Anatomia pszczoły
ROL.03. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej – pszczelarz 612302
ROL.03. Prowadzenie produkcji pszczelarskiej – technik pszczelarz 314206
Słownik pojęć dla e‑materiału
zjawisko polegające na obecności w jądrze komórkowym podwójnego zestawu chromosomów, u pszczół to matki mają podwójny zestaw
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea
stadia rozwojowe pszczoły miodnej od jaja, przez larwę, do poczwarki. U pszczoły miodnej wyróżnia się czerw pszczeli, w pszczelich komórkach plastra, z którego powstają robotnice, i czerw trutowy, z którego rozwijają się trutnie, najczęściej w komórkach trutowych.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
zjawisko polegające na obecności w jądrze komórkowym jednego zestawu chromosomów, u pszczół to trutnie mają pojedynczy zestaw
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea
płyn ustrojowy spełniający funkcje nośnika substancji odżywczych, hormonów i produktów przemiany materii
Robotnica pszczoły miodnejRobotnica pszczoły miodnej
Matka pszczoły miodnejMatka pszczoły miodnej
Truteń pszczeliTruteń pszczeli
otaczające matkę pszczelą skupisko pszczół robotnic, ciasno przylegających do siebie

Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
podstawowy element plastra służący do wychowu czerwia i gromadzenia zapasów. Przekrój poprzeczny komórek plastra jest regularnym sześciokątem. Rozróżnia się komórki plastra pszczele, trutowe i mateczniki. Matecznik nie jest częścią składową plastra, pszczoły budują go w miarę potrzeby, a po wykorzystaniu zgryzają.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
(Eucera) gatunek dzikiej pszczoły samotnicy
stadium rozwojowe wszystkich postaci pszczół, przebiegające w komórkach plastra. Okres larwalny rozpoczyna się wyjściem larwy z jaja i kończy przeobrażeniem w poczwarkę.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej

jedyna w pszczelej rodzinie samica o całkowicie rozwiniętych narządach rozrodczych, zdolna do rozrodu; utrzymuje ciągłość życia rodziny pszczelej. Rozwija się z takiego samego jaja (zapłodnionego) jak robotnica, lecz w mateczniku. Jej larwa jest obficie karmiona mleczkiem pszczelim przez cały okres żerowania; po 16 dniach osiąga postać owada dorosłego (dł. 20–25 mm, trąbka słabo rozwinięta, brak koszyczków i gruczołów woskowych), a po kolejnych 7 dniach jest dojrzała płciowo. Podczas lotów godowych kopuluje z trutniami (przyjmuje ok. 7 mln plemników), a następnie składa jaja do komórek plastra (rocznie ok. 120–150 tys. jaj). W naszych warunkach żyje 4–5 lat.
Matka pszczoły miodnejMatka pszczoły miodnej

naturalny produkt spożywczy o charakterystycznym słodkim smaku, swoistej barwie i aromacie (rzadziej bezwonny), wytwarzany przez robotnice pszczoły miodnej (jako zapas pokarmowy w komórkach plastra pszczelego) z nektaru roślin bądź spadzi lub obu tych surowców
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea

grudki pyłku kwiatowego (zwykle jednego gatunku roślin, wyjątkowo mieszany) zlepione miodem lub nektarem i przynoszone do ula w tzw. koszyczku na zewnętrznej stronie goleni trzeciej pary odnóży pszczoły zbieraczki
Robotnica pszczoły miodnejRobotnica pszczoły miodnej

pyłek kwiatowy zmagazynowany i zakonserwowany w komórkach plastra, pokarm białkowy pszczół, powstały w wyniku fermentacji mlekowej z pyłku kwiatowego
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej

woskowy element gniazda pszczelego złożony z sześciokątnych komórek, zbudowany przez pszczoły robotnice
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
zasoby surowców pochodzenia roślinnego (nektar, pyłek kwiatowy, spadź, niekiedy także inne soki roślinne), zbierane i wykorzystywane przez pszczoły jako pokarm i surowiec do produkcji miodu i pierzgi
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
pierwszy wylot z ula pszczół robotnic w 9–10 dniu ich życia, podejmowany w celu opróżnienia jelita z nagromadzonego kału oraz poznania ula, jego położenia, wyglądu i najbliższego otoczenia
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej

żyje w zhierarchizowanych społeczeństwach zwanych rodzinami pszczelimi; charakteryzuje się wysoko wyspecjalizowanym podziałem funkcji w rodzinie (jedna matka pszczela, ok. 6–50 tys. robotnic i do 2 tys. trutni). Matka pszczela ma za zadanie przedłużenie gatunku; po unasiennieniu składa dwa rodzaje jaj: zapłodnione — do komórek pszczelich lub matecznika (z nich powstają diploidalne pszczoły robotnice i matki pszczele) oraz niezapłodnione — do komórek trutowych (z nich powstają haploidalne trutnie).
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea
samica o uwstecznionych narządach rozrodczych, przystosowana do wykonywania prac na rzecz rodziny pszczelej
Robotnica pszczoły miodnejRobotnica pszczoły miodnej
naturalny sposób podziału rodziny pszczelej na odrębne roje. Dokonuje się najczęściej na przełomie maja i czerwca, gwałtownie wzrasta wtedy liczebność pszczół, a substancja mateczna nie dociera do wszystkich robotnic w ulu. Od macierzystej rodziny pszczelej oddziela się jeden lub kilka (do pięciu) rojów pszczelich.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej

słodka, lepka, gęsta ciecz występująca na liściach, zielonych pędach i gałązkach niektórych gatunków drzew i krzewów, produkowana przez drobne owady z rzędu pluskwiaków, głównie mszyce i czerwce, które aparatem gębowym nakłuwają liście i młode pędy, z których wysysają sok. Zawiera on stosunkowo dużo cukrów, lecz znikomą ilość substancji azotowych. Aby zaspokoić potrzeby białkowe, mszyce i czerwce zmuszone są pobierać ogromną ilość soku, jednocześnie nie mogą przyswoić nadmiaru cukrów i wydalają je. Wydaliny czerwców spływają w postaci większych kropli, a mszyc wyrzucane są w postaci drobnych kropelek. Pokrywają one liście i gałązki znajdujące się niżej, a także rośliny rosnące pod drzewami.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
brzuszny półpierścień odwłokowy pszczoły
Robotnica pszczoły miodnejRobotnica pszczoły miodnej
grzbietowy półpierścień odwłokowy pszczoły
Robotnica pszczoły miodnejRobotnica pszczoły miodnej

samiec pszczoły miodnej. Rozwija się około 24 dni z niezapłodnionego jaja złożonego przez matkę pszczelą lub trutówkę; żyje dwa–trzy miesiące w okresie wiosenno‑letnim. Po kopulacji z matką pszczelą trutnie nie są zdolne do życia i giną, natomiast pozostałe, gdy pożytki znacznie zmaleją, są wypędzane przez robotnice i giną śmiercią głodową.
Truteń pszczeliTruteń pszczeli
włókno filcowe, popularnie używane do izolowania uli na zimę
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea
wychodzenie z zasklepionych komórek dorosłych pszczół, które przegryzają oprzęd i zasklep woskowy. Robotnice rozrywają w środku osnute oprzędem wieczko, natomiast trutnie matki odcinają żuwaczkami zasklep dookoła jego podstawy.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
usuwanie trutni przez robotnice z ula po okresie rójek, najczęściej pod koniec lipca. Zaczyna się od przepychania trutni na boczne plastry, ściany lub dennicę ula, a po ich wygłodzeniu, gdy stają się słabsze, wywlekaniu za skrzydła lub nogi z ula. Bezpośrednią przyczyną jest brak pożytku i pogoda niesprzyjająca lotom.
Życie pszczoły miodnejŻycie pszczoły miodnej
cienka warstwa wosku pszczelego zamykająca wejście do komórki z miodem
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea
okres pomiędzy ostatnim jesiennym a pierwszym wiosennym oblotem pszczół, kiedy nie opuszczają one ula
Pszczoła miodna, przedstawicielka ApoideaPszczoła miodna, przedstawicielka Apoidea