy oraz zabiegi, których celem jest zapewnienie i utrzymanie dobrego stanu np. maszyny

korbowód
korbowód

element mechanizmu korbowego, który odpowiedzialny jest za przeniesienie ruchu konkretnego elementu na ruch obrotowy wału korbowego. Łączy tłok z wałem korbowym

korpus zaworu
korpus zaworu

element, do którego montowane i w którym osadzone są pozostałe komponenty

krańcówka z rolką
krańcówka z rolką

krańcówka działająca w dwóch kierunkach, np. zarówno przy wysuwie, jak i wsuwie siłownika zostanie ona wciśnięta

krańcówka z rolką łamaną
krańcówka z rolką łamaną

krańcówka działająca tylko w jednym kierunku, np. łącznik zostanie wciśnięty tylko przy wysuwie lub tylko przy wsuwie siłownika

łącznik mocujący
łącznik mocujący

podstawa do połączenia przycisków, bądź innych modułów, ze stykami

łączniki drogowe/krańcówki
łączniki drogowe/krańcówki

czujniki stosowane do wykrywania pozycji, elementów ruchomych w urządzeniach. Zmiana stanu styków nastąpi w momencie, gdy element ruchomy dojdzie do pozycji krańcowej. Ich działanie opiera się na mechanice

manipulator
manipulator

urządzenie najczęściej przemysłowe stosowane do precyzyjnego manipulowania, tj. przenoszenia, obracania bądź też pozycjonowania elementów i części; wspomaga proces produkcyjny, wykorzystywany również w obróbce, spawalnictwie, montażu czy pakowaniu ładunku

manometr
manometr
R8zyMjCrKvrPc
Manometr
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie do pomiaru ciśnienia cieczy bądź gazu w układzie względem ciśnienia atmosferycznego

mechanika precyzyjna
mechanika precyzyjna

dziedzina nauki, która zajmuje się badaniem, wytwarzaniem oraz konstruowaniem elementów i urządzeń mechanicznych

mikroprocesor
mikroprocesor

układ cyfrowy, który jest pojedynczym układem scalonym o wielkim stopniu integracji. Posiada podzespoły, takie jak jednostka wykonawcza (odpowiedzialna za przetwarzanie informacji oraz wykonywanie operacji arytmetycznych i logicznych), jednostka sterująca (określa rodzaj wykonywanych operacji)

multimetr
multimetr

urządzenie cyfrowe służące do pomiaru różnych wartości elektrycznych, takich jak napięcie, natężenie, rezystancja itp.

naciąg
naciąg

siła, która powstaje wskutek działania siły napinającej, określona również jako stopień naprężenia struny, nitki itp.

napawanie
napawanie

metoda spawalnicza, gdzie nakłada się dodatkowy materiał na nadtopioną powierzchnię podłoża, np. napawanie części maszyny żeliwem

napęd
napęd

sygnał sterujący przyciskiem, np. napęd ręczny, który działa wskutek uruchomienia (wciśnięcia, wyciśnięcia, przekręcenia) elementu urządzenia załączającego zestyki

naprężenie
naprężenie

w ciałach stałych jest to stosunek siły do pola powierzchni

natężenie przepływu
natężenie przepływu

rozumiane jako objętość płynu, który przypływa przez przekrój poprzeczny drogi przepływu w jednostce czasu. Jednostka natężenia przepływu to m3s

obiekt sterowania
obiekt sterowania

obiekt podlegający sterowaniu, które wymusi jego konkretne zachowanie

perforacja
perforacja

powstałe w przewodzie otwory wskutek jego uszkodzenia

pierścienie ślizgowe
pierścienie ślizgowe

element, który pozwala na przepływ prądu pomiędzy częścią nieruchomą a obracającą się

pierścienie uszczelniające
pierścienie uszczelniające

elementy uszczelniające komorę siłownika

pierścienie zgarniające
pierścienie zgarniające

elementy zgarniające nadmiar filmu olejowego z powierzchni ścianki cylindra tłoka

płyta z rowkami teowymi
płyta z rowkami teowymi

płyta bazowa służąca do montowania przyrządów modułowych

płytka PCB (Printed Circuit Board)
płytka PCB (Printed Circuit Board)

płytki drukowane, które umożliwiają łatwy montaż elementów elektronicznych oraz tworzenie obwodów elektrycznych

płytka zaworowa
płytka zaworowa

służy do montażu elektrozaworów

pompa
pompa

urządzenie pompujące ciecz roboczą do układu

prasa hydrauliczna
prasa hydrauliczna

urządzenie, którego działanie opiera się na zwiększającym się nacisku, wywieranym przy pomocy suwaka. Jest on połączony z tłokiem, który pod wpływem ciśnienia cieczy, np. oleju hydraulicznego, przesuwa się w cylindrze

proces technologiczny
proces technologiczny

chronologiczny ciąg czynności i operacji wykonywanych w celu wytworzenia, montażu itp. danego urządzenia, elementu

przekaźnik czasowy
przekaźnik czasowy

przekaźnik wyposażony w elektroniczne układy taktujące i odmierzające czas, który załącza swoje wyjście z opóźnieniem bądź też z opóźnieniem je wyłącza, może posiadać inne funkcje

przekładnia pasowa
przekładnia pasowa

przekładnia mechaniczna cięgnowa, która za pomocą cięgien, tj. pasów, pozwala na przenoszenie siły; powszechnym cięgnem jest pas klinowy

przekaźnik przełączający
przekaźnik przełączający

przełącznik sterowany elektrycznie, przełącza styki przy pomocy cewki

przekładnia zębata
przekładnia zębata

elementy, które przenoszą napęd za pomocą zazębiających i współpracujących ze sobą kół zębatych

przełącznik bistabilny
przełącznik bistabilny

przełącznik, który po wciśnięciu pozostaje w tej pozycji i podtrzymuje sygnał, dopiero ponowne wciśnięcie powoduje powrót do pozycji pierwotnej, posiada dwa stany stabilne – włącz, wyłącz

przełącznik monostabilny
przełącznik monostabilny

przełącznik, który wysyłając sygnał, powoduje załączenie przekaźnika na określony czas, posiada jeden stan stabilny

przemiennik częstotliwości
przemiennik częstotliwości

urządzenie służące do zmiany częstotliwości prądu z sieciowej wartości stałej (50 Hz) na różne częstotliwości wyższe lub niższe, uzyskując dzięki temu możliwość sterowania prędkością obrotową lub momentem obrotowym silników elektrycznych

przepływomierz
przepływomierz

urządzenie dokonuje pomiaru objętości poruszającego się płynu w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku poruszania się płynu w danym okresie

przesunięcie w fazie
przesunięcie w fazie

różnica między dwoma przebiegami wielkości fizycznych, które zmieniają się okresowo z taką samą częstotliwością; ich różnica wynika z opóźnienia jednego z przebiegów względem drugiego

przetwornik pneumoelektryczny/hydroelektryczny
przetwornik pneumoelektryczny/hydroelektryczny

przetwornik, który wykorzystuje pomiar ciśnienia. Gdy przekroczona zostanie wstępnie ustawiona wartość ciśnienia, następuje przekazanie sygnału z wejścia czujnika do obwodu elektrycznego i przekazanie sygnału na wyjście

przetworniki piezoelektryczne
przetworniki piezoelektryczne

czujniki, które zbudowane są z kryształu kwarcu charakteryzującego się zjawiskiem pizoelektrycznym. Służą do pomiarów drgań urządzeń, przyspieszeń czy też zmian ciśnienia

przyłącza
przyłącza

elementy, do których podłącza się przewody pneumatyczne zasilające, robocze oraz odpowietrzniki, filtry, tłumiki

przyrząd mikrometryczny
przyrząd mikrometryczny

urządzenie służące do wykonywania pomiarów wewnętrznych oraz zewnętrznych, wyposażone w śrubę mikrometryczną

rezystor
rezystor

bierny element elektroniczny, który stawia opór i ogranicza natężenie prądu płynącego w obwodzie; jego istotnym parametrem jest opór elektryczny, tzw. rezystancja

rotor
rotor

element wirujący tłoczący ciecz roboczą do układu, jeden z głównych elementów składowych pompy krzywkowej

rozdzielczość
rozdzielczość

minimalna zmiana wielkości mierzonej, którą wykrywa przyrząd pomiarowy

ryglowanie
ryglowanie

funkcja napędów, gdzie po wciśnięciu przycisk zatrzaskuje się, dopóki nie zostanie odblokowany

sensor/czujnik
sensor/czujnik

urządzenie służące do rejestrowania oraz przekazywania do systemu sygnałów zebranych z otoczenia

silnik asynchroniczny
silnik asynchroniczny

silnik indukcyjny składający się z nieruchomego stojana oraz ruchomego wirnika, gdzie prędkość obrotowa wirnika nie jest równa wirującemu polu magnetycznemu uzwojenia stojana. Ze względu na sposób zasilania wyróżniamy jedno-, dwu- oraz trójfazowe, a ze względu na uzwojenie wirnika wyróżniamy klatkowe oraz pierścieniowe silniki

silnik bezszczotkowy prądu stałego
silnik bezszczotkowy prądu stałego

silnik prądu stałego charakteryzujący się bardzo wysokim momentem obrotowym dostępnym już od zakresu niskich prędkości obrotowych. Zbudowany jest on z magnesów neodymowych osadzonych na wirniku, łożysk, stojana (statora), na którym nawinięte są fazy uzwojenia

silnik pierścieniowy
silnik pierścieniowy

rodzaj silnika asynchronicznego posiadający trójfazowe uzwojenie w żłobkach wirnika, którego końce są zwarte. Znajduje zastosowanie, gdzie urządzenie wymaga wysokiego momentu przy niskim prądzie rozruchowym. Silniki pierścieniowe wyróżniają się prostą konstrukcją oraz są łatwe i tanie w utrzymaniu

silnik szczotkowy prądu stałego
silnik szczotkowy prądu stałego

składa się z wirnika (magnes trwały, który wchodzi w skład rotora), uzwojenia (które nawinięte jest na wirniku), komutatora, szczotek oraz stojana. Zaciśnięcie zacisków silnika umożliwia przepływ prądu w konstrukcji przez szczotki, komutator, a także uzwojenie. Ostatni element wytwarza pole magnetyczne. Magnesy znajdujące się w stojanie reagują na wytworzone pole magnetyczne. Dzięki temu generowana jest siła wprawiające w ruch wirnik, ten z kolei obraca komutator oraz przełącza uzwojenia

siłownik pneumatyczny
siłownik pneumatyczny
R81IKa0wAvbfv
Siłownik pneumatyczny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie wykonawcze, które zamienia energię sprężonego powietrza w energię mechaniczną, tj. ruch posuwisty, posuwisto‑zwrotny bądź obrotowy o maksymalnym kącie obrotu do 720° ze względów konstrukcyjnych

smarownica
smarownica

urządzenie dodające drobiny oleju do powietrza, zmniejsza tarcie pomiędzy elementami, np. w siłownikach czy zaworach

softstart
softstart

urządzenie umożliwiające łagodne uruchamianie silników, ogranicza ono prąd rozruchowy silnika

sondy pomiarowe
sondy pomiarowe

część składowa multimetra służąca do wykonywania pomiarów

sprężarka
sprężarka

urządzenie służące do zwiększenia ciśnienia oraz gęstości gazu

sprzężenie zwrotne
sprzężenie zwrotne

zwrotne oddziaływanie sygnału odpowiedzi obiektu sterowanego na wejście układu

sterowanie
sterowanie

oddziaływanie na obiekt sterowany, które ma na celu wywołanie jego konkretnego zachowania lub zbliżonego do pierwotnie zdefiniowanego

sterowanie pneumatyczne
sterowanie pneumatyczne

oddziaływanie na parametry układu poprzez sprężone powietrze

sterownik PLC
sterownik PLC
RXTcNCg8MTqzZ
Sterownik PLC
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

urządzenie mikroprocesorowe, które wyposażone jest w wejścia i wyjścia zarówno analogowe, jak i cyfrowe służące do sterowania urządzeniami podłączonymi do wyjść w zależności od sygnałów pojawiających się na wejściu sterownika oraz korelacji między tymi sygnałami zapisanymi w postaci programu w pamięci programowej urządzenia

styk normalnie otwarty (NO)
styk normalnie otwarty (NO)

styk, który przy braku działania sygnału sterującego pozostaje rozwarty

styk normalnie zamknięty (NC)
styk normalnie zamknięty (NC)

styk, który przy braku działania sygnału sterującego pozostaje zwarty

suwak
suwak

element, który zamyka lub odsłania drogi przepływu pomiędzy różnymi przyłączami

suwmiarka
suwmiarka

urządzenie służące do wykonywania pomiarów wewnętrznych oraz zewnętrznych

sworzeń
sworzeń

element, który łączy elementy, części maszyn i pozwala im na ruch obrotowy

szczelinomierz
szczelinomierz

narzędzie ręczne, przy pomocy którego można dokonać precyzyjnego pomiaru szczeliny, ale też zmierzyć wielkość luzów między elementami konstrukcji

szczotki
szczotki

funkcjonują jako elektryczny kontakt pomiędzy dwoma elementami silnika będącymi w ruchu oraz przenoszą ładunek elektryczny i doprowadzają zasilanie do komutatora

szybkozłącze pneumatyczne
szybkozłącze pneumatyczne

elementy konstrukcyjne pozwalające w bardzo szybki i szczelny sposób podłączyć przewody pneumatyczne

szyna DIN
szyna DIN

element przeznaczony do montażu komponentów elektrycznych i elektronicznych

ściągacz izolacji
ściągacz izolacji

urządzenie służące do ściągnięcia warstwy izolacji z przewodów

tabliczka znamionowa
tabliczka znamionowa

tabliczka znajdująca się na maszynie, która zawiera istotne informacje na temat danej maszyny, takie jak rok produkcji, numer seryjny, prąd znamionowy, napięcie znamionowe oraz moc znamionową. Wymagana jest przez dyrektywy europejskie

tensometry oporowe
tensometry oporowe

elementy, które pod wpływem działających na nie naprężeń zmieniają wartość rezystancji pomiędzy swoimi złączami

termopara
termopara

czujniki zbudowane z dwóch metali, których jeden koniec jest połączony elektrycznie, a na drugim końcu mierzona jest różnica potencjałów, wykorzystują zjawisko termoelektryczne

tłoczysko
tłoczysko

wałek, który służy do przymocowania do siłownika elementu roboczego, np. ssawki lub chwytaka

tłok
tłok

element, na który działa sprężone powietrze i powoduje jego ruch

tranzystor
tranzystor

elektroniczny element półprzewodnikowy, którego istotną cechą jest wzmacnianie sygnału elektrycznego

układ pośredniczący
układ pośredniczący

układ, który niweluje niedoskonałości występujące po wyprostowaniu napięcia sieciowego, usuwa tętnienia oraz wygładza przebieg napięcia trafiającego do falownika

układ prostujący
układ prostujący

układ zamieniający napięcie przemienne trój- lub jednofazowe na napięcie stałe

układ scalony
układ scalony

niewielki układ elektroniczny, który w budowie wewnętrznej zawiera elementy elektroniczne, takie jak tranzystory, rezystory, diody itp. Posiada wyprowadzenia, do których możemy podłączyć napięcie zasilające oraz doprowadzić sygnały wejściowe oraz sygnały wyjściowe

układy cyfrowe
układy cyfrowe

układy, które w swoim działaniu opierają się na algebrze Boole’a; służą do przetwarzania sygnałów

układy sterujące
układy sterujące

układy pośredniczące pomiędzy układami przetwarzającymi informację a układami wykonawczymi (np. silnikami, siłownikami). Przykłady układów sterujących: styczniki, elektrozawory, zawory pneumatyczne/hydrauliczne sterowane energią ciśnienia gazu/cieczy, serwozawory

układy stycznikowo‑przekaźnikowe
układy stycznikowo‑przekaźnikowe

układy realizujące algebrę Boole’a w oparciu o odpowiednie połączenie styków przekaźników oraz odpowiednie zasilanie cewek przekaźników

układy wejściowe
układy wejściowe

układy odbierające sygnały z otoczenia oraz sygnały sprzężenia zwrotnego; urządzenia załączające zestyki, np. przyciski, czujniki, wyłączniki krańcowe itp.

układy wykonawcze
układy wykonawcze

układy, wysterowane przez układ sterujący, fizycznie realizujące polecenia układu sterującego, np. siłowniki pneumatyczne, hydrauliczne

urządzenie precyzyjne
urządzenie precyzyjne

urządzenia służące do precyzyjnego pomiaru, np. suwmiarki, przyrząd mikrometryczny

uzwojenie
uzwojenie

część obwodu magnetycznego, np. nawinięty drut miedziany we wnętrzu stojana silnika, która wzbudza pole magnetyczne bądź indukuje siłę elektromotoryczną

wał korbowy
wał korbowy

element, który umożliwia zmianę ruchu posuwisto‑zwrotnego tłoków na ruch obrotowy

wał napędowy
wał napędowy

umożliwia przeniesienie momentu obrotowego z silnika do elementów napędzanych

wkrętak izolowany
wkrętak izolowany

wkrętak, w którym rękojeść odizolowana jest od metalowych części, umożliwiając pracę z urządzeniami, w których do pracy niezbędne jest wykorzystanie napięcia elektrycznego do 1 kV.

wyłącznik silnikowy
wyłącznik silnikowy
Rqxdj1rc7kLkX
Wyłącznik silnikowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

łącznik przeznaczony do ochrony, łączenia oraz rozdzielania obwodów prądowych z urządzeniem. Zabezpiecza silniki przed zniszczeniem w razie przeciążenia, zwarcia, zaniku jednej fazy bądź innej awarii

wyzwalacz elektromagnetyczny
wyzwalacz elektromagnetyczny

wyzwalacz bezzwłoczny, zadziała, gdy wykryje zwarcie w obwodzie elektrycznym

wyzwalacz termiczny
wyzwalacz termiczny

bimetalowa płytka, która nagrzewa się przez przepływający prąd. Zadziała, gdy prąd znamionowy wyłącznika będzie długotrwale przekroczony, czyli pojawi się przeciążenie

zaciskarki do tulejek konektorów
zaciskarki do tulejek konektorów

urządzenia służące do zaciskania zacisków kablowych, dzięki którym możliwe jest podłączenie przewodów elektrycznych do urządzeń

zakuwarki do przewodów hydraulicznych
zakuwarki do przewodów hydraulicznych

urządzenia służące do zakańczania przewodów hydraulicznych odpowiednim przyłączem umożliwiającym podłączenie przewodu do różnego rodzaju elementów od siłowników, przez różnego rodzaju elementy pośredniczące w układzie sterowania hydraulicznego, aż po zespół pompowy

zawory jednostopniowe
zawory jednostopniowe

zawory sterowane w sposób bezpośredni, np. sterowane ręcznie, mechanicznie lub za pomocą cewki

zawory logiczne
zawory logiczne

zawory używane do sterowania układami w zależności od sygnałów (stanów) pojawiających się na wejściu układu, zgodnie z logiką Boole’a np. od kombinacji wciśniętych przycisków na panelu operatora bądź też określonego warunku

zawory nieutrzymujące (bistabilne oraz multistabilne)
zawory nieutrzymujące (bistabilne oraz multistabilne)

pozycja zaworu wysterowana jest bez użycia sprężyn, z wykorzystaniem np. przycisków

zawory utrzymujące (monostabilne)
zawory utrzymujące (monostabilne)

powrót zaworu do pozycji normalnej jest spowodowany siłą sprężystości, której źródłem jest ściśnięta sprężyna

zawór dławiąco‑zwrotny
zawór dławiąco‑zwrotny
RnxDAaETgQOqD
Zawór dławiąco‑zwrotny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

zawór, który jest połączeniem dwóch powyższych zaworów w celu dławienia przepływu tylko w jednym kierunku

zawór dławiący
zawór dławiący
R1dBXENBTdPqN
Zawór dławiący
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

zawór sterujący natężeniem przepływu płynu w obydwu kierunkach w takim samym stopniu

zawór redukcyjny
zawór redukcyjny
R1aEFj6U2z3lI
Zawór redukcyjny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

zawór, który redukuje wartość ciśnienia układu do ciśnienia roboczego danego urządzenia

zawór rozdzielający
zawór rozdzielający

zawór sterujący przepływem powietrza

zawór zwrotny
zawór zwrotny
RefZDF2tFj3Lg
Zawór zwrotny
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

zawór pozwalający na przepływ płynu tylko w jednym kierunku, może mieć konstrukcje ze sprężyną dociskającą lub też bez sprężyny

zjawisko piezoelektryczne
zjawisko piezoelektryczne

po przyłożeniu siły do kryształu kwarcu na jego powierzchni generowane są ładunki elektryczne proporcjonalnie do jej wartości

zjawisko termoelektryczne
zjawisko termoelektryczne

wraz ze zmianą różnicy temperatur pomiędzy dwoma złączami wprost proporcjonalnie zmienia się różnica potencjałów