E-materiały do kształcenia zawodowego

Kwalifikacja instrumentarium medycznego

MED.12. Wykonywanie dekontaminacji sprzętu i wyrobów medycznych - Technik sterylizacji medycznej 321104

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
biofilm
biofilm

warstwa drobnoustrojów przywierająca do powierzchni narzędzi, w znaczny sposób utrudniająca dostęp środka myjąco‑dezynfekującego; tworzeniu biofilmu sprzyja chropowata powierzchnia narzędzia, obecność zabrudzeń organicznych czy transportowanie brudnego narzędzia na sucho, bez uprzedniej dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji wstępnej

biologiczny czynnik chorobotwórczy
biologiczny czynnik chorobotwórczy

żywe organizmy, głównie chorobotwórcze drobnoustroje, produkty ich przemiany materii lub rozpadu, które mogą wywołać chorobę u człowieka lub zwierzęcia

bransza
bransza

część narzędzia chirurgicznego, stanowiąca jego roboczą końcówkę

centralna sterylizatornia
centralna sterylizatornia

odrębny dział obiektu, w którym udzielane są stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub odrębna jednostka organizacyjna zlokalizowana poza jego strukturami, stanowiąca wyodrębniony zespół pomieszczeń wyposażonych w urządzenia do mycia i dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji oraz sterylizacji wyrobów medycznychwyrób medycznywyrobów medycznych, w której wykonywane są usługi w zakresie dekontaminacjidekontaminacjadekontaminacji, w tym sterylizacja

chemikalia procesorowe
chemikalia procesorowe

pojęcie zbiorcze na środki chemiczne, takie jak myjące, dezynfekujące, neutralizujące, do płukania i konserwacji

data ważności
data ważności

określenie daty granicznej, do której zalecane jest użycie wyrobu, wyrażone minimum jako dzień, miesiąc i rok

dekontaminacja
dekontaminacja

proces redukcji czynników biologicznych poprzez mycie, dezynfekcjędezynfekcjadezynfekcję, sterylizację; zakres dekontaminacji zależy od wymaganego poziomu czystości mikrobiologicznej

dezynfekcja
dezynfekcja

proces niszczenia metodami fizycznymi lub chemicznymi wegetatywnych form drobnoustrojów

dezynfekcja średniego stopnia
dezynfekcja średniego stopnia

proces redukcji wszystkich gatunków wegetatywnych bakterii (w tym prątków), wszystkich wirusów (w tym osłonkowych i bezosłonkowych) oraz pełnego spektrum grzybów (organizm testowy Candida albicansAspergillus brasiliensis, dawniej Niger); oznaczenie preparatu B, F, V, prątki

dezynfekcja niskiego stopnia
dezynfekcja niskiego stopnia

proces redukcji wegetatywnych form bakterii (oprócz prątków), wirusów osłonkowych (np. HBV, HCV, HIV) i grzybów w ograniczonym zakresie (działanie grzybobójcze wobec drożdżaków – organizm testowy Candida Albicans); oznaczenie preparatu B, F, V‑osłonkowe

dezynfekcja wysokiego stopnia (DWS)
dezynfekcja wysokiego stopnia (DWS)

proces redukcji wegetatywnych form wszystkich gatunków bakterii, prątków – Mycobacterium terraeMycobacterium avium, wszystkich wirusów (w tym bezosłonkowych i osłonkowych), pełnego spektrum grzybów (organizmy testowe Candida albicansAspergillus brasiliensis, dawniej Niger) oraz przetrwalników bakterii (spor); oznaczenie preparatu B, F, V, prątki, S

formaldehyd
formaldehyd

inaczej: aldehyd mrówkowy; związek organiczny stosowany w formie roztworu wodnego (37‑proc. formalina) i w postaci gazowej, zarówno w dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji, jak i w sterylizacji; formaldehyd charakteryzuje się aktywnością bakteriobójczą, w tym prątkobójczą, a także wirusobójczą, grzybobójczą i sporobójczą w zakresie stężeń 2–8%, przy czym sporobójczy efekt osiągany jest w czasie dłuższym niż w przypadku aldehydu glutarowego

instrumenty MIC
instrumenty MIC

instrumenty stosowane w mikrochirurgii mikroinwazyjnej

instrumenty odporne na działania wysokich temperatur
instrumenty odporne na działania wysokich temperatur

wyroby medycznewyrób medycznywyroby medyczne i osprzęt nadające się do dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji termicznej i sterylizacji parą

instrumenty wrażliwe na działania wysokich temperatur
instrumenty wrażliwe na działania wysokich temperatur

termolabilnetermolabilnośćtermolabilne; wyroby medycznewyrób medycznywyroby medyczne i osprzęt, których nie wolno poddawać dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji termicznej ani sterylizować parą

klasyfikacja Spauldinga
klasyfikacja Spauldinga

klasyfikacja sprzętu medycznego, dzięki której łatwo określić, jakie środki zapobiegające szerzeniu się zakażeń należy zastosować; sprzęt medyczny został podzielony na trzy kategorie:

  • narzędzia krytyczne – czyli te, które mają kontakt ze sterylnymi miejscami; sprzęt ten wymaga sterylizacji,

  • narzędzia półkrytyczne – czyli te, które mają kontakt z błonami śluzowymi; narzędzia te mogą być sterylizowane lub dezynfekowane,

  • narzędzia niekrytyczne – czyli te, które mają kontakt z nieuszkodzoną skórą; mogą być myte lub dezynfekowane

kontaminacja
kontaminacja

zanieczyszczenie niepożądanymi substancjami, włączając w to mikroorganizmy

korozja
korozja

zanieczyszczenia na ogół pochodzące z powierzchni, spowodowane wpływem otoczenia, np. mediami o krytycznej zawartości chlorków (krew, roztwór soli) w przypadku stali nierdzewnej

myjnia‑dezynfektor do narzędzi
myjnia‑dezynfektor do narzędzi

myjnia przeznaczona do czyszczenia i dezynfekcjidezynfekcjadezynfekcji wsadów zawierających narzędzia chirurgiczne, wyposażenie anestezjologiczne, miski, pojemniki, przybory, wyroby szklane i tym podobne przedmioty

myjnia ultradźwiękowa do narzędzi
myjnia ultradźwiękowa do narzędzi

myjnia wykorzystująca przenoszenie fal ultradźwiękowych w roztworze myjącym, co powoduje wytworzenie mikropęcherzyków (zjawisko kawitacji), które implodują, oddzielając zanieczyszczenia od powierzchni; myjnia przeznaczona do mycia narzędzi chirurgicznych, w szczególności narzędzi zanieczyszczonych materiałami trudnymi do usunięcia, np. stomatologicznych, endoskopowych, ortopedycznych i innych

obturator
obturator

mandryn, sztyft, część narzędzia chirurgicznego w postaci pręta, służąca do bezpiecznego zamknięcia światła kaniuli, cewnika czy igły i zapobiegająca ich zatkaniu się; zakończony stożkowato ułatwia też przebicie powłok ciała

reprocesowanie
reprocesowanie

ponowna obróbka wyrobów medycznychwyrób medycznywyrobów medycznych, procedura obejmująca czynności zapewniające bezpieczeństwo ponownego użycia wyrobu, takie jak rutynowy demontaż, mycie, dezynfekcjadezynfekcjadezynfekcja, konserwacja, testy funkcyjne i sterylizacja

retrakacja
retrakacja

odsunięcie tkanek miękkich w celu uzyskania lepszego dostępu do pola operacyjnego

skażenie
skażenie

zanieczyszczenie drobnoustrojami powierzchni ciała, przedmiotów, wody, żywności i powietrza

termolabilność
termolabilność

wrażliwość na wysoką temperaturę; po poddaniu działaniu wysokiej temperatury materiał termolabilny traci pierwotny kształt; przedmioty wykonane z takich materiałów nie nadają się do sterylizacji termicznej (parowej)

trzpień
trzpień

element narzędzia chirurgicznego, mający postać podłużnego walca, w którym osadzone są inne elementy, takie jak obturatorobturatorobturator

wyrób medyczny
wyrób medyczny

narzędzie, przyrząd, urządzenie, oprogramowanie, materiał lub inny artykuł stosowany samodzielnie lub w połączeniu z oprogramowaniem przeznaczonym przez jego wytwórcę do użytkowania (specjalnie w celach diagnostycznych lub terapeutycznych i niezbędnym do jego właściwego stosowania), przeznaczone przez wytwórcę do stosowania u ludzi w celu:

  • diagnozowania, zapobiegania, monitorowania, leczenia lub łagodzenia przebiegu choroby, urazu lub upośledzenia,

  • badania, zastępowania lub modyfikowania budowy anatomicznej lub procesu fizjologicznego,

  • regulacji poczęć, których zasadnicze zamierzone działanie w ciele lub na ciele ludzkim nie jest osiągane w wyniku zastosowania środków farmakologicznych, immunologicznych lub metabolicznych, lecz których działanie może być wspomagane takimi działaniami

wyrób skażony
wyrób skażony

wyrób medycznywyrób medycznywyrób medyczny wielokrotnego użycia, przedmiot lub materiał zanieczyszczony materiałem biologicznym (np. krew, wydalina, wydzielina) lub czynnikami biologicznymi

zanieczyszczenie mikrobiologiczne
zanieczyszczenie mikrobiologiczne

populacja zdolnych do przeżycia drobnoustrojów na wyrobie lub opakowaniu (na systemie bariery sterylnej)