E-materiały do kształcenia zawodowego

Zagrożenia występujące w górnictwie podziemnym

Eksploatacja podziemna złóż - Technik górnictwa podziemnego 311703, Górnik eksploatacji podziemnej 811101

bg‑gold

Słownik pojęć dla e‑materiału

Aby wyszukać pojęcie lub frazę występujące w słowniku, wpisz je w poniższą ramkę.

1
chodnik badawczy
chodnik badawczy

wykorzystywany do przeprowadzania badań pod kątem rozpoznania, zwany też chodnikiem rozpoznawczym lub wytycznym

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

czysta substancja węglowa (csw)
czysta substancja węglowa (csw)

jest to liczba opisująca ilość czystego atomicznego węgla w skale bez wody i popiołu

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

dyspozytor kopalni
dyspozytor kopalni

osoba, której zadaniem jest przede wszystkim na bieżąco kontrolować ruch zakładu górniczego

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

górnik przodowy
górnik przodowy

osoba kierująca pracą zespołu pracowników

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

górotwór skłonny do tąpań
górotwór skłonny do tąpań

górotwór, w którym, na podstawie wyników badań oraz opinii rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego, kierownik ruchu zakładu górniczego stwierdził możliwość kumulowania energii i jej nagłego wyładowania w momencie zmiany lub zniszczenia struktury górotworu

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

katastopnie
katastopnie

jednostka intensywności chłodzenia, wyrażana w K

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

kategorie zagrożenia metanowego
kategorie zagrożenia metanowego

ustalane w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny.

Udostępniony pokład lub jego część jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednej z czterech kategorii zagrożenia metanowegozagrożenie metanowezagrożenia metanowego:

Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli objętościowa ilość metanu pochodzenia naturalnego zawarta w jednostce wagowej w głębi calizny węglowej, zwana dalej „metanonośnością”metanonośność„metanonośnością”, wynosi od do w przeliczeniu na czystą substancję węglowączysta substancja węglowa (csw)czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż , lecz nie jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Do kategorii zagrożenia metanowego zalicza się udostępniony pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub zaistniał nagły wypływ metanunagły wypływ metanunagły wypływ metanu albo wyrzut metanu i skałwyrzut metanu i skałwyrzut metanu i skał

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Infografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”D1BzwU5OWInfografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”

kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skał
kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skał

w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny ustala się trzy kategorie zagrożenia wyrzutami gazów i skałwyrzut metanu i skałwyrzutami gazów i skał:

Pokład lub jego część jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednej z trzech kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skałzagrożenie wyrzutami gazów i skałzagrożenia wyrzutami gazów i skał.

Do kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał zalicza się pokład lub jego część, jeżeli metanonośnośćmetanonośnośćmetanonośność wynosi od do w przeliczeniu na czystą substancję węglowączysta substancja węglowa (csw)czystą substancję węglową, przy czym wskaźnik zwięzłości węgla jest mniejszy niż lub intensywność desorpcji metanu jest większa niż .
Do kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał zalicza się pokład lub jego część, jeżeli metanonośność jest większa niż w przeliczeniu na czystą substancję węglową, przy czym wskaźnik zwięzłości węgla jest mniejszy niż 0,3 lub intensywność desorpcji metanu jest większa niż .
Do kategorii zagrożenia wyrzutami gazów i skał zalicza się pokład lub jego część, jeżeli:

  1. zaistniał wyrzut gazów i skałwyrzut metanu i skałwyrzut gazów i skał lub

  2. zaistniał nagły wypływ gazównagły wypływ metanunagły wypływ gazów, lub

  3. zaistniały okoliczności określone w ust. 4 oraz zaistniała co najmniej jedna z następujących okoliczności:

    1. zwiększona objętość zwiercin w czasie wiercenia otworów, wyrażona w  uzyskanych z  bieżącego otworu badawczego wierconego wiertarkami obrotowymi o średnicy wiertła ,

    2. wydmuchy zwiercin i gazów w czasie wiercenia otworów badawczych wiertarkami obrotowymi o średnicy wiertła ,

    3. zakleszczanie lub wypychanie wiertła w czasie wiercenia otworów badawczych wiertarkami obrotowymi o średnicy wiertła ,

    4. odpryskiwanie węgla z ociosów i czoła przodka oraz trzaski w głębi calizny węglowej,

    5. nagły wzrost metanowości względnej lub bezwzględnej,

    6. zwiększone wydzielanie się gazów po robotach strzałowych,

    7. zwiększone ilości urobku i jego rozrzucenie na większą odległość od przodka mimo braku zmiany technologii wykonywania robót strzałowych,

    8. zmniejszone zwięzłości i zmiany struktury węgla w czasie prowadzenia wyrobiska,

    9. wydzielanie lub wykraplanie wody na powierzchni calizny węglowej,

    10. zmiana barwy węgla na powierzchni calizny węglowej

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

klasy zagrożenia radiacyjnego
klasy zagrożenia radiacyjnego

w podziemnych zakładach górniczych ustala się dwie klasy zagrożenia radiacyjnegozagrożenie radiacyjnezagrożenia radiacyjnego:

Wyrobisko lub jego część jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych podlega zaliczeniu do jednej z dwóch klas zagrożenia radiacyjnego.

Do wyrobisk lub ich części klasy A zalicza się wyrobisko lub jego część zlokalizowane na terenach kontrolowanych w rozumieniu ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz.U. z 2018r. poz. 792).
Do wyrobisk lub ich części klasy B zalicza się wyrobisko lub jego część zlokalizowane na terenach nadzorowanych w rozumieniu ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz.U. z 2018r. poz. 792)

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

klasy zagrożenia wybuchem pyłu węglowego
klasy zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny ustala się dwie klasy zagrożenia wybuchem pyłu węglowegozagrożenie wybuchem pyłu węglowegozagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

Pokład węgla lub jego część oraz wyrobisko lub jego część są przestrzeniami, które w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlegają zaliczeniu do jednej z dwóch klas zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.

Do klasy A zagrożenia wybuchem pyłu węglowego zalicza się pokład węgla lub jego część, łącznie z wyrobiskami drążonymi w tym pokładzie lub jego części, jeżeli w tym pokładzie lub jego części lub w wyrobiskach lub ich częściach znajduje się pył kopalniany zabezpieczony w sposób naturalnypył kopalniany zabezpieczony w sposób naturalnypył kopalniany zabezpieczony w sposób naturalny.
Do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego zalicza się pokład węgla lub jego część, łącznie z wyrobiskami drążonymi w tym pokładzie lub jego części, jeżeli w tym pokładzie lub jego części lub w wyrobiskach lub ich częściach nie występują okoliczności określone w ustępie 4

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

kruszarka urobku
kruszarka urobku

służy do rozdrabniania, rozbijania nadgabarytowych brył urobku odspajanych od calizny węglowej. Powinna być zabudowana w bezpośredniej bliskości napędu wysypowego przenośnika

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

kryterium oceny zagrożenia klimatycznego
kryterium oceny zagrożenia klimatycznego

występowanie:

  1. temperatury powietrza mierzonej termometrem suchym większej niż 28°C lub intensywności chłodzenia mniejszej niż 11 katastopnikatastopniekatastopni wilgotnych (Kw) albo

  2. temperatury zastępczej klimatu większej niż 26°C.

W podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny oceny zagrożenia klimatycznegozagrożenie klimatycznezagrożenia klimatycznego dokonuje się przez określenie parametrów mikroklimatu powietrza kopalnianego na podstawie pomiaru temperatury powietrza termometrem suchym na stanowisku pracy lub pomiaru intensywności chłodzenia na stanowisku pracy. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż węgiel kamienny oceny zagrożenia klimatycznego dokonuje się przez wyznaczenie temperatury zastępczej klimatu w sposób określony w Polskiej Normie dotyczącej wyznaczania temperatury zastępczej klimatu lub przez określenie parametrów mikroklimatu powietrza kopalnianego na stanowisku pracy.

W podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny stanowisko pracy podlega zaliczeniu do:

I stopnia zagrożenia klimatycznego, jeżeli temperatura powietrza mierzona termometrem suchym jest większa niż 28°C i nie przekracza 31°C lub intensywność chłodzenia jest mniejsza niż 11 katastopni wilgotnych (Kw);
II stopnia zagrożenia klimatycznego, jeżeli temperatura powietrza mierzona termometrem suchym jest większa niż 31°C i nie przekracza 33°C;
III stopnia zagrożenia klimatycznego, jeżeli temperatura powietrza mierzona termometrem suchym jest większa niż 33°C

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

kryterium oceny zagrożenia substancjami promieniotwórczymi
kryterium oceny zagrożenia substancjami promieniotwórczymi

zwane dalej „zagrożeniem radiacyjnym”zagrożenie radiacyjne„zagrożeniem radiacyjnym”, jest możliwość:

  1. narażenia na wchłonięcie do organizmu krótkożyciowych produktów rozpadu radonu lub izotopów radu,

  2. narażenia zewnętrznego na promieniowanie gamma emitowane przez osady dołowe i skały górotworu – przy czym prawdopodobieństwo ich wystąpienia może być wcześniej oszacowane

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

kryterium oceny zagrożenia wodnego
kryterium oceny zagrożenia wodnego

możliwość wystąpienia zwiększonego lub niekontrolowanego dopływu albo możliwość wdarcia się do istniejącego lub projektowanego wyrobiska lub jego części: wody, solanki, ługów lub wody z luźnym materiałem, stwarzającego niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

lampa nahełmna
lampa nahełmna

przeznaczona do indywidualnego oświetlenia miejsca pracy górnika, zasilana poprzez bezobsługowy akumulator, wyposażona w nadajnik lokacyjny. Może być wykorzystywana w wyrobiskach podziemnych zakładów zagrożonych i niezagrożonych wybuchem metanu oraz pyłu węglowegopył węglowypyłu węglowego, może tez pracować przy wystąpieniu atmosfery wybuchowej

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

łuk elektryczny
łuk elektryczny

ciągłe wyładowanie elektryczne o wysokim natężeniu, przechodzące przez lukę powietrzną między przewodnikami. Charakterystyczne dla niego są jasne światło ultrafioletowe oraz bardzo wysoka temperatura. Najczęściej jest spowodowany zwarciem w wyniku awarii technicznej sprzętu elektrycznego, wynikającym zarówno z uszkodzenia jak i błędów ludzkich. Jego energia termiczna uszkadza odsłonięte części ciała lub te słabo chronione przez odzież, często dochodzi też do pożaru ubrania. Konsekwencją są oparzenia, a także ślepota czy nawet śmierć

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

metanonośność
metanonośność

objętościowa zawartość metanu pochodzenia naturalnego w węglu w przeliczeniu na tzw. czystą substancję węglowączysta substancja węglowa (csw)czystą substancję węglową, czyli węgiel pozbawiony wody i popiołu. Wyrażana w jednostce

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

miejsca, w których jest możliwe zapoczątkowanie wybuchu pyłu węglowego
miejsca, w których jest możliwe zapoczątkowanie wybuchu pyłu węglowego
  1. miejsca wykonywania robót strzałowych w wyrobiskach zagrożonych wybuchem pyłu węglowegozagrożenie wybuchem pyłu węglowegozagrożonych wybuchem pyłu węglowego;

  2. miejsca urabiania węgla;

  3. miejsca nagromadzenia metanu w ilości co najmniej ;

  4. miejsca nagromadzenia niebezpiecznego pyłu węglowegoniebezpieczny pył węglowyniebezpiecznego pyłu węglowego w ilości co najmniej wyrobiska w pyle kopalnianym niezabezpieczonym w sposób naturalnypył kopalniany niezabezpieczony w sposób naturalnypyle kopalnianym niezabezpieczonym w sposób naturalny na długości większej niż , w wyrobisku lub jego części, w którym są eksploatowane maszyny lub urządzenia elektryczne;

  5. pola pożarowe;

  6. zbiorniki węgla;

  7. składy materiałów wybuchowych;

  8. strefy szczególnego zagrożenia tąpaniamizagrożenie tąpaniamizagrożenia tąpaniami;

  9. wyrobiska lub ich części o nachyleniu większym niż z transportem linowym, kołowym lub kolejkami, w których są zainstalowane kable lub przewody elektryczne, z wyjątkiem szybów lub szybików;

  10. ściany podczas zbrojenia i likwidacji

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

nagły wypływ metanu
nagły wypływ metanu

zachodzące w krótkim okresie intensywne – niezwiązane ze skutkami zawału, tąpnięciatąpnięcie w wyrobiskutąpnięcia lub odgazowania urobionych skał albo węgla lub niezwiązane z zaburzeniami w przewietrzaniu wyrobiska – wydzielanie się metanu z górotworu, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

  1. nagromadzenie się metanu o wartości stężenia, która może spowodować jego wybuch, lub

  2. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

niebezpieczny pył węglowy
niebezpieczny pył węglowy

pył węglowypył węglowypył węglowy pochodzący z pokładu węgla zagrożonego wybuchem pyłu węglowegozagrożenie wybuchem pyłu węglowegozagrożonego wybuchem pyłu węglowego

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

obudowa ŁP (łukowo‑podatna)
obudowa ŁP (łukowo‑podatna)

jeden z rodzajów obudów, przeznaczona do zabezpieczenia wyrobisk korytarzowych, przed odspajaniem się skał, zmniejszaniem przestrzeni na skutek oddziaływania naprężeń górotworu, wdarciem i zalaniem wodą

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

odprężenie pokładu lub jego części
odprężenie pokładu lub jego części

takie zabiegi techniczne w pokładzie lub w jego otoczeniu – w szczególności eksploatacja sąsiednich pokładów – których skutkiem jest pozbawienie tego pokładu zdolności do kumulowania energii lub obniżenie tej zdolności

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

odprężenie w wyrobisku
odprężenie w wyrobisku

zwane dalej „odprężeniem”, to zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworuwstrząs górotworuwstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo uszkodzeniu w stopniu:

  1. niepowodującym utraty jego funkcjonalności lub pogorszenia bezpieczeństwa jego użytkowania albo

  2. powodującym:

    1. nieznaczną utratę jego funkcjonalności lub

    2. nieznaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pochłaniacz górniczy ochronny górniczy POG‑8M
pochłaniacz górniczy ochronny górniczy POG‑8M

indywidualny sprzęt ochrony dróg układu oddechowego, używany podczas wycofywania się z miejsc zagrożonych lub objętych pożarem w kopalni, zabezpieczający przed tlenkiem węgla.

osoba dozoru ruchu
osoba dozoru ruchu

organizuje i nadzoruje roboty w ciągu technologicznym wydobywania kopaliny, kontroluje parametry techniczne procesów technologicznych wydobywanych kopalin oraz sporządza raporty. Jest odpowiedzialna za wykonanie określonych zadań produkcyjnych, planuje i nadzoruje roboty wykonywane przez podległe brygady, odpowiada za ich bezpieczeństwo, jest odpowiedzialna za wykonywanie robót górniczych zgodnie z opracowaną technologią i obowiązującymi przepisami

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

podstawowe kryterium oceny zagrożenia metanowego
podstawowe kryterium oceny zagrożenia metanowego

możliwość powstania w atmosferze kopalnianej stężenia metanu, które może spowodować:

  1. powstanie mieszaniny beztlenowej lub

  2. zapalenie metanu, lub

  3. wybuch metanu – stwarzając niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

podstawowe kryterium oceny zagrożenia tąpaniami
podstawowe kryterium oceny zagrożenia tąpaniami

możliwość zaistnienia w górotworze skłonnym do tąpańgórotwór skłonny do tąpańgórotworze skłonnym do tąpań lub w skałach skłonnych do tąpańskały skłonne do tąpańskałach skłonnych do tąpań:

  1. wstrząsu górotworuwstrząs górotworuwstrząsu górotworu lub

  2. odprężenia w wyrobiskuodprężenie w wyrobiskuodprężenia w wyrobisku lub jego części, lub

  3. tąpnięcia w wyrobiskutąpnięcie w wyrobiskutąpnięcia w wyrobisku lub jego części
    – w wyniku niekorzystnych warunków geologiczno‑górniczych w wyrobisku lub jego części lub w jego otoczeniu

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

podstawowe kryterium oceny zagrożenia wybuchem pyłu węglowego
podstawowe kryterium oceny zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

rozumianego jako ziarna węgla przechodzące przez sito o wymiarach oczek równych 1×1 mm:

  1. w pokładzie węgla oraz w wyrobisku drążonym w tym pokładzie lub jego części – jest stwierdzenie w tym pokładzie lub jego części lub wyrobisku lub jego części zawartości części lotnych w węglu większej niż 10% w bezwodnej i bez- popiołowej substancji węglowej;

  2. w wyrobisku poziomym oraz wyrobisku pochyłym o nachyleniu do 45°, z wyjątkiem wyrobiska drążonego w pokładzie węgla lub jego części – jest brak możliwości uznania tego wyrobiska lub jego części za niezagrożone wybuchem pyłu węglowego;

  3. w wyrobisku pionowym oraz w wyrobisku pochyłym o nachyleniu większym niż 45°, w tym w szybie lub szybiku, z wyjątkiem wyrobiska, w tym szybu lub szybiku, drążonego w pokładzie węgla lub jego części – jest brak możliwości uznania tego wyrobiska lub jego części, w tym szybu lub szybiku, za niezagrożone wybuchem pyłu węglowego

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pochylnia
pochylnia

pochyłe wyrobisko korytarzowe łączące dwa lub więcej punktów znajdujących się na różnych poziomach, wydrążone mniej więcej równolegle do linii nachylenia pokładu, w którym urobek opuszczany jest z góry w dół

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

podstawowe kryterium oceny zagrożenia wyrzutami gazów i skał
podstawowe kryterium oceny zagrożenia wyrzutami gazów i skał

możliwość zaistnienia następujących zjawisk gazogeodynamicznych:

  1. wyrzutu gazów i skał, będącego dynamicznym przemieszczeniem rozkruszonych skał lub kopaliny z calizny węglowej do wyrobiska lub jego części przez energię gazów wydzielonych z górotworu w wyniku działania czynników geologiczno‑górniczych, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

    1. zjawiska akustyczne,

    2. podmuch powietrza,

    3. uszkodzenie jego obudowy lub znajdujących się w nim maszyn i urządzeń,

    4. powstanie kawerny powyrzutowej, będącej pustką w jego stropie, spągu lub ociosie,

    5. zaburzenie w jego przewietrzaniu,

    6. nagromadzenie się gazów o wartości stężenia, która może spowodować ich wybuch,

    7. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania, lub

  2. nagłego wypływu gazów z górotworu do wyrobiska lub jego części, zwanego dalej „nagłym wypływem gazów”, będącego zachodzącym w krótkim okresie intensywnym – niezwiązanym ze skutkami zawału, tąpnięcia lub odgazowania urobionych skał albo węgla lub niezwiązanym z zaburzeniami w przewietrzaniu wyrobiska – wydzielaniem się gazów z górotworu, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

    1. nagromadzenie się gazów o wartości stężenia, która może spowodować ich wybuch, lub

    2. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pożar egzogeniczny
pożar egzogeniczny

pożar podziemny powstały z przyczyn zewnętrznych np. otwartego ognia, wskutek wadliwej pracy urządzeń elektrycznych bądź mechanicznych, wywołany wybuchem gazu lub pyłu węglowegopył węglowypyłu węglowego, wskutek robót strzelniczych, celowego podpalenia

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

pożar endogeniczny
pożar endogeniczny

pożar powstały z przyczyn wewnętrznych, na skutek przemian chemicznych zachodzących w ciałach palnych bądź ich domieszkach w określonych warunkach

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

pożar podziemny
pożar podziemny

wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego ognia, żarzącej lub palącej się płomieniem otwartym substancji, a także stwierdzenie w powietrzu kopalnianym dymów lub ilości tlenku węgla w rejonowym prądzie powietrza większej niż 25 d m 3 min .

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

przewietrzanie - system U
przewietrzanie - system U

najbardziej powszechny w polskich kopalniach sposób wentylacji. Zakłada przewietrzanie od granic pola eksploatacyjnego wysokowydajnych ścian, a także w przypadku dużego zagrożenia metanowego. Powietrze jest tu prowadzone chodnikiem wzdłuż calizny węglowej, a po przewietrzaniu ściany jest odprowadzane chodnikiem również wzdłuż calizny węglowej

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pył kopalniany
pył kopalniany

pył powstały podczas robót górniczych, z dodatkiem substancji zabezpieczających przed wybuchem

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pył kopalniany niezabezpieczony w sposób naturalny
pył kopalniany niezabezpieczony w sposób naturalny
  1. nie zawiera wody przemijającej pochodzenia naturalnego uniemożliwiającej przenoszenie wybuchu pyłu węglowego i całkowicie pozbawiającej pył kopalniany lotności lub

  2. zawiera mniej niż:

    1. 70% części niepalnych stałych pochodzenia naturalnego w polach niemetanowych lub

    2. 80% części niepalnych stałych pochodzenia naturalnego w polach metanowych

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pył kopalniany zabezpieczony w sposób naturalny
pył kopalniany zabezpieczony w sposób naturalny

pył kopalniany, który spełnia następujące warunki określone w ust. 5 Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych:

  1. zawiera wodę przemijającą pochodzenia naturalnego uniemożliwiającą przenoszenie wybuchu pyłu węglowego i całkowicie pozbawiającą pył kopalniany lotności lub

  2. zawiera co najmniej:

    1. 70% części niepalnych stałych pochodzenia naturalnego w polach niemetanowych lub

    2. 80% części niepalnych stałych pochodzenia naturalnego w polach metanowych

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

pył węglowy
pył węglowy

ziarna węgla kamiennego przechodzące przez sito o wymiarach oczek 1×1 mm

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

siatki stalowe łańcuchowo‑węzłowo‑przegubowe
siatki stalowe łańcuchowo‑węzłowo‑przegubowe

służą do opinki obudowy wyrobisk górniczych, stanowią zabezpieczenie przed obrywającymi się lub osuwającymi bryłami węgla, kamienia czy rud

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

skały skłonne do tąpań
skały skłonne do tąpań

skały, w których, na podstawie wyników badań oraz opinii rzeczoznawcy do spraw ruchu zakładu górniczego, kierownik ruchu zakładu górniczego stwierdził możliwość kumulowania energii i jej nagłego wyładowania w momencie zmiany lub zniszczenia struktury skał

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia

Art. 119. Prawa Górniczego i Geologicznego mówi:
1. Kto spostrzeże zagrożenie dla ludzi, zakładu górniczego lub jego ruchu, uszkodzenie albo nieprawidłowe działanie urządzeń tego zakładu, jest obowiązany niezwłocznie ostrzec osoby zagrożone, podjąć środki dostępne w celu usunięcia niebezpieczeństwa oraz zawiadomić o niebezpieczeństwie najbliższą osobę kierownictwa lub dozoru ruchu.

3. W przypadku powstania stanu zagrożenia życia lub zdrowia osób przebywających w zakładzie górniczym, niezwłocznie wstrzymuje się prowadzenie ruchu w strefie zagrożenia, wycofuje się ludzi w bezpieczne miejsce i podejmuje się niezbędne działania, w tym środki dostępne w celu usunięcia stanu zagrożenia.

W związku z powyższym, w sytuacji zagrożenia należy:

1) Ostrzec osoby zagrożone.

2) Zawiadomić najbliższą osobę dozoru lub kierownictwa o zaistniałym zdarzeniu.

3) Podjąć próbę usunięcia zagrożenia.

4) Udzielić pomocy osobom poszkodowanym (w tym, jeśli to konieczne, wezwać ratowników górniczych oraz udzielać pierwszej pomocy aż do ich przyjazdu w miejsce zdarzenia).

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 2%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 2%:
  1. wyłączyć sieć elektryczną,

  2. unieruchomić maszyny i urządzenia (nie wyłącza się urządzeń elektrycznych lub zasilanych sprężonym powietrzem, które mogą być eksploatowane przy dowolnym stężeniu metanu w powietrzu),

  3. zawiadomić najbliższą osobę dozoru ruchuosoba dozoru ruchuosobę dozoru ruchu,

  4. dokonać dodatkowe pomiary w celu ustalenia przyczyny powstania przekroczenia stężenia metanu w powietrzu, rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc wypływu metanu,

  5. przystąpić do aktywnego zwalczania nagromadzenia metanu na niżej wymienionych zasadach:

    1. w miejsce wystąpienia zagrożenia, w pierwszej kolejności skierować osobę dozoru wraz z minimalną niezbędną liczbą pracowników, którzy przystąpią do zlikwidowania powstałego nagromadzenia metanu w wyrobisku,

    2. proponowane działania mające na celu aktywne zwalczanie nagromadzeń metanu:

      • kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

      • kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

      • udrożnienie dróg wentylacyjnych,

      • zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej), - zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

      • kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania.

  6. W sytuacji, gdy podjęte działania nie doprowadzą do likwidacji zagrożenia należy o zaistniałej sytuacji poinformować nadsztygara wentylacji na danej zmianie (w dni wolne od pracy nadsztygara wentylacji lub nadsztygara górniczego prowadzącego zmianę) który skieruje na miejsce:

    1. pracowników działu wentylacji posiadających odpowiednie kwalifikacje,

    2. i/lub zastęp ratowników,

    3. i/lub osoby dozoru ruchu działu wentylacji na danej zmianie.

    Wyżej wymienieni pracownicy podejmą odpowiednie działania w celu usunięcia nagromadzeń stężeń metanu

Infografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”D1BzwU5OWInfografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 3%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu w wyrobisku stężenia metanu wynoszącego więcej niż 3%:
  1. wyłączyć sieć elektryczną,

  2. unieruchomić maszyny i urządzenia (nie wyłącza się urządzeń elektrycznych lub zasilanych sprężonym powietrzem, które mogą być eksploatowane przy dowolnym stężeniu metanu w powietrzu) oraz wstrzymać wszystkie prace w rejonie w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu,

  3. zawiadomić najbliższą osobę dozoru ruchuosoba dozoru ruchuosobę dozoru ruchu,

  4. wycofać osoby z zagrożonych wyrobisk (nie stosuje się do osób wykonujących czynności związane z usuwaniem nagromadzeń metanu),

  5. zabezpieczyć wejścia do zagrożonych wyrobisk,

  6. proponowane działania mające na celu aktywne zwalczanie nagromadzeń metanu:

    1. kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

    2. kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

    3. udrożnienie dróg wentylacyjnych,

    4. zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej),

    5. zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

    6. kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania,

    7. doszczelnienie miejsc wypływu metanu za pomocą płótna antyelektrostatycznego, a następnie wypełnienie za pomocą środków chemicznych lub cementowo mineralnych lub podsadzki hydraulicznej,

    8. analiza sieci wentylacyjnej w danym rejonie w celu doprowadzenia, do miejsca w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu, zwiększonych ilości powietrza.

    Powrót osób do wyrobisk i wznowienie przerwanych robót są dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy stężenie metanu w powietrzu wyniesie mniej niż 2%

Infografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”D1BzwU5OWInfografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”

sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu nad obudową wyrobiska górniczego stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie mniej niż 3%:
sposób postępowania na wypadek zaistnienia zagrożenia metanowego polegającego na stwierdzeniu nad obudową wyrobiska górniczego stężenia metanu w powietrzu wynoszącego nie mniej niż 3%:
  1. niezwłocznie wstrzymać roboty w wyrobisku oraz poinformować osobę dozoruosoba dozoru ruchuosobę dozoru nadzorującą prace w rejonie w którym stwierdzono przekroczenie stężeń metanu wynoszącą nie mniej niż 5% oraz Dyspozytora Gazometrii,

  2. przeprowadzić dodatkowe pomiary w celu ustalenia rozmiarów nagromadzenia metanu i miejsc jego wypływu,

  3. podjąć działania mające na celu likwidację zagrożenia,

  4. w sytuacji, gdy podjęte działania nie doprowadzą do likwidacji zagrożenia należy o zaistniałej sytuacji poinformować nadsztygara wentylacji na danej zmianie (w dni wolne od pracy nadsztygara wentylacji lub nadsztygara górniczego prowadzącego zmianę) który skieruje na miejsce:

    1. pracowników działu wentylacji posiadających odpowiednie kwalifikacje,

    2. i/lub zastęp ratowników,

    3. i/lub osoby dozoru ruchu działu wentylacji na danej zmianie.

    Wyżej wymienieni pracownicy podejmą odpowiednie działania w celu usunięcia nagromadzeń stężeń metanu.

  5. Proponowane działania mające na celu likwidację zagrożenia:

    1. kontrola i ewentualna naprawa zabudowanych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych,

    2. kontrola i usunięcie ewentualnych usterek tam wentylacyjnych w rejonie,

    3. udrożnienie dróg wentylacyjnych,

    4. zastosowanie dodatkowych pomocniczych urządzeń wentylacyjnych (np. przegrody wentylacyjnej, nawiewki kierunkowej, strumiennicy pneumatycznej),

    5. zastosowanie dodatkowej wentylacji lutniowej z wykorzystaniem Huraganu lub wentylatora (grupa 1, kategoria M1),

    6. kontrola i/lub regulacja ujęć odmetanowania,

    7. doszczelnienie miejsc wypływu metanu za pomocą płótna antyelektrostatycznego, a następnie wypełnienie za pomocą środków chemicznych lub cementowo mineralnych, lub podsadzki hydraulicznej,

    8. analiza sieci wentylacyjnej w danym rejonie w celu doprowadzenia, do miejsca w którym nastąpiło przekroczenie stężeń metanu, zwiększonych ilości powietrza.

    Dyspozytor Gazometrii o wszystkich przekroczeniach stężeń metanu oraz podjętych w związku z tym działaniach informuje na bieżąco Dyspozytora Ruchu Zakładu Górniczego

Infografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”D1BzwU5OWInfografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”

stopnie zagrożenia tąpaniami
stopnie zagrożenia tąpaniami

pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpańgórotwór skłonny do tąpańgórotworze skłonnym do tąpań jest przestrzenią, która w podziemnych zakładach górniczych wydobywających węgiel kamienny podlega zaliczeniu do jednego z dwóch stopni zagrożenia tąpaniamizagrożenie tąpaniamizagrożenia tąpaniami.

Do stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpań, jeżeli:

  1. dokonano odprężenia pokładu lub jego częściodprężenie pokładu lub jego częściodprężenia pokładu lub jego części:

    1. przez wybranie pokładu odprężającego lub jego warstwy z zastosowaniem zawału stropu w odległości nie większej niż 50 m pod pokładem odprężanym lub 20 m nad tym pokładem lub

    2. przez wybranie pokładu odprężającego lub jego warstwy z zastosowaniem podsadzki hydraulicznej w odległości nie większej niż 30 m pod pokładem odprężanym lub 15 m nad tym pokładem, lub

    3. przez pełne wybranie warstwy pokładu odprężanego – w przypadku grubego pokładu – a po dokonaniu tego odprężenia nie zaistniało tąpnięcie albo d) nie zachowując wymagań określonych w literze , albo

  2. nie dokonano odprężenia pokładu lub jego części.

Do stopnia zagrożenia tąpaniami zalicza się pokład lub jego część w górotworze skłonnym do tąpań:

  1. jeżeli nie dokonano odprężenia pokładu lub jego części w sposób określony w ustępie 3 punkt 1 lub

  2. w którym zaistniało tąpnięcietąpnięcie w wyrobiskutąpnięcie

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

stopnie zagrożenia wodnego
stopnie zagrożenia wodnego

w podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż sól ustala się trzy stopnie zagrożenia wodnegozagrożenie wodnezagrożenia wodnego.

Do stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoże lub jego część oraz otaczający górotwór w granicach obszaru górniczego, jeżeli:

  1. zbiorniki i cieki wodne na powierzchni terenu są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk warstwą izolującą o miąższości zapewniającej bezpieczeństwo prowadzonych robót górniczych lub

  2. poziomy wodonośne są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk warstwą izolującą o miąższości zapewniającej bezpieczeństwo prowadzonych robót górniczych, lub

  3. z poziomów wodonośnych odprowadzono zasoby statyczne wód, a dopływ z zasobów dynamicznych ma stałe natężenie umożliwiające bieżące odwadnianie wyrobiska lub jego części lub wyrobisk, lub

  4. podziemne zbiorniki wodne są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk lub ich części warstwą izolującą o miąższości zapewniającej bezpieczeństwo prowadzonych robót górniczych.

Do stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoże lub jego część oraz otaczający górotwór w granicach obszaru górniczego, jeżeli:

  1. zbiorniki i cieki wodne na powierzchni terenu oraz podziemne zbiorniki wodne mogą w sposób pośredni, w szczególności przez infiltrację lub przeciekanie, spowodować zwiększenie zawodnienia istniejących lub projektowanych wyrobisk lub

  2. w stropie lub spągu złoża albo w otaczającym górotworze, w którym istnieje lub jest projektowane wyrobisko, występuje poziom wodonośny typu porowego, który nie jest izolowany od złoża lub wyrobisk warstwą izolującą o miąższości zapewniającej bezpieczeństwo prowadzonych robót górniczych, lub

  3. występują uskoki wodonośne o rozpoznanym zawodnieniu oraz lokalizacji, lub

  4. występują otwory wiertnicze zlikwidowane nieprawidłowo albo nie ma danych o sposobie likwidacji otworów wiertniczych, jeżeli otwory te stwarzają możliwość przepływu wód z powierzchniowych lub podziemnych zbiorników wodnych oraz z poziomów wodonośnych do wyrobiska lub jego części.

Do stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoże lub jego część oraz otaczający górotwór w granicach obszaru górniczego, jeżeli:

  1. zbiorniki i cieki wodne na powierzchni terenu oraz podziemne zbiorniki wodne stwarzają możliwość bezpośredniego zwiększonego, niekontrolowanego dopływu albo możliwość wdarcia się wody do wyrobiska lub jego części lub

  2. w stropie lub spągu złoża albo w części górotworu, w której istnieje lub jest projektowane wyrobisko, występuje poziom wodonośny typu szczelinowego lub szczelinowo‑kawernistego, który nie jest izolowany od złoża lub wyrobisk warstwą izolującą o miąższości zapewniającej bezpieczeństwo prowadzonych robót górniczych, lub

  3. w części górotworu, w której istnieje lub jest projektowane wyrobisko, albo w jego bezpośrednim sąsiedztwie występują zbiorniki wodne pod ciśnieniem w stosunku do spągu tych wyrobisk lub ich części, lub

  4. występują uskoki wodonośne o niedostatecznie rozpoznanym zawodnieniu lub lokalizacji, lub

  5. jest możliwe wdarcie się wody lub wody z luźnym materiałem z innych przestrzeni niż określone w punktach

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

świeży prąd powietrza
świeży prąd powietrza

prąd powietrza doprowadzający świeże powietrze z powierzchni do rejonu eksploatacyjnego lub komory funkcyjnej

Infografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”D1BzwU5OWInfografika - „Zachowanie pracownika w trakcie wystąpienia zagrożenia w podziemnym zakładzie górniczym”

tąpnięcie w wyrobisku
tąpnięcie w wyrobisku

zwane dalej „tąpnięciem”, to zjawisko dynamiczne spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku którego wyrobisko lub jego część uległo:

  1. zniszczeniu albo

  2. uszkodzeniu w stopniu powodującym:

    1. całkowitą albo znaczną utratę jego funkcjonalności lub

    2. całkowite albo znaczne pogorszenie bezpieczeństwa jego użytkowania

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

wstrząs górotworu
wstrząs górotworu

nagłe wyładowanie energii skumulowanej w górotworze, objawiające się drganiami górotworu, powietrzną falą uderzeniową oraz zjawiskami akustycznymi

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

wyłącznik awaryjny
wyłącznik awaryjny

służy do awaryjnego zatrzymywania i blokady maszyn i urządzeń, stosowany głównie w przenośnikach taśmowych, w których ma umożliwiać awaryjne zatrzymanie przenośnika z każdego miejsca trasy

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

wyłącznik WAJL‑07
wyłącznik WAJL‑07

jego zadaniem jest namierzanie lamp górniczych posiadających wbudowany nadajnik typu GLON‑GLOP (Górniczy Lokacyjny Osobisty Nadajnik i Górniczy Lokacyjny Odbiornik Pomiarowy), czyli np. wykrywanie górników posiadających takie lampy i jadących na przenośniku, a następnie blokada napędu przenośnika. Nadajniki typu GLON‑GLOP są też wykorzystywane podczas akcji ratunkowych

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

wypadek przy pracy
wypadek przy pracy

nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

  1. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

  2. podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

  3. w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Określone zdarzenie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy jedynie wówczas, gdy spełnia równocześnie wszystkie cztery warunki podane definicji

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

wyrzut metanu i skał
wyrzut metanu i skał

dynamiczne przemieszczenie rozkruszonych skał lub kopaliny z calizny węglowej do wyrobiska przez energię metanu wydzielonego z górotworu w wyniku działania czynników geologiczno–górniczych, które może spowodować w wyrobisku lub jego części:

  1. zjawiska akustyczne;

  2. podmuch powietrza;

  3. uszkodzenie jego obudowy lub znajdujących się w nim maszyn i urządzeń;

  4. powstanie kawerny powyrzutowej, będącej pustką w jego stropie, spągu lub ociosie;

  5. zaburzenie w jego przewietrzaniu;

  6. nagromadzenie się metanu o wartości stężenia, która może spowodować jego wybuch;

  7. powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenia katastrofogenne
zagrożenia katastrofogenne

mogą wywołać nagłe niebezpieczne zdarzenia, często o dużej intensywności i zasięgu, powodując zniszczenia mienia kopalni i wypadki wśród pracowników. Wyróżniamy tutaj zagrożenia:

  1. metanowezagrożenie metanowemetanowe,

  2. wybuchem pyłu węglowegozagrożenie wybuchem pyłu węglowegowybuchem pyłu węglowego,

  3. pożarami (endogenicznymi)pożar endogenicznypożarami (endogenicznymi),

  4. tąpaniamitąpnięcie w wyrobiskutąpaniami,

  5. zawałami,

  6. wyrzutami gazów i skałwyrzut metanu i skałwyrzutami gazów i skał,

  7. wodnezagrożenie wodnewodne

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

zagrożenia naturalne w górnictwie węgla kamiennego
zagrożenia naturalne w górnictwie węgla kamiennego

ze względu na skutki jakie powodują dla ruchu zakładu górniczego dzielą się na katastrofogenne np. wybuch pyłu węglowegopył węglowypyłu węglowego i niekatastrofogenne np. działanie pyłów szkodliwych dla zdrowia

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenia niekatastrofogenne
zagrożenia niekatastrofogenne

wywołane czynnikami szkodliwymi i uciążliwymi, które oddziaływując na pracowników w dłuższym czasie, mogą powodować obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej oraz być przyczyną chorób, w tym chorób zawodowych.
W tej grupie mówimy o zagrożeniach:

  1. pyłami szkodliwymi dla zdrowia,

  2. klimatycznezagrożenie klimatyczneklimatyczne,

  3. radiacyjnezagrożenie radiacyjneradiacyjne.

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenia osobowe
zagrożenia osobowe

wynikają z niewłaściwego zachowania pracowników, które może być przyczyną wypadku przy pracy. Zaliczamy między innymi do nich:

  1. poślizgnięcie na mokrym spągu,

  2. palenie papierosów,

  3. niedozwolona jazda przenośnikiem taśmowym

  4. upadek z wysokości,

  5. niedozwolone przejście nad taśmociągiem,

  6. niewłaściwe przenoszenie obudowy ŁP

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

zagrożenia techniczne
zagrożenia techniczne

wynikają z działalności kopalni. Ich źródłem są stosowane maszyny i urządzenia oraz praca z użyciem materiałów wybuchowych i środków strzałowych. Zaliczamy do nich między innymi:

  1. porażenie prądem elektrycznym,

  2. pochwycenie przez elementy wirujące,

  3. pochwycenie przez elementy ruchome,

  4. poparzenie łukiem elektrycznym,

  5. nadmierny hałas,

  6. uderzenie wężem hydraulicznym pod cisnieniem

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

zagrożenia w górnictwie
zagrożenia w górnictwie

pewien stan lub sytuacja, z których mogą wyniknąć wypadki i wydarzenia powodujące zakłócenia w normalnym ruchu kopalni, stanowiąc tym samym potencjalne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pracowników oraz mienia kopalni. W zależności od przyczyn identyfikujemy w górnictwie trzy grupy zagrożeń:

  1. zagrożenia naturalne - związane z górotworem i atmosferą kopalnianą,

  2. zagrożenia techniczne - związane z mechanizacją i elektryfikacją robót górniczych,

  3. zagrożenia osobowe - spowodowane czynnikiem ludzkim, związane z niewłaściwym zachowaniem pracowników

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie klimatyczne
zagrożenie klimatyczne

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia klimatycznego jest występowanie temperatury powietrza mierzonej termometrem suchym większej niż 28°C lub intensywności chłodzenia mniejszej niż 11 [katastopn] katastopniekatastopniewilgotnych albo temperatury zastępczej klimatu większej niż 26°C

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie metanowe
zagrożenie metanowe

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia metanowego jest możliwość powstania w atmosferze kopalnianej stężenia metanu, które może spowodować: powstanie mieszaniny beztlenowej, zapalenie metanu lub wybuch metanu, stwarzając w ten sposób niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie radiacyjne
zagrożenie radiacyjne

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia radiacyjnego jest możliwość narażenia na wchłonięcie do organizmu krótkożyciowych produktów rozpadu radonu lub izotopów radu oraz narażenia zewnętrznego na promieniowanie gamma emitowane przez osady dołowe i skały górotworu

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie tąpaniami
zagrożenie tąpaniami

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia tąpaniami jest możliwość zaistnienia w górotworze skłonnym do tąpańgórotwór skłonny do tąpańgórotworze skłonnym do tąpań lub w skałach skłonnych do tąpańskały skłonne do tąpańskałach skłonnych do tąpań: wstrząsu górotworuwstrząs górotworuwstrząsu górotworu, odprężenia w wyrobiskuodprężenie w wyrobiskuodprężenia w wyrobisku lub jego części lub tąpnięcia w wyrobiskutąpnięcie w wyrobiskutąpnięcia w wyrobisku lub jego części w wyniku niekorzystnych warunków geologiczno‑górniczych w wyrobisku lub jego części lub w jego otoczeniu

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie wodne
zagrożenie wodne

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia wodnego jest możliwość wystąpienia zwiększonego lub niekontrolowanego dopływu albo możliwość wdarcia się do istniejącego lub projektowanego wyrobiska lub jego części: wody, solanki, ługów lub wody z luźnym materiałem, stwarzającego niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie wybuchem pyłu węglowego
zagrożenie wybuchem pyłu węglowego

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia wybuchem pyłu węglowego rozumianego jako ziarna węgla przechodzące przez sito o wymiarach oczek równych 1×1 mm jest stwierdzenie w pokładzie węgla lub w jego części lub w wyrobisku lub w jego części zawartości części lotnych w węglu większej niż 10% w bezwodnej i bezpopiołowej substancji węglowej

Film instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”DyMkedl5JFilm instruktażowy - „Zasady postępowania po zauważeniu zagrożenia dla ludzi i zakładu górniczego”

Interaktywne materiały sprawdzająceD1ZKDoC0sInteraktywne materiały sprawdzające

zagrożenie wyrzutami gazów i skał
zagrożenie wyrzutami gazów i skał

naturalne zagrożenie występujące w zakładach górniczych. Podstawowym kryterium oceny zagrożenia wyrzutami gazów i skałwyrzut metanu i skałwyrzutami gazów i skał jest możliwość zaistnienia zjawisk gazogeodynamicznych: wyrzutu gazów i skał oraz nagłego wypływu gazów z górotworu do wyrobiska lub jego części. Skutkami zjawisk gazogeodynamicznych mogą być na przykład zaburzenia w przewietrzaniu wyrobisk, nagromadzenie się gazów o wartości stężenia, która może spowodować ich wybuch lub powstanie atmosfery niezdatnej do oddychania

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”

zakotwienie stacji zwrotnej przenośnika
zakotwienie stacji zwrotnej przenośnika

trwałe połączenie stacji zwrotnej (lub napędowej) z podłożem, za pomocą kotew, aby zapobiec niekontrolowanemu przemieszczaniu podczas uruchamiania i pracy napędu

Gra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”DC4x5mj7LGra edukacyjna - „Rodzaje zagrożeń w ruchu zakładu górniczego”