E-materiały do kształcenia zawodowego

Rodzaje ładunków, środków transportu, procesów i systemów transportowych

Eksploatacja środków transportu drogowego — Kierowca mechanik , Technik transportu drogowego

Organizacja przewozu środkami transportu drogowego — Technik transportu drogowego

bg‑turquoise

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
ADR
ADR

(L’ Accord Européen Relatif au Transport International des Marchandises Dangereuses par Route) — międzynarodowa umowa, której przedmiotem jest przewóz drogowy towarów niebezpiecznych. Potocznie skrótem ADR określa się towary niebezpieczne

cargo
cargo

określenie ładunku stosowane zwykle w transporcie międzynarodowym, imporcie i handlu

ciągnik siodłowy
ciągnik siodłowy

pojazd mechaniczny przeznaczony do przemieszczania naczep niewyposażonych w przednie koła. W tylnej części ciągnika znajduje się siodło służące do podparcia naczepy i umożliwiające jej skręcanie względem ciągnika. Ciągnikiem siodłowym można przemieszczać różnego rodzaju naczepy przeznaczone do przewozu różnorodnych ładunków

cysterna
cysterna

rodzaj zabudowy pojazdu w postaci zbiornika zamontowanego na stałe na podwoziu samochodowym, naczepie lub przyczepie. Integralną częścią tej konstrukcji jest wyposażenie służące do obsługi instalacji odpowiadającej za załadunek i rozładunek przewożonego towaru

dłużyca
dłużyca

jest rodzajem przyczepy lub naczepy, która ma charakterystyczną budowę umożliwiającą przewóz dłużyc, czyli długich materiałów, takich jak rury, belki, profile stalowe, drewno lub inne produkty o podobnym kształcie.

inloader
inloader

specjalistyczna naczepa dostosowana konstrukcyjnie do przewozu szkła

izoterma
izoterma

środek transportu z nadwoziem (ściany, dach, podłoga, drzwi) wykonanym z materiałów termoizolacyjnych, co powoduje, że wymiana ciepła pomiędzy jego wnętrzem a otoczeniem jest ograniczona. Na podstawie rodzaju izolacji ciepła danego nadwozia, wyrażanego poprzez wartość współczynnika przenikania ciepła , wyróżnia się dwa typy izotermicznych środków transportów:

  • typ N — izotermiczne środki transportu z normalną izolacją —

  • typ IR — izotermiczne środki transportu ze wzmocnioną izolacją —

kłonica
kłonica

stalowy drążek będący częścią przestrzeni ładunkowej; stanowi podparcie w kierunku poprzecznym dla przewożonych dłużyc

kontener
kontener

metalowa konstrukcja służąca do transportowania towarów bez konieczności ich przeładowywania podczas zmiany środka transportu; dostosowana konstrukcyjnie do łatwego przemieszczenia i przeładunku, wytrzymała oraz posiadająca znormalizowane wymiary (szerokość i wysokość 8 stóp, długość: 10, 20, 30, 40 stóp)

kontener morski
kontener morski

konstrukcja przeznaczona do transportu ładunków drobnicowych, doskonale nadająca się również do celów magazynowych; posiada uchwyty do mocowania ładunku, a podłoga wyłożona jest wodoodporną i wytrzymałą sklejką o grubości 2,8cm. Ładowność, w zależności od typu kontenera, wynosi od do ton

kontener specjalny
kontener specjalny

kontener przeznaczony głównie do przewozu szczególnych rodzajów ładunków (otwarte, płytowe, zbiornikowe, do ładunków sypkich)

kurtyna, pot. „firanka”
kurtyna, pot. „firanka”

w transporcie – określenie pojazdu, naczepy lub przyczep o konstrukcji skrzyni ładunkowej, zabezpieczonej przesuwną plandeką. „Firanka” to więcej niż plandeka — po jej przesunięciu możliwy jest załadunek lub rozładunek bokiem

R1PWjEHH4Jj8B
Firanka
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
ładunek
ładunek

dobro materialne przemieszczane środkiem transportu w łańcuchu dostaw

ładunek całopojazdowy
ładunek całopojazdowy

zajmuje całą powierzchnię ładunkową pojazdu transportowego i jest wysyłany do jednego odbiorcy

ładunek chłodniczy
ładunek chłodniczy

ładunek wymagający kontroli temperatury w zakresie od  do , niezależnie od warunków atmosferycznych. Wśród ładunków chłodniczych możemy wyróżnić: mięso, wędliny, owoce morza, warzywa, owoce, lody, mrożonki i leki. Do przewozu takich ładunków wymagane są: chłodnie, mroźnie, izotermy, pojazdy dostawcze z izolowaną zabudową lub kontenery chłodnicze z agregatem chłodzącym

ładunek ciężki
ładunek ciężki

charakteryzuje się dużą masą w stosunku do objętości. Często jest ładunkiem ponadnormatywnym, ponadgabarytowym i przestrzennym. Jego wymiary i masa przekraczają normy dozwolone w normalnym ruchu drogowym. Wśród ładunków ciężkich możemy wyróżnić: maszyny i urządzenia dla budownictwa, kotły i zbiorniki, turbiny, przęsła, filary, rury do rurociągów, wagony kolejowe i tramwajowe, linie technologiczne dla przemysłu metalurgicznego, samochodowego, chemicznego czy energetycznego

ładunek drobnicowy
ładunek drobnicowy

ładunek o nieregularnych kształtach, wymiarach i masach.  Jest bardzo powszechny w globalnym łańcuchu dostaw i jest przewożony różnymi środkami transportu. Dzięki swojej różnorodności i elastyczności pozwala na efektywne przemieszczanie różnych towarów na krótkie i długie odległości.

ładunek masowy
ładunek masowy

ładunek przewożony w dużych partiach bez opakowania. Jako materiał sypki może to być przykładowo: węgiel, zboże, glina, sól, siarka, nawozy sztuczne, cement, piasek, żwir, kruszywo. Jako materiał płynny: ropa naftowa, paliwo, oleje, chemikalia, mleko. Ładunek masowy może występować również w postaci gazowej

ładunek niebezpieczny
ładunek niebezpieczny

ładunek zagrażający otoczeniu. Do ładunków niebezpiecznych zaliczamy chemikalia: radioaktywne, wybuchowe, łatwopalne, trujące i żrące

ładunek ponadgabarytowy
ładunek ponadgabarytowy

ładunek, który przekracza dopuszczalne normy, najczęściej posiadający niestandardowe wymiary i dużą masę, realizowany transportem ponadnormatywnym. Ładunkami ponadgabarytowymi są przykładowo różne elementy konstrukcyjne, zbiorniki, maszyny budowlane, urządzenia przemysłowe

masa nasypowa
masa nasypowa

masa materiału sypkiego zajmującego określoną objętość, wyrażana w . Pojęcie masy usypowej różni się od gęstości, gdyż wartość masy usypowej jest zależna od sposobu napełniania, cech fizycznych materiału, granulacji, warunków atmosferycznych

materiał sypki
materiał sypki

materiał złożony z suchych cząstek niepołączonych ze sobą lub łatwo rozpadających się na drobne elementy. Do materiałów sypkich należą: żwir, sól drogowa, kruszywa, piasek, żużel, cukier, nasiona roślin, ziemia, pyły, popioły itp.

naczepa
naczepa

pojazd bez napędu przeznaczony do transportu ładunków, bez przedniej osi, wykonany w taki sposób, że jego część wraz z ładunkiem podparte są na tylnej osi ciągnika siodłowego, stanowiąc jeden pojazd członowy

naczepa kurtyna
naczepa kurtyna

naczepa, której skrzynia ładunkowa ma boki zasłonięte „kurtyną” dającą się zwinąć podczas załadunku lub rozładunku

naczepa kłonicowa
naczepa kłonicowa

naczepa wyposażona w kłonice, służąca do przewozu dłużycy oraz krótkich belek drewnianych o niewielkich średnicach

naczepa kontenerowa
naczepa kontenerowa

naczepa służąca do przewozu kontenerów

naczepa niskopodwoziowa
naczepa niskopodwoziowa

naczepa specjalistyczna o obniżonym położeniu środka ciężkości i powierzchni ładunkowej niejednokrotnie umieszczonej poniżej osi kół, mająca zastosowanie przy przewożeniu ładunków ponadgabarytowych

paleta EUR‑EPAL
paleta EUR‑EPAL

nośnik ładunków o standardowych wymiarach i masie ok. z drewna lub innego tworzywa, przeznaczony do przewozu oraz do składowania ładunków

paletyzacja
paletyzacja

metoda tworzenia jednostki ładunkowej poprzez umieszczenie ładunków na palecie

pojazd do przewozu żywych zwierząt
pojazd do przewozu żywych zwierząt

specjalistyczny pojazd przystosowany do transportu żywca

pojazd dostawczy
pojazd dostawczy

odmiana pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do tony, co praktycznie przekłada się na jego maksymalnej ładowności. Z tego też względu do kierowania samochodem dostawczym w Polsce wystarcza prawo jazdy kategorii B

przyczepa konna
przyczepa konna

przyczepa/ pojazd drogowy który służy do transportu koni.

ruchoma podłoga
ruchoma podłoga

wyposażenie naczepy, które pomaga przesunąć towar w obu kierunkach. Ruchoma podłoga automatyzuje i ułatwia załadunek oraz rozładunek towarów na paletach. Eliminuje potrzebę stosowania załadunku wózkiem widłowym oraz skraca czas załadunku

samochód dostawczy furgon (pot. blaszak)
samochód dostawczy furgon (pot. blaszak)

samochód dostawczy, którego nadwozie wykonane jest z blachy obejmującej przestrzeń ładunkową

samochód ciężarowy typu „solówka”
samochód ciężarowy typu „solówka”

samochód ciężarowy nieposiadający przyczepy ani naczepy

spedycja
spedycja

kompleksowy proces organizacji transportu towarów zapewniający niezbędne w tym zakresie działania, których celem jest zorganizowanie transportu zarówno bezpiecznego, jak i zoptymalizowanego pod względem kosztów i terminu. Sam przewóz nie wchodzi jednak w zakres spedycji i związanej z nią umowy. Z uwagi na zasięg spedycja dzielona jest na: krajową, międzynarodową, publiczną i własną. Różnicuje się ją także z uwagi na rodzaj środka transportu. W tym przypadku wyróżnia się: spedycję kolejową, lotniczą, morską i samochodową

tachograf
tachograf

urządzenie rejestrujące w czasie: przejechany przez pojazd dystans, jego chwilową prędkość, okresy pracy i odpoczynku kierowcy

R1F7QL7NVpTNF
Tachograf
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
tandem
tandem

popularna nazwa pojazdu ciężarowego z przyczepą

transport nienormatywny
transport nienormatywny

proces transportu ładunków o wymiarach większych niż te określone odpowiednimi przepisami lub których masa wywiera większy nacisk na osie samochodu niż te, które wyznaczono stosownymi regulacjami prawnymi. Zgodnie z obecnymi zapisami prawa przewóz ponadnormatywny występuje wtedy, kiedy długość ładunku przekracza , jego szerokość jest większa niż  lub wysokość wynosi ponad . Ponadnormatywnym jest także zestaw (pojazd i ładunek), którego masa jest większa niż  tony

wyładunek
wyładunek

czynności związane z pobieraniem ładunków ze skrzyni ładunkowej pojazdu

wywrotka
wywrotka

pojazd ciężarowy z zabudową umożliwiającą przechylanie skrzyni ładunkowej do tyłu lub na bok

RQYievZLyKLQc
Wywrotka
Źródło: dostępny w internecie: https://www.pexels.com/pl-pl/, domena publiczna.
zabudowa plandekowa
zabudowa plandekowa

to rodzaj nadwozia samochodowego, którego konstrukcja opiera się na ramie nośnej. Przestrzeń ładunkowa pokryta jest specjalnym materiałem o nazwie plandeka. Materiał ten jest zwykle wodoodporny oraz odporny na uszkodzenia mechaniczne i warunki atmosferyczne. Dzięki temu ładunek, który jest przewożony w takim nadwoziu, jest zabezpieczony przed wilgocią i zanieczyszczeniami, a także przed uszkodzeniami mechanicznymi. Zabudowy plandekowe posiadają system mocowania, który pozwala na szybkie i łatwe zdejmowanie lub przesunięcie plandeki

załadunek
załadunek

czynności umieszczania ładunku na platformie ładunkowej pojazdu

R5fDhoQ0hbIGw
Załadunek
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
zlecenie transportowe
zlecenie transportowe

zlecenie zawierające niezbędne do zrealizowania transportu dane: informacje o nadawcy i odbiorcy, datę, czas dostarczenia, metry ładowne, tonaż, niezbędne oznakowanie numerowe i cenę za transport