E-materiały do kształcenia zawodowego

Wykonywanie manewrów

Organizacja i prowadzenie ruchu pociągów — Technik transportu kolejowego

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
bocznica kolejowa
bocznica kolejowa

bocznica kolejowa to wyznaczona przez zarządcę infrastruktury droga kolejowa, połączona bezpośrednio lub pośrednio z linią kolejową, służąca do wykonywania czynności ładunkowych, utrzymaniowych lub postoju pojazdów kolejowych albo przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej

drużyna manewrowa
drużyna manewrowa

zespół pracowników złożony z kierownika manewrów i co najmniej jednego manewrowego nazywa się drużyną manewrową

dyżurny ruchu
dyżurny ruchu

dyżurny ruchu to pracownik kolei, którego obowiązkiem jest prowadzenie ruchu na stacji i przyległych szlakach. Osoba na tym stanowisku musi posiadać odpowiednie kwalifikacje, oraz spełniać wymogi zdrowotne

grawitacyjne wykonywanie manewrów
grawitacyjne wykonywanie manewrów

polega na staczaniu wagonów z górki rozrządowej lub z torów położonych na spadku

karta rozrządowa
karta rozrządowa

karta rozrządowa jest dokumentem sporządzanym przez pracownika kolejowego w celu powiadamiania pracowników pracujących przy rozrządzaniu o kolejności i wielkości odprzęgów oraz o torze docelowym odprzęgu. Każda karta rozrządowa posiada w nagłówku: datę rozrządzania, numer pociągu, numer toru z którego dokonuję się rozrządzania, liczbę wagonów do rozrządzania a także godziny rozpoczęcia i zakończenia rozrządzania. W poszczególnych kolumnach wpisujemy kolejno od lewej strony: kolejny numer odprzęgu, liczbę wagonów w odprzęgu, masę brutto w tonach zaokrągloną do całości, numer toru na który biegnie odprzęg oraz numer odprzęgu który musi być hamowany ręcznym hamulcem

kierownik manewrów
kierownik manewrów

to osoba odpowiadająca za bezpieczeństwo i terminowość wykonywanych manewrów. Kierownik manewrów wykonuje takie zadania jak: ustalenie planu manewrowego, podział pracy między manewrowych, kierowanie rozrządzaniem i zestawianiem pociągów. Kierownikiem manewrów może być:

  • ustawiacz;

  • kierownik pociągu;

  • dyżurny ruchu, nastawniczy, zwrotniczy przy jazdach bez drużyny manewrowej — tylko w określonych przypadkach;

  • inny pracownik posiadający kwalifikacje ustawiacza lub kierownika pociągu

  • Gra „wcielanie się w rolę” Manewry na stacji kolejowejD1BnWe7b6Gra „wcielanie się w rolę” Manewry na stacji kolejowej

manewrowy
manewrowy

manewrowy to osoba pracująca w zespole manewrowym. Zajmuje się takimi czynnościami jak: rozprzęganie i sprzęganie pojazdów kolejowych, zabezpieczanie pojazdów przed zbiegnięciem, luzowanie i rozłączanie odprzęgów, obsługiwanie hamulca ręcznego, przestawianie specjalnie oznaczonych zwrotnic i wykolejnic, dawanie sygnałów manewrowych, hamowanie pojazdów wykonujących manewry

manewry
manewry

to wszelkie zamierzone ruchy pojazdów kolejowych oraz związane z nimi czynności na torach z wyjątkiem wjazdu, wyjazdu i przejazdu pociągu

maszynista
maszynista

maszynista to osoba zdolna do samodzielnego, odpowiedzialnego i bezpiecznego prowadzenia pociągów, która spełnia wymogi formalne do zatrudnienia na stanowisku maszynisty, określone w przepisach administracyjnych

odstawcze wykonywanie manewrów
odstawcze wykonywanie manewrów

odstawcze wykonywanie manewrów polega na przestawianiu pojazdów kolejowych na tor oraz ich odczepieniu po uprzednim zatrzymaniu. Manewry takie mogą być wykonywane poprzez pojazd trakcyjny, pojazd drogowy, podciągarki, przesuwnice oraz każde inne urządzenie techniczne przeznaczone do tego celu

płoza hamulcowa
płoza hamulcowa

urządzenie składające się z podeszwy, koziołka i uchwytu. Służy ono do zatrzymywania jadących wagonów, a także jako zabezpieczenie przed zbiegnięciem wagonów. Ustawia się je na szynach

R1ZQKqMkwZVmV
Płoza hamulcowa
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
sprzęg
sprzęg

urządzenie łączące dwa pojazdy kolejowe ze sobą. Możemy wyróżnić takie sprzęgi jak: samoczynne, śrubowe, półsamoczynne

R1TUy0xaObZad
Sprzęg
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
sygnały ręczne
sygnały ręczne

sygnały podawane przez osobę do tego uprawnioną za pomocą urządzeń świetlnych, wzrokowych i słuchowych. Do ich podawania stosuje się gwizdki, trąbki, latarki, chorągiewki

ROEOII34TsMkD
Sygnał D 2 "Stój" dawany ręcznie
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
tarcze manewrowe
tarcze manewrowe

sygnalizatory stosowane podczas manewrów. Nadają one sygnały zabraniające lub zezwalające maszyniście na jazdę w czasie manewrów. Wyróżniamy tarcze manewrowe świetlne i kształtowe

Ri58rqAd4Zoal
Przykład tarczy manewrowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
tarcze rozrządowe
tarcze rozrządowe

sygnalizatory stosowane na górkach rozrządowych. Dzielimy je na tarcze rozrządowe kształtowe i świetlne. Służą do nadawania sygnałów podczas rozrządu

REjxVic1Wjtni
Przykład tarczy rozrządowej - Rt3
Źródło: Englisquare.pl Sp. z o. o., licencja: CC BY 3.0.
tarcze zaporowe
tarcze zaporowe

sygnalizator, który zabrania lub zezwala na jazdę po torach stacyjnych. Składa się z tarczy koloru czarnego z białym kołem w środku i czarnym pasem, który w zależności od nadawanego sygnału jest umieszczony poziomo lub pod kątem 45 stopni do linii poziomej

ustawiacz
ustawiacz

ustawiacz to osoba posiadająca uprawnienia do wykonywania i nadzorowania prac manewrowych. Ustawiacz najczęściej pełni funkcję kierownika manewrów

wykolejnica
wykolejnica

urządzenie zabudowane najczęściej na torach bocznych. Po najechaniu na wykolejnicę, pojazd się wykoleja. Stosowane są w celu zabezpieczenia przed nieuprawnionym wjazdem manewrującego pojazdu na tory, po których prowadzi się ruch pociągów

wykonywanie manewrów odrzutem
wykonywanie manewrów odrzutem

wykonywanie manewrów odrzutem możemy podzielić na pojedyncze i seryjne. Pojedyncze polega na rozpędzeniu lokomotywy manewrowej wraz z odprzęgniętymi wagonami, które są przez nią pchane, a następnie zahamowanie lokomotywy. Wagony toczą się dalej na wyznaczony tor. Seryjne odrzucanie polega na rozpędzeniu lokomotywy manewrowej pchającej wagony. Początkowo część wagonów jest odprzęgniętych i to one jako pierwsze są odrzucane podczas hamowania lokomotywy. Następnie odprzęgane są kolejne wagony i ponownie lokomotywa się rozpędza i odrzuca wagony

zwrotnica torowa
zwrotnica torowa

jest to element toru służący do przekierowania pojazdu z jednego toru na drugi tor. W rozjeździe zwyczajnym składa się ona z dwóch nieruchomych szyn nazywanych opornicami oraz dwóch ruchomych szyn nazywanych iglicami