E-materiały do kształcenia zawodowego

Bezpieczeństwo i higiena pracy w lakierni samochodowej

MOT.03. Diagnozowanie i naprawa powłok lakierniczych - Lakiernik samochodowy 713203

bg‑orange

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
akcje kontrolno‑rozpoznawcze
akcje kontrolno‑rozpoznawcze

wszelkiego rodzaju kontrole, mające na celu nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych oraz przygotowanie do ewentualnych działań gaśniczo‑ratowniczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną

badania profilaktyczne
badania profilaktyczne

testy diagnostyczne, mające na celu wykrycie symptomów, które mogłyby wskazywać na wczesny etap rozwoju chorób

bezpieczeństwo pracy
bezpieczeństwo pracy

zbiór zasad wykonywania pracy oraz warunków pracy, jakie muszą zostać spełnione, aby wykonywanie zadań zawodowych było bezpieczne i nie szkodziło zdrowiu

choroby chroniczne
choroby chroniczne

grupa chorób, która charakteryzuje się częstymi nawrotami lub bardzo długo utrzymującymi się objawami tej choroby

czynniki materialne
czynniki materialne

tworzą środowisko pracy, należy do nich teren firmy, budynki i pomieszczenia wchodzące w skład firmy, jak i również wszystkie narzędzia, urządzenia i maszyny wykorzystywane podczas wykonywania czynności służbowych

czynniki niebezpieczne
czynniki niebezpieczne

bodźce, których działanie powoduje lub może powodować powstanie urazu albo doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pracownika, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci

czynniki szkodliwe
czynniki szkodliwe

czynniki, które mogą powodować choroby zawodowe lub innego rodzaju schorzenia, będące wynikiem wykonywania czynności zawodowych. Można je podzielić na:

  • chemiczne (gazy, pyły);

  • fizyczne (wahania temperatury, hałas);

  • biologiczne (bakterie, grzyby)

czynniki środowiskowe
czynniki środowiskowe

warunki środowiska, które oddziałują na organizm i przez to wpływają na jego możliwości. Do czynników środowiskowych zalicza się np.:

  • dostępność tlenu;

  • wilgotność;

  • temperaturę

czynniki uciążliwe
czynniki uciążliwe

mogą powodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie pracownika. Nie są one groźne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub życia pracownika, ale za to w znaczący sposób obniżają jego produktywność. Przykładowe czynniki uciążliwe to:

  • prace monotypowe;

  • obciążenie psychiczne;

  • słabe oświetlenie;

  • praca na wysokościach

drogi ewakuacyjne
drogi ewakuacyjne

ciągi komunikacyjne tj. korytarze, hole, klatki schodowe, którymi odbywa się ewakuacja

działania ratownicze
działania ratownicze

wszystkie czynności podjęte w celu ratowania i ochrony życia, zdrowia, mienia i środowiska oraz likwidacji przyczyn powstawania pożaru lub innych zagrożeń

emisja
emisja

w kontekście ochrony środowiska to przedostawanie się szkodliwych substancji, produktów ubocznych, powstałych w wyniku procesu technologicznego do środowiska (gleby, wód gruntowych, atmosfery)

ergonomia pracy
ergonomia pracy

wiedza o sposobach wykonywania pracy i ich wpływie na zdrowie psychofizyczne człowieka oraz na efektywność pracy. Dzięki niej można projektować lub modernizować stanowiska i narzędzia pracy tak, aby zminimalizować zmęczenie i stres pracownika.
W ergonomii można wydzielić dwa obszary:

  • ergonomia koncepcyjna – wykorzystywana przy projektowaniu stanowiska pracy;

  • ergonomia korekcyjna – wykorzystywana do zmodernizowania istniejących stanowisk pracy.

ewakuacja
ewakuacja

planowe i zorganizowane działanie, polegające na przemieszczaniu ludzi, zwierząt i mienia ze strefy zagrożenia do strefy bezpiecznej

ewidencja odpadów
ewidencja odpadów

zbieranie informacji o odpadach i wystawianie odpowiednich dokumentów. Każdy posiadacz odpadów ma obowiązek prowadzić ilościowe i jakościowe zestawienie odpadów zgodnie z katalogami odpadów. Działanie to ma na celu kontrolę ilości i jakości wytwarzanych odpadów

gospodarowanie odpadami
gospodarowanie odpadami

proces związany ze zbieraniem, transportem, przetwarzaniem, nadzorem, unieszkodliwianiem i obrotem odpadami. Jest to bardzo ważne zagadnienie ze względu na konieczność ograniczenia zanieczyszczania środowiska

higiena pracy
higiena pracy

z greckiego Hygieinos – zdrowie. Obecnie higiena pracy obejmuje ważne zagadnienia, związane z wpływem warunków wykonywania zadań zawodowych na zdrowie oraz badaniem natężenia czynników szkodliwych. Wiadomo, że czynniki szkodliwe negatywnie wpływają na zdrowie, a dzięki badaniom natężenia i częstotliwości ich występowania można określić poziom ryzyka zawodowego oraz profilaktykę w zakresie działań prozdrowotnych

inicjał
inicjał

w przypadku wybuchu lub pożaru pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie rzeczy, przedmioty i zjawiska, które mogłyby zapoczątkować pożar lub wybuch

instalacje chroniące środowisko przed zanieczyszczeniami
instalacje chroniące środowisko przed zanieczyszczeniami

wszelkiego rodzaju filtry, oczyszczalnie ścieków itp., które ograniczają emisję zanieczyszczeń

karta ewidencji odpadów
karta ewidencji odpadów

dokument ewidencyjny, który potwierdza odpowiednie postępowanie z odpadami. Dokument ten prowadzony jest w systemie rocznym. Obowiązek sporządzania kart ewidencji odpadami leży po stronie wytwórcy odpadów

karta przekazania odpadów
karta przekazania odpadów

dokument, który potwierdza prawidłowe przekazanie odpadów do uprawnionego odbiorcy, bardzo ważny z punktu widzenia ochrony środowiska. Do wystawienia takiej karty jest zobowiązany wytwórca odpadów w momencie przekazania ich uprawnionemu odbiorcy. KPO jest dokumentem, który chroni wytwórcę odpadów przed karą za złą gospodarkę odpadami

karta wypadku
karta wypadku

dokument opisujący zdarzenie. Zawarte w nim są takie informacje jak:

  • dane pracodawcy,

  • dane poszkodowanego,

  • informacje o wypadku,

  • pozostałe informacje.

Karta wypadku jest podstawowym dokumentem, na podstawie którego ZUS wydaje decyzję o wypłacie lub odmowie wypłaty odszkodowania oraz jego wysokości

materiały malarskie
materiały malarskie

wszystkie substancje wytwarzające powłokę malarską na dowolnym podłożu np. farby, lakiery, barwniki itp.

niesprzyjające warunki pracy
niesprzyjające warunki pracy

niekorzystne warunki atmosferyczne, takie jak deszcz, śnieg, wiatr, niska i wysoka temperatura, które znacząco utrudniają wykonywanie obowiązków zawodowych

ochrona pracy
ochrona pracy

system, którego celem jest zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia podczas pracy. Składają się na niego normy prawne, reguły organizacyjne, środki ekonomiczne i techniczne. Przedstawiony poniżej schemat opisuje strukturę systemu ochrony pracy

ocena ryzyka
ocena ryzyka

polega na dokładnym sprawdzeniu, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Dzięki niej można zweryfikować, czy zostały zastosowane wystarczające środki ograniczające zagrożenia. W efekcie tych działań spada prawdopodobieństwo występowania wypadków i chorób zawodowych w firmie. Zarządzanie ryzykiem to nieustający proces. Jego celem jest coraz lepsze rozpoznawanie ryzyka i zarządzanie nim, czyli wykrywanie zagrożeń dla zdrowia oraz podejmowanie odpowiednich działań korygujących i zapobiegawczych

odpady niebezpieczne
odpady niebezpieczne

mają lub mogą mieć negatywny wpływ na środowisko oraz mogą stanowić zagrożenie dla ludzi, zwierząt i innych form życia

odpady przemysłowe
odpady przemysłowe

są wytwarzane w związku z prowadzeniem każdej działalności gospodarczej, powstają w fabrykach, magazynach, szpitalach itp. Ich powstawania nie da się uniknąć

podwyższone wartości stężenia
podwyższone wartości stężenia

substancje chemiczne stosowane w lakierni samochodowej w określonych stężeniach są bezpieczne dla zdrowia i życia człowieka. Po przekroczeniu dopuszczalnych wartości stężenia, czyli ilości substancji w powietrzu, wodzie lub glebie, substancje te mogą powodować zagrożenie dla zdrowia lub życia

pożar
pożar

niekontrolowana reakcja spalania materiałów, która powoduje zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt. Aby doszło do pożaru, muszą zostać spełnione jednocześnie trzy warunki, tzw. trójkąt spalania, który obejmuje:

  • materiał palny;

  • odpowiednia temperatura;

  • powietrze.

W sytuacji odebrania jednego z elementów trójkąta spalania pożar ustanie

protokoły kontroli
protokoły kontroli

dokumenty potwierdzające przeprowadzenie kontroli. Są sporządzane po zakończeniu działań kontrolnych przez instytucje zajmujące się kontrolą przestrzegania przepisów. Taki protokół powinien zawierać:

  • pełne dane kontrolowanego,

  • dane osoby przeprowadzającą kontrolę,

  • dane osoby reprezentującej kontrolowanego,

  • datę przeprowadzania kontroli,

  • opis przebiegu kontroli,

  • opis stwierdzonych naruszeń prawnych,

  • dane pracowników, którzy zostali poddani kontroli.

W przypadku niestwierdzenia naruszeń przepisów zazwyczaj sporządzana jest tylko notatka

przeciwpożarowa przegroda budowlana
przeciwpożarowa przegroda budowlana

stanowi element budowli wykonany z niepalnych materiałów, takich jak bloczki z betonu komórkowego, elementów silikatowych itp. Jej zadaniem jest oddzielenie od siebie dwóch przestrzeni użytkowych

ruchy monotypowe
ruchy monotypowe

wszystkie powtarzające się ruchy w odstępach między sobą nie dłuższych niż 5 minut. Ruchy te powodują szybkie zmęczenie, a w sytuacji, gdy wykonywane są przez długi czas, mogą powodować również ból

skażenie środowiska
skażenie środowiska

zanieczyszczenie środowiska środkami chemicznymi, materiałami promieniotwórczymi itp. Skażeniu, oprócz gleb wody i powietrza, może również ulec organizm ludzki i zwierzęcy

sorbent
sorbent

substancja blokująca wycieki oraz neutralizująca szkodliwe działanie związków chemicznych zawartych w farbach, lakierach, rozpuszczalnikach

standardy emisyjne
standardy emisyjne

dopuszczalne wielkości emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do atmosfery, wytwarzanych odpadów oraz generowanego hałasu. Wielkości te określa Prawo ochrony środowiska

statystyczna karta wypadku przy pracy GUS
statystyczna karta wypadku przy pracy GUS

dokument sporządzany na podstawie zatwierdzonego protokołu ustaleń okoliczności i przyczyn wypadku. Kartę tę należy wypełnić w sytuacji, gdy zaistniałe zdarzenie kwalifikuje się jako wypadek przy pracy lub jest traktowane na równi z wypadkiem przy pracy. Statystyczną kartę wypadku przy pracy GUS sporządza się w dwóch egzemplarzach i przekazuje się do urzędu statystycznego. Składa się ona z dwóch części: pierwszą część sporządza się nie później niż 14 dni roboczych od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego, a druga stanowi jej uzupełnienie

strefa zagrożona wybuchem
strefa zagrożona wybuchem

obszar w budynku, w którym może wystąpić atmosfera wybuchowa, czyli mieszanka powietrza lub innego utleniacza z substancjami palnymi w odpowiednim stężeniu. Niebezpieczne jest stężenie substancji palnej, zawierające się w granicach wybuchowości. Wybuch nastąpi w momencie, gdy w takich warunkach pojawi się zapłon, czyli np. iskra elektryczna, powstała w wyniku zwarcia. Natomiast jeśli stężenie substancji palnej będzie poniżej dolnej lub powyżej górnej granicy wybuchowości i wystąpi zapłon, to wybuch nie nastąpi. W pierwszym przypadku jest to spowodowane zbyt niskim stężeniem substancji palnej, natomiast w drugim przypadku jest to spowodowane zbyt małą ilością tlenu lub innego utleniacza

substancje lotne
substancje lotne

szkodliwe dla zdrowia związki chemiczne, zaliczane do tak zwanych depresantów. Zazwyczaj występują w postaci płynnej. Jedną z cech tych substancji jest szybka możliwość zmiany stanu na gazowy lub parę. Inną ich cechą jest również wysoka sprężystość i niska rozpuszczalność w wodzie

system zabezpieczeń ppoż
system zabezpieczeń ppoż

zbiór odpowiednio dobranych i połączonych ze sobą urządzeń przeciwpożarowych, których celem jest wykrywanie i zwalczanie pożaru lub ograniczenie jego skutków. Do przykładowych elementów systemu zabezpieczeń ppoż należy: system sygnalizacji pożaru, system oddymiania, stałe i półstałe urządzenia gaśnicze, wyłączniki przeciwpożarowe, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego

środki ochronny indywidualnej
środki ochronny indywidualnej

wszystkie urządzenia lub wyposażenie przeznaczone do noszenia albo trzymania w celu ochrony przed występującymi zagrożeniami powstającymi podczas wykonywania czynności zawodowych. Do środków ochrony indywidualnej wykorzystywanych przy pracach w lakierniach samochodowych możemy zaliczyć:

  • środki ochrony dróg oddechowych;

  • środki ochrony słuchu;

  • środki ochrony oczu i twarzy;

  • odzież ochronna

środki ochrony zbiorowej
środki ochrony zbiorowej

wszelkie zabezpieczenia chroniące grupę ludzi przed wpływem szkodliwych i niebezpiecznych czynników występujących w środowisku pracy

środowisko pracy
środowisko pracy

warunki środowiska materialnego oraz czynniki psychospołeczne, z którymi pracownik spotyka się w trakcie wykonywania czynności zawodowych lub przygotowania do wykonywania ich oraz takie, które mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia

technologia wykonywania napraw
technologia wykonywania napraw

całokształt wiedzy na temat konkretnej metody przygotowania i przeprowadzania naprawy, do której zalicza się:

  • wykorzystane maszyny,

  • kolejność wykonywania czynności.

układ ruchu
układ ruchu

część organizmu, która odpowiada za wykonywanie ruchów i utrzymanie pionowej pozycji ciała. Do elementów układu ruchu zaliczamy szkielet, więzadła, stawy oraz mięśnie. Połączone elementy, współpracując ze sobą, umożliwiają zmianę położenia ciała i wykonywanie ruchów

wybuch
wybuch

gwałtowna emisja dużej ilości energii powiązana z nagłym wzrostem temperatury i ciśnienia oraz dużym hałasem. Do wybuchu w pomieszczeniu może dojść w sytuacji, gdy znajduje się tam dużo powietrza i materiału wybuchowego, a do tego pojawi się inicjator wybuchu, np. iskra. W trakcie wybuchu powstaje niszczycielska fala podwyższonego ciśnienia

wymuszona pozycja ciała
wymuszona pozycja ciała

każda nienaturalna pozycja ciała, która powoduje zmęczenie organizmu. Prawidłowe pozycje ciała pokazano na zdjęciu poniżej:

R3mxhll8k2MUk
R1bDP9ZKCjGRv

Wszystkie inne pozycje, takie jak: kucanie, skręcanie tułowia, klęczenie, długotrwałe trzymanie rąk w górze, pochylanie się oraz pozycje wynikające z ograniczonej przestrzeni możemy określić jako pozycje wymuszone. Pozycje te w perspektywie czasu mogą powodować ból oraz choroby układu ruchu

wymogi dyrektywy ATEX
wymogi dyrektywy ATEX

akty prawne, które określają wymagania mające na celu ochronę przed wybuchem i niwelowanie zagrożeń w potencjalnych strefach wybuchowych. Przepisy zawarte w tych aktach:

  • definiują podstawowe wymagania, które musi spełnić każdy produkt przeznaczony do pracy w strefach zagrożonych wybuchem;

  • stawiają minimalne wymagania w aspekcie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników narażonych na przebywanie w przestrzeniach potencjalnie wybuchowych

zasoby przyrody
zasoby przyrody

zasoby naturalne, które mogą zostać wykorzystane przez człowieka np. woda, powietrze, różnego rodzaju surowce. Zasoby przyrody pochodzą z czterech głównych źródeł:

  • litosfery,

  • atmosfery,

  • hydrosfery,

  • biosfery