Elementy i urządzenia automatyki przemysłowej
ELM.01. Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej – Automatyk 731107 i Technik automatyk 311909
Słownik pojęć dla e‑materiału
mierniki, rejestratory, przetworniki, analizatory umożliwiające nadzór nad stanem urządzeń lub nad procesem wykonywanym automatycznie
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie służące do odbierania i rozpoznawania sygnałów oraz do przekazywania na tej podstawie informacji o danym obiekcie i zachodzących w nim zmianach
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie przeznaczone do wykrywania metalowych obiektów w swoim otoczeniu; jego działanie opiera się na zjawisku indukcji magnetycznejindukcji magnetycznej. Kiedy obiekt metalowy zbliża się do czujnika i wpływa na jego pole magnetyczne, czujnik rejestruje tę zmianę i przekształca ją na sygnał wyjściowy. Czujniki indukcyjne wykorzystywane są w układach automatyki przemysłowej do kontroli położenia oraz ruchów mechanizmów sterowanych automatycznie
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
emituje światło i rejestruje jego odbicie lub absorpcję, co pozwala na wykrycie obecności bądź zmiany w obiektach; wśród czujników optycznych można wyróżnić:
czujniki fotoelektryczne, np. odbiciowe – wykrywają obiekty na podstawie odbicia światła od powierzchni tych obiektów;
czujniki podczerwieni – wykrywają ruch na podstawie promieniowania podczerwonego emitowanego przez ciepłe obiekty;
czujniki UV – wykrywają promieniowanie ultrafioletowe;
czujniki laserowe – mierzą odległość na podstawie czasu przemieszczania się impulsu laserowego
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
wysyła i odbiera fale ultradźwiękowe, analizując czas ich rozchodzenia się w przestrzeni. Umożliwia to wykrycie obiektów znajdujących się w zasięgu czujnika oraz pomiar odległości do nich
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenia, które pozwalają operatorowi lub systemowi kontrolnemu zmieniać parametry pracy układu automatyki przemysłowej w celu dostosowania go do określonych warunków lub wymagań. Zapewniają efektywność i bezpieczeństwo procesów przemysłowych. Przykłady elementów nastawczych to: panele dotykowe, pokrętła, przyciski
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
elementy układu automatyki przemysłowej, które na podstawie sygnału wysyłanego przez sterownik generują sygnał wejściowy do obiektu regulacji. Należą do nich m.in.: siłowniki i silniki, np. hydrauliczne lub pneumatyczne
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
urządzenie, które zmienia prąd stały na prąd zmienny z regulowaną wartością napięcia oraz częstotliwości. Falownik, sterując częstotliwością napięcia wychodzącego, umożliwia kontrolę momentu obrotowego silnika. To oznacza, że może sterować jego prędkością. W efekcie silnik działa płynniej i zużywa mniej energii
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
zjawisko fizyczne polegające na powstawaniu pola magnetycznego w ciele lub przewodniku, gdy przechodzi przez nie zmieniający się w czasie strumień pola magnetycznego. Jest to zasada opisana przez prawo Faradaya, które mówi, że zmieniający się w czasie strumień pola magnetycznego wywołuje przepływ prądu elektrycznego lub generuje siłę elektromotoryczną w przewodniku
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
urządzenie kontrolno‑pomiarowe przeznaczone do weryfikacji dokładności pomiaru temperatury dokonywanego za pomocą innych instrumentów pomiarowych, np. termometrów lub czujników temperatury
komputer przystosowany do działania w warunkach przemysłowych (np. w halach produkcyjnych lub magazynach), który charakteryzuje się podwyższoną odpornością na uszkodzenia mechaniczne i czynniki takie jak drgania, wstrząsy, zmienne temperatury, wilgoć, pył. Służy do kontroli i monitorowania procesów produkcyjnych oraz automatyki przemysłowej
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
skomputeryzowany system maszyn, które mogą wykonywać różnorodne czynności, np. montaż, spawanie, klejenie, pakowanie
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
przyrząd do pomiaru ciśnienia gazów lub cieczy w zamkniętej przestrzeni względem ciśnienia otoczenia, często wykorzystywany w branży hydraulicznej i pneumatycznej. Używane są manometry tarczowe oraz elektroniczne
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
maszyny sterowane za pomocą komputerowego sterowania numerycznego, służą do precyzyjnej obróbki różnych materiałów, takich jak metal, drewno czy tworzywa sztuczne; mogą to być tokarki, frezarki, wiertarki lub laserowe maszyny do cięcia.
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
urządzenie wykorzystywane najczęściej w zautomatyzowanym przemyśle, jego zadaniem jest obniżenie ryzyka w sytuacji zagrożenia do bezpiecznego poziomu
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
urządzenie lub element systemu, który służy do zbierania informacji z otoczenia (wejścia) oraz sterowania urządzeniami lub procesami (wyjścia). Moduł wejścia zbiera informacje z różnych źródeł, takich jak czujniki temperatury, czujniki ciśnienia, czujniki położenia, przełączniki. Informacje te są następnie przekazywane do kontrolera lub komputera, gdzie są przetwarzane i analizowane. Na ich podstawie podejmowane są decyzje dotyczące sterowania procesami. Moduł wyjścia jest odpowiedzialny za przekazywanie sygnałów lub poleceń z kontrolera do urządzeń wykonawczych, takich jak silniki lub siłowniki. Moduły wejścia‑wyjścia są kluczowym elementem w zarządzaniu i kontrolowaniu procesów produkcyjnych, a także w monitorowaniu stanu urządzeń
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
połączenie silnika elektrycznego i przekładni. Stopnie przekładni, zbudowane z ustawionych w pary kół zębatych, przenoszą siłę silnika ze strony napędowej na stronę wyjściową. Przekładnia działa zatem jako przetwornik momentu obrotowego i prędkości obrotowej
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
wielofunkcyjny przyrząd używany do pomiaru kilku fizycznych wielkości elektrycznych, takich jak napięcie i natężenie prądu, rezystancja, częstotliwość, pojemność, moc i innych, także nieelektrycznych wielkości, np. temperatury czy wilgotności. Wykonywanie pomiarów diagnostycznych przy użyciu multimetru pozwala na odpowiednio wczesne wykrycie usterek i przeciwdziałanie awariom
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie lub cały technologiczny proces, którym w danym momencie steruje się za pomocą aparatury kontrolno‑pomiarowej; obiektem regulacji może być np. temperatura w pomieszczeniu, której poziom można dostosować
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
interfejs użytkownika, który umożliwia operatorom kontrolowanie i monitorowanie procesów przemysłowych oraz maszyn. Informuje o stanie pracy urządzenia, sygnalizuje błędy, generuje alarmy i ostrzeżenia. Umożliwia zdalne sterowanie urządzeniami przemysłowymi, takimi jak zawory, napędy, silniki lub siłowniki
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie mechaniczne używane do przekazywania energii płynu hydraulicznego, zwykle oleju hydraulicznego, w celu wytworzenia siły lub ruchu w układzie hydraulicznym. Pompy hydrauliczne są szeroko stosowane w różnych dziedzinach i aplikacjach, w tym w przemyśle, rolnictwie, budownictwie, motoryzacji
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
zespół zorganizowanych czynności oraz celowo wykreowanych i przeprowadzanych prawidłowo zjawisk fizycznych oraz chemicznych mających na celu przemianę w danym zakładzie przemysłowym określonego zestawu surowców w żądane produkty; proces technologiczny zazwyczaj złożony jest z szeregu operacji i procesów jednostkowych
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
dokument przygotowywany na podstawie oględzin oraz badania zwanego przeglądem, który poświadcza o stanie danej instalacji, sieci lub urządzenia
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
urządzenie, które steruje obwodem elektrycznym, zmieniając stan jego styków. Przekaźnik zbudowany jest z cewki, rdzenia magnetycznego oraz zestawu styków. Cewka przekaźnika, pod wpływem przepływającego przez nią prądu elektrycznego, wytwarza pole magnetyczne, które przyciąga rdzeń magnetyczny. Powoduje to zmianę stanu styków – ich zamknięcie lub otwarcie. Przekaźniki są przeznaczone do sterowania innymi urządzeniami, takimi jak silniki, zawory, pompy itp. Mają za zadanie łączenie obwodów pomocniczych, np. sygnalizacyjnych lub sterowniczych
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
służy do pomiaru przepływów np. gazów, cieczy oraz materiałów sypkich. Pomiary przepływu niezbędne są przede wszystkim w systemach dozujących oraz w gazociągach i rurociągach. Pozwalają kontrolować przebieg procesu technologicznego i wykrywać potencjalne nieszczelności instalacji
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
służy do przekształcania różnych wielkości fizycznych, takich jak temperatura, ciśnienie, przepływ, poziom, w odpowiednie sygnały elektryczne, które mogą być odczytane i przetworzone przez urządzenia sterujące. Przykładami przetworników pomiarowych są czujniki ciśnienia, czujniki poziomu, czujniki przepływu itp.
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie zaprogramowane do precyzyjnego manipulowania przedmiotami, montażu, spawania, malowania, pakowania i wielu innych operacji
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
podstawowy rodzaj napędu; przekształca energię elektryczną w energię mechaniczną, wytwarzając ruch obrotowy. W automatyce przemysłowej najczęściej wykorzystuje się silniki indukcyjne
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
wykorzystuje sprężony olej lub inny płyn hydrauliczny do wytwarzania siły, której używa do przemieszczania obiektów. Płyn hydrauliczny wtłaczany jest pod ciśnieniem do cylindra i porusza tłokiem siłownika. W ten sposób powstaje siła potrzebna do wykonania pracy
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
przetwarza doprowadzoną do niego energię sprężonego powietrza na energię mechaniczną, którą wykorzystuje do przemieszczania obiektów. Powietrze wtłaczane jest do cylindra siłownika, co powoduje ruch tłoka i przemieszczenie elementu roboczego
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie, które służy do sterowania urządzeniami oraz maszynami w sposób zaprogramowany; przetwarza dane wejściowe na sygnały wyjściowe, które sterują urządzeniami wykonawczymi. Umożliwia automatyzację procesów, eliminując potrzebę ręcznego sterowania. Do zadań sterownika PLC należy m.in.: włączanie i wyłączanie urządzeń, określanie wartości parametrów, mierzenie czasu i obsługa receptur produktów
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie, które służy do kontrolowania przepływu prądu elektrycznego w obwodach elektrycznych. Jego główną funkcją jest przełączanie lub sterowanie obwodami elektrycznymi w zależności od określonych warunków i potrzeb. Zbudowany jest z trzech podstawowych elementów: cewki elektromagnesu, która ma postać obwodu magnetycznego wykonanego z materiału ferromagnetycznego, zestawu styków prądowych, który może mieć różną liczbę i układ połączeń styków. Styki prądowe są połączone mechanicznie z ruchomą zworą elektromagnesu, ale są także izolowane od siebie elektrycznie; oraz obudowy, która pełni funkcje ochronne. Na zewnątrz obudowy wyprowadzone są zaciski cewki stycznika i jego styków prądowych. Zadaniem stycznika jest załączanie obwodów głównych, np. silników
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
szafa, której główną funkcją jest zorganizowanie i uporządkowanie komponentów elektronicznych, przekaźników, układów sterowania i innych urządzeń związanych z automatyzacją urządzeń przemysłowych. W szafie sterowniczej umieszcza się panele operatorskie, przekaźniki, sterowniki PLC oraz inne urządzenia kontrolno‑sterujące
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
Szyna DIN (wspornik montażowy) – standard metalowej szyny montażowej, opracowany przez Deutsches Institut für Normung (DIN), wykorzystywanej głównie do montażu modułowej aparatury elektrycznej w szafach sterowniczych, np. wyłączników nadprądowych, wyłączników różnicowoprądowych, sterowników PLC
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
służy do wizualnego przekazywania informacji takich jak alarmy, awarie, ostrzeżenia czy inne istotne komunikaty dla pracowników w zakładzie przemysłowym
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie przeznaczone do pomiaru temperatury, zwłaszcza w miejscach trudno dostępnych lub tam, gdzie panuje wysokie ciśnienie, np. wewnątrz elementów wykonawczych maszyn hydraulicznych lub w aplikacjach związanych z przetwórstwem tworzyw sztucznych. Termopara składa się z dwóch przewodów wykonanych z różnych metali, połączonych na obu końcach. Jedno złącze umieszczane jest w miejscu pomiaru, a drugie utrzymywane jest w stałej temperaturze odniesienia. Pod wpływem różnicy temperatury między złączami powstaje różnica potencjałów proporcjonalna do różnicy temperatur
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
chroni ludzi przed porażeniem prądem, a maszyny przed uszkodzeniem. Rozłącza on zabezpieczony obwód elektryczny po wykryciu, że suma geometryczna prądów wpływających i wypływających z niego nie jest równa zeru
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”
urządzenie elektryczne przeznaczone do ochrony silników elektrycznych przed przeciążeniem prądowym, które może prowadzić do uszkodzenia silnika lub awarii systemu; ze względu na swoją konstrukcję w przypadku wystąpienia przeciążenia lub zwarcia wyłącznik przepala się, powodując rozłączenie zasilania
Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”Film „Podstawowe elementy i urządzenia automatyki przemysłowej”
Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”Galeria „Rodzaje elementów i urządzeń automatyki przemysłowej”