E-materiały do kształcenia zawodowego

Nadzór nad stosowaniem środków chemicznych w procesach wykończania wyrobów

MOD.14. Nadzorowanie procesów wytwarzania i wykończania wyrobów włókienniczych – technik włókiennik 311932

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik posiada strukturę listy. Znajdują się w nim występujące w e‑materiale pojęcia wraz z ich definicjami. Pod każdym pojęciem znajduje się hiperłącze do odpowiedniego multimedium, w którym występuje dane pojęcie. Po kliknięciu w hiperłącze otworzy się strona z odpowiednim multimedium.

W górnej części słownika znajduje się pole do filtracji pojęć. Aby wyszukać jakieś pojęcie, należy je wpisać w polu filtracji. Po wpisaniu widoczne będzie tylko to pojęcie wraz z definicją. Aby wrócić do listy wszystkich pojęć, należy kliknąć krzyżyk w prawej części pola filtracji.

1
agregat do karbonizacji
agregat do karbonizacji

urządzenie stosowane w przemyśle włókienniczym do usuwania naturalnych wosków, żywic, ligniny i innych zanieczyszczeń z surowców roślinnych takich jak bawełna, len i konopie

bielenie
bielenie

proces, w którym surowce włókiennicze, takie jak bawełna, len, jedwab i wełna, są poddawane działaniu silnych środków chemicznych, aby uzyskać jasną, białą barwę

bielenie kombinowane
bielenie kombinowane

proces bielenia, który łączy w sobie kilka metod bielenia, takich jak bielenie tlenowe, wodorowe, chlorowe, ozonowe i enzymatyczne

bielnik pasmowy
bielnik pasmowy

urządzenie stosowane w przemyśle włókienniczym do równomiernego naświetlania pasm tkanin, w celu uzyskania jednolitego koloru i wyglądu

Rq6c8aLMRteyg
Bielnik
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
cewki krzyżowe
cewki krzyżowe

element wyposażenia maszyn do wykańczania tkanin, służący do przesuwania tkaniny z jednego wałka na drugi, w celu uzyskania równomiernego napięcia i wykończenia krawędzi tkaniny

chlorowanie
chlorowanie

proces polegający na napawaniu wyrobu z włókien celulozowych roztworem podchlorynu sodowego o stężeniu 1,5 - 3g czynnego chloru w dmIndeks górny 3 i odczynie alkalicznym o pH 9‑11,5

chloryn sodowy
chloryn sodowy

silny utleniacz, stosowany w przemyśle włókienniczym do bielenia tkanin i wyrobów włókienniczych; rozkłada naturalne barwniki i usuwa zanieczyszczenia z włókien, aby uzyskać jasną i białą tkaninę

katalaza
katalaza

enzym, który katalizuje rozkład nadtlenku wodoru na wodę i tlen

klejonka
klejonka

środek sklejający tworzący na powierzchni osnowy otoczkę powodującą, że nitka staje się gładka i zwiększa się jej wytrzymałość i odporność na tarcie

kocioł warzelny
kocioł warzelny

urządzenie służące do gotowania tkanin w roztworze barwiącym lub wykańczającym

komora wygrzewcza
komora wygrzewcza

urządzenie używane w przemyśle włókienniczym do suszenia tkanin i wyrobów włókienniczych

kurczliwość
kurczliwość

cecha tkanin i wyrobów włókienniczych, polegająca na skurczu i zmniejszeniu rozmiaru podczas procesów prania lub prasowania

kwaszenie
kwaszenie

proces mający na celu usunięcie plam pochodzących z soli wapiennych i magnezowych prowadzony przy użyciu kwasu solnego o stężeniu 3g HCl na dmIndeks górny 3 na ługowarce, kwasiarce

leukometr
leukometr

urządzenie stosowane do pomiaru stopnia bieli tkanin i wyrobów włókienniczych

liczba barowa
liczba barowa

miara intensywności koloru tkanin i wyrobów włókienniczych

ług
ług

roztwór wodny alkalicznej substancji chemicznej, np. sodowej lub potasowej, stosowany w przemyśle włókienniczym jako środek do przetwarzania i wykańczania tkanin i włókien

R1RjJoxb0Ohoe
Ług
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
ługówka
ługówka

urządzenie stosowane w przemyśle włókienniczym do namaczania tkanin i włókien w ługu, co umożliwia proces ich przetwarzania i wykańczania

łuski nasienne
łuski nasienne

elementy roślinne, z których uzyskuje się włókna roślinne, np. bawełnę lub len

merceryzacja
merceryzacja

proces chemicznego traktowania włókien celulozowych, takich jak bawełna lub len, roztworem mocznika i wodorotlenku sodu, co prowadzi do zmiany struktury włókien i zwiększenia ich wytrzymałości i połysku

R1AUyOwFqELWj
Merceryzacja
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
merceryzarka do nitek
merceryzarka do nitek

urządzenie służące do przeprowadzania procesu merceryzacji nici, w którym nici są naciągane i przepuszczane przez roztwór chemiczny

merceryzarka łańcuchowa
merceryzarka łańcuchowa

urządzenie służące do przeprowadzania procesu merceryzacji tkanin, w którym tkanina jest ciągnięta przez serię zanurzeń w roztworze chemicznym

merceryzarka rewolwerowa do nitek
merceryzarka rewolwerowa do nitek

urządzenie służące do przeprowadzania procesu merceryzacji nici, w którym nici są nawijane na bęben, który obraca się w roztworze chemicznym

merceryzarka wałowa
merceryzarka wałowa

urządzenie służące do przeprowadzania procesu merceryzacji tkanin, w którym tkanina jest przepuszczana przez serię wałów zanurzonych w roztworze chemicznym

R1OE2xALtC7n0
Merceryzarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
napawanie ługiem
napawanie ługiem

proces polegający na napojeniu tkaniny bawełnianej stężonym ługiem sodowym w etapie warzenia przy bieleniu tkanin bawełnianych sposobem klasycznym

naprężenie tkaniny
naprężenie tkaniny

siła, z jaką tkanina jest naciągana podczas procesu produkcji, przetwarzania lub wykańczania

neutralizacja
neutralizacja

proces technologiczny polegający na usunięciu środków chemicznych użytych w procesie przed kolejnym jego etapem. Proces prowadzony w pralnicach z użyciem wody i środków chemicznych

odchlorowywanie
odchlorowywanie

operacja prowadzona w celu usunięcia z wyrobu resztek podchlorynu sodowego, prowadzona przy użyciu kwasu solnego lub siarkowego. Napojona tkanina przechowywana jest przez godzinę w celu neutralizacji podchlorynu

odklejanie
odklejanie

proces, w którym warstwa farby lub innej substancji na powierzchni tkaniny oddziela się od włókien, zwykle na skutek niewłaściwego procesu farbowania lub prania

odwadnianie
odwadnianie

operacja polegająca na usunięciu nadmiaru wody z bielonej tkaniny. Proces może być wykonywany na kalandrach wodnych

opalanie
opalanie

proces chemicznego traktowania tkanin i innych wyrobów włókienniczych w celu uzyskania pożądanych efektów estetycznych, takich jak zwiększenie połysku lub nadanie koloru

otwieranie pasma
otwieranie pasma

operacja, w której tkanina bielona w pasmie jest rozkładana w pełną szerokość. Operacja wykonywana jest na otwieraczu pasma

piling
piling

proces, w którym włókna tkanin lub innych wyrobów włókienniczych zaczynają się rozdzielać i tworzą kulki lub kłaczki na powierzchni tkaniny, zwykle w wyniku tarcia i użytkowania

płukanie
płukanie

proces prowadzony w celu usunięcia środków chemicznych stosowanych w kolejnych etapach bielenia. Proces prowadzony jest w pralnicach pasmowych szybkobieżnych. W przypadku prowadzenia procesu dla tkanin delikatnych w pralnicach stosuje się urządzenia wykurczające

podbielacz optyczny
podbielacz optyczny

substancja chemiczna stosowana w przemyśle włókienniczym do poprawy wyglądu tkanin poprzez zwiększenie ich bieli i połysku

postrzyganie
postrzyganie

proces usuwania zbędnych włókien z powierzchni tkanin, zwykle w celu poprawy estetyki wyrobu

powinowactwo do barwników
powinowactwo do barwników

zdolność wyrobu włókienniczego do przyjmowania wybarwień w procesach farbiarskich. Zwiększenie powinowactwa do barwników wyroby uzyskują w procesie bielenia

pralnica pasmowa
pralnica pasmowa

maszyna służąca do prania i suszenia tkanin w postaci pasów

soda kaustyczna
soda kaustyczna

substancja chemiczna stosowana w przemyśle włókienniczym do obróbki tkanin i innych wyrobów włókienniczych w celu uzyskania pożądanych efektów, takich jak zwiększenie połysku lub wybielenie

spektofotometr
spektofotometr

urządzenie służące do pomiaru widma świetlnego, które jest stosowane w przemyśle włókienniczym do pomiaru barwy i intensywności koloru tkanin i innych wyrobów włókienniczych

suszenie
suszenie

Proces prowadzony w suszarkach bębnowych lub powietrznych. Proces suszenia międzyoperacyjnego prowadzony jest w przypadku gdy kolejne operacje wymagają wprowadzenia tkaniny w stanie suchym. W procesie suszenia ważne jest ograniczenie naprężenia, które ma wpływ na kurczliwość tkaniny

środki sekwestrujące
środki sekwestrujące

substancje chemiczne stosowane w przemyśle włókienniczym do wiązania i usuwania zanieczyszczeń z wody, która jest używana w procesie przetwarzania tkanin i innych wyrobów włókienniczych

wałki merceryzarki
wałki merceryzarki

elementy urządzenia do merceryzacji tkanin, które służą do przepuszczania tkaniny przez roztwór chemiczny

warzenie
warzenie

proces polegający na działaniu stężonego ługu sodowego na wyrób wykonany z włókien celulozowych w celu usunięcia zanieczyszczeń w postaci wosków i tłuszczów prowadzony w kotłach warzelnych

zasobnik fajkowy
zasobnik fajkowy

urządzenie stosowane w przemyśle włókienniczym do magazynowania surowca, takiego jak włókna bawełniane, przed procesem przetwarzania