E-materiały do kształcenia zawodowego

Podstawy produkcji rybackiej

RYB.01. Wykonywanie prac rybackich w akwakulturze oraz rybackie użytkowanie wód śródlądowych
– rybak śródlądowy 62220, technik rybactwa śródlądowego 314208

bg‑cyan

Słownik pojęć dla e‑materiału

1

Pojęcia

akson
akson

najdłuższa cytoplazmatyczna wypustka komórki nerwowej; przekazuje bodźce od ciała jednej komórki do dendrytów drugiej; występuje pojedynczo w danej komórce

allofory
allofory

komórki barwnikowe odpowiedzialne za zieloną i niebieską fluorescencję

bentos
bentos

organizmy zasiedlające dno zbiornika wodnego

bentosofag
bentosofag

organizm odżywiający się bentosem

bioindykator
bioindykator

organizm wskaźnikowy; organizm, który posiada wąski zakres tolerancji na dany parametr środowiska; stosowany do oceny konkretnego parametru środowiska, np. czystość wody, zawartość tlenu w wodzie

deficyt tlenowy
deficyt tlenowy

niedobór tlenu; występuje, gdy procesy zużywające tlen (oddychanie, rozkład materii organicznej) przeważają nad procesami dostarczającymi tlen (fotosynteza, rozpuszczanie tlenu w wodzie)

dendryt
dendryt

cytoplazmatyczna wypustka komórki nerwowej; odbiera bodźce i przekazuje je w kierunku ciała komórki; występują licznie w pojedynczej komórce

elodeidy
elodeidy

roślinność posiadająca liście zanurzone, zakorzeniona w dnie; występuje w strefie przybrzeżnej

epilimnion
epilimnion

górna warstwa wody w jeziorze, do której dociera najwięcej promieni słonecznych; woda w tej strefie w okresie letnim jest najcieplejsza, co umożliwia rozwój organizmów, głównie glonów, dzięki którym zachodzi intensywna produkcja związków organicznych; zimą woda w tej strefie jest najchłodniejsza, często na jej powierzchni pojawia się warstwa lodu

eutrofizacja
eutrofizacja

proces zwiększania się żyzności wód z powodu kumulacji pierwiastków biogennych; proces ten doprowadza do znacznego rozrostu fitoplanktonu oraz roślinności przybrzeżnej, a w konsekwencji do zarastania zbiornika wodnego, co w perspektywie wielu lat może doprowadzić do powstania lasu w miejscu jeziora

guanofory
guanofory

komórki barwnikowe odpowiedzialne za matową lub połyskującą barwę; zawierają kryształki guaniny

helofity
helofity

roślinność wynurzona ponad powierzchnię wody, zakorzeniona w dnie; występuje w strefie przybrzeżnej

homeostaza
homeostaza

stan równowagi organizmu

hormony gonadotropowe
hormony gonadotropowe

hormony wydzielane przez przedni płat przysadki, które wpływają na funkcjonowanie gonad

hypolimnion
hypolimnion

dolna warstwa wody w jeziorze, gdzie nie docierają promienie słoneczne; temperatura wody w tej strefie przez cały rok podlega bardzo niewielkim wahaniom w zakresie od 4°C do 7°C; w tej strefie może dochodzić do deficytów tlenowych, ponieważ organizmy rozkładające materię organiczną zużywają tlen

ikra demersalna
ikra demersalna

ikra opadająca na dno

ikra pelagiczna
ikra pelagiczna

ikra unosząca się w toni wodnej

jezioro eutroficzne
jezioro eutroficzne

typ jeziora o wysokiej zawartości pierwiastków biogennych w wodzie, o złym natlenieniu i dużej ilości osadów na dnie

jezioro mezotroficzne
jezioro mezotroficzne

typ jeziora o średniej zawartości pierwiastków biogennych w wodzie, o średnim natlenieniu i średniej ilości osadów na dnie

jezioro oligotroficzne
jezioro oligotroficzne

typ jeziora o niskiej zawartości pierwiastków biogennych w wodzie, o dobrym natlenieniu i małej ilości osadów na dnie

komórka diploidalna
komórka diploidalna

komórka posiadająca podwójny zestaw chromosomów

komórka haploidalna
komórka haploidalna

komórka posiadająca pojedynczy zestaw chromosomów

krążek Secchiego
krążek Secchiego

przyrząd do pomiaru przezroczystości wody, składa się z krążka powieszonego na linie z przedziałką centymetrową; pomiaru dokonuje się poprzez zanurzenie krążka w wodzie i obserwacji, na jakiej głębokości przestanie on być widoczny

kręg amfioceliczny
kręg amfioceliczny

kręg dwuwklęsły

leptocefal
leptocefal

potoczne określenie narybku i larw węgorza europejskiego

leptocephalus
leptocephalus

drugie stadium larwalne węgorza europejskiego

linia naboczna
linia naboczna

kanał biegnący wzdłuż ciała ryb, w którym znajdują się komórki czuciowe; często jest wyraźnie widoczna na bokach ciała ryby

lipofory
lipofory

komórki barwnikowe odpowiedzialne za żółtawą i czerwoną barwę; zawierają lipochrom

litoral
litoral

strefa przybrzeżna zbiornika wodnego

lustrzeń
lustrzeń

odmiana karpia; posiada łuski ułożone w rzędach

łuska cykloidalna
łuska cykloidalna

odmiana łuski elastycznej; ma okrągławy i symetryczny kształt; posiada linie przyrostu; występuje np. u karpiowatych i śledziokształtnych

łuska ktenoidalna
łuska ktenoidalna

odmiana łuski elastycznej; ma zgrzebłowaty i asymetryczny kształt; posiada linie przyrostu; występuje np. u ryb okoniokształtnych

łuska plakoidalna
łuska plakoidalna

pierwotny typ łusek; składa się ze szkliwa i zębiny; występuje u ryb chrzęstnoszkieletowych

makrofity
makrofity

rośliny całkowicie lub częściowo zanurzone w wodzie; rosną w strefie przybrzeżnej zbiornika wodnego

melanofory
melanofory

komórki barwnikowe odpowiedzialne za barwę czarną i brązową

metalimnion
metalimnion

strefa przejściowa w jeziorze; w której dochodzi do gwałtownego skoku temperatury; w okresie letnim jest to warstwa znacznego obniżenia temperatury, a w zimie dużego wzrostu temperatury; metalimnion często określany jest termokliną

miocyt
miocyt

włókno mięsniowe; komórka mięśniowa

miofibryle
miofibryle

włókna kurczliwe występujące we włóknach mięśniowych

narybek szklisty
narybek szklisty

forma młodociana węgorza europejskiego, która kształtem przypomina dorosłego osobnika, ale nadal jest przezroczysta

nymfeidy
nymfeidy

roślinność posiadająca liście pływające, zakorzeniona w dnie; występuje w strefie przybrzeżnej

oko naupliusowe
oko naupliusowe

oko proste skorupiaków, występuje pojedynczo

partenogeneza
partenogeneza

dzieworództwo; typ rozmnażania bez udziału plemnika; organizm potomny rozwija się z niezapłodnionej komórki jajowej

pelagial
pelagial

strefa otwartej toni wodnej zbiornika wodnego

perikarion
perikarion

ciało komórki nerwowej

planktonofag
planktonofag

organizm odżywiający się planktonem

pleustofity
pleustofity

roślinność unosząca się na wodzie, niezakorzeniona w dnie; występuje w strefie przybrzeżnej

preleptocephalus
preleptocephalus

pierwsze stadium larwalne węgorza europejskiego

profundal
profundal

strefa denna zbiornika wodnego

ryba fitofilna
ryba fitofilna

ryba, która składa ikrę w roślinności wodnej

ryba litofilna
ryba litofilna

ryba, która składa ikrę w piaszczystym podłożu

sarkolema
sarkolema

błona komórkowa komórki mięśniowej

sarkomer
sarkomer

podstawowy element kurczliwy włókna mięśniowego

sarkoplazma
sarkoplazma

cytoplazma komórki mięśniowej

sazan
sazan

forma dzika karpia

shasta
shasta

odmiana osiadła pstrąga tęczowego

steelhead
steelhead

odmiana wędrowna pstrąga tęczowego

sublitoral
sublitoral

strefa przejściowa w zbiorniku wodnym pomiędzy strefą przybrzeżną a strefą denną

synapsa
synapsa

miejsce przekazania impulsu pomiędzy jedną komórką nerwową a drugą lub pomiędzy komórką nerwową a narządem wykonawczym

trofia
trofia

zasobność wody w pierwiastki biogenne

wydzielanie holokrynowe
wydzielanie holokrynowe

sposób uwalniania wydzieliny produkowanej przez komórki gruczołowe; cała komórka ulega przekształceniu w wydzielinę

wyrostki odźwiernikowe, wyrostki pyloryczne
wyrostki odźwiernikowe, wyrostki pyloryczne

rurkowate, ślepo zakończone uchyłki jelita ryb; znajdują się w początkowym odcinku jelita przedniego, tuż za żołądkiem

zakwit wód
zakwit wód

masowy rozwój mikroorganizmów, który doprowadza do zmiany zabarwienia wód, a tym samym do zmniejszenia przenikania światła na duże głębokości