Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
E-materiały do kształcenia zawodowego

Podstawowe techniki drukarskie

MOD.06. Wytwarzanie i wykończanie wyrobów włókienniczych – operator maszyn w przemyśle włókienniczym 815204, technik włókiennik 311932

Słownik pojęć

1
barwnik
barwnik

Substancja barwiąca wchodząca w reakcję chemiczną z włóknem. Można wyróżnić barwniki naturalne (np. pochodzenia roślinnego na bazie kurkumy, kory) i syntetyczne (w formie mieszaniny związków chemicznych np. fuksyny).

barwniki azowe rozwijane na włóknie
barwniki azowe rozwijane na włóknie

Barwniki stosowane w pośrednich procesach barwiarskich. W tych procesach barwa na wyrobie włókienniczym powstaje podczas reakcji chemicznej zachodzącej w kąpieli barwiarskiej, podczas której z czynnika biernego i czynnika czynnego wytraca się pigment barwiący wyrób.

barwniki naftoelanowe
barwniki naftoelanowe

Organiczne związki chemiczne wykorzystywane w farbiarstwie włókienniczym, stosowane w druku maszynowym tkanin bawełnianych i włókien wiskozowych. Dają wybarwienia o dużej żywości odcienia oraz są bardzo odporne na czynniki mokre (tj. namaczanie w wodzie i wilgoć) i światło.

barwniki bezpośrednie zwykłe
barwniki bezpośrednie zwykłe

Barwniki stosowane w procesach barwienia wyrobów włókienniczych z włókien celulozowych, które łatwo rozpuszczają się w wodzie, są tanie w zastosowaniu i pozwalają na uzyskanie wybarwień o różnej intensywności.

barwniki światłotrwałe
barwniki światłotrwałe

Barwniki o niskiej odporności na czynniki mokre. Przeznaczone są do barwienia tkanin zasłonowych i dekoracyjnych, które nie wymagają częstego prania.

barwniki ftalocyjaninowe
barwniki ftalocyjaninowe

Organiczne związki chemiczne wykorzystywane w farbiarstwie włókienniczym głównie do barwienia tkanin celulozowych. Charakteryzują się dużą wydajnością i żywością odcienia oraz dużą odpornością na czynniki mokre i światło. Wadą barwników ftalocyjaninowych jest mała odporność na tarcie suche i mokre.

barwniki helaktynowe
barwniki helaktynowe

Barwniki reaktywne, tzw. zimne, reagujące z włóknami w niskich temperaturach.

barwniki helasolowe
barwniki helasolowe

Grupa barwników, rozpuszczalnych w wodzie, których walory kolorystyczne i odpornościowe są zbliżone do barwników kadziowych. Ze względu na rozpuszczalność w wodzie, ich stosowanie jest łatwiejsze w porównaniu z wyjściowymi barwnikami kadziowymi.

barwniki kadziowe
barwniki kadziowe

Barwniki nierozpuszczalne w wodzie, wykorzystywane w barwieniu włókien celulozowych. Charakteryzują się dużą odpornością na światło i czynniki mokre. Łatwo je aplikować na wyroby włókiennicze. Stosowane w druku maszynowo‑wałowym i filmowym na tkaninach bawełnianych i lnianych.

barwniki pologenowe
barwniki pologenowe

Barwniki odznaczające się wysoką wydajnością, dające wybarwienia o dużej żywości odcienia i dobrych odpornościach na działanie czynników mokrych i światło. Stosowane są do barwienia tkanin bawełnianych, lnianych i włókien wiskozowych.

barwniki reaktywne
barwniki reaktywne

Barwniki syntetyczne odznaczające się wysokimi walorami kolorystycznymi i dobrymi odpornościami na czynniki mokre, światło i tarcie. W procesie drukarskim podczas procesu barwienia dochodzi do chemicznego połączenia barwnika z włóknem.

druk filmowy
druk filmowy

Technika drukarska polegająca na ręcznym lub maszynowym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem sit.

druk natryskowy
druk natryskowy

Technika drukarska polegająca na maszynowym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem dysz natryskowych.

druk ręczny
druk ręczny

Sposób drukowania polegający na ręcznym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem stempli.

druk wałowy
druk wałowy

Technika drukarska polegająca na maszynowym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem wałów z wyrytymi wzorami.

druk wywabowy
druk wywabowy

Polega na nanoszeniu pasty trawiącej na uprzednio wybarwiony wyrób włókienniczy. Pasta powoduje odbarwienie barwnika w miejscach, na które została naniesiona zgodnie z projektowanym wzorem.

dzianina
dzianina

Płaski wyrób włókienniczy składający się oczek ułożonych w układzie rządkowym i kolumienkowym.

farba drukarska
farba drukarska

Substancja barwiąca, umożliwiająca naniesienie na wyrób tekstylny kolorowego wzoru, posiadająca właściwości umożliwiające utrwalenie końcowego efektu w procesie stabilizacji termicznej, dzięki czemu otrzymujemy trwały, odporny na pranie i czynniki mechaniczne nadruk.

katalizator
katalizator

Substancja chemiczna przyspieszająca przebieg rekcji chemicznej stosowana w wykończalnictwie.

kąpiel barwiąca
kąpiel barwiąca

Roztwór, którego używamy w procesie barwienia wyrobu włókienniczego.

lak
lak

Substancja barwiąca, posiadająca właściwości pigmentu, wytrącona z roztworu do postaci stałej.

matryca wzoru
matryca wzoru

Forma do wykonania kopii wzoru.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Matryca (dostęp 29.07.2022)

maszynowe techniki drukarskie
maszynowe techniki drukarskie

Techniki drukarskie polegające na maszynowym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem drukarek filmowych, wałowych i cyfrowych.

negatyw
negatyw

Obraz fotograficzny na błonie światłoczułej.

pigment
pigment

(łac. pigmentum) Kryjąca substancja barwiąca. Drobno zmielona substancja stała, nierozpuszczalna i najczęściej nieprzezroczysta, zabarwiająca sobą powierzchnię pokrywanej substancji.

pistolet natryskowy
pistolet natryskowy

Urządzenie wykorzystywane w ręcznej metodzie drukarskiej, pozwalające na nanoszenie na wyrób włókienniczy farby drukarskiej w aerozolu.

R8YEB1yhOGPGj
Pistolet natryskowy
Źródło: domena publiczna.
rakiel
rakiel

Przyrząd używany w procesie druku ręcznego. Służy do przecierania farby drukarskiej przez sito.

Rh2bygb6Vb9yK
Na zdjęciu w dłoni trzymany jest rakiel służący do przecierania farby.
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.
raport wzoru
raport wzoru

Powierzchnia określona przez mierzone w kierunku wzdłużnym i poprzecznym odległości miedzy dwoma najbliższymi powtarzającymi się elementami wzoru.

ręczne techniki drukarskie
ręczne techniki drukarskie

Technika drukarska polegająca na ręcznym nanoszeniu farby drukarskiej na wyrób włókienniczy z zastosowaniem stempli.

sito
sito

Prostokątna rama aluminiowa lub drewniana, na której naciągnięta jest siatka pokryta szablonem, umożliwiającym uzyskanie w procesie nanoszenia barwnika pożądanego wzoru na wyrobie.

stabilizacja termiczna
stabilizacja termiczna

Proces utrwalania barwnika naniesionego na powierzchnię wyrobu z wykorzystaniem wysokiej temperatury.

szablon
szablon

Wzorzec umożliwiający wielokrotne uzyskanie jednakowego wzoru w procesie drukowania.

szablon przecieraków
szablon przecieraków

Element urządzenia do wykonywania druku ręcznego filmowego. Przez szablony zamocowane przy stole drukarskim urządzenia przecierana jest farba drukarska.

szablon wzoru
szablon wzoru

Siatka zamalowana miejscowo substancją nieprzepuszczającą farby drukarskiej podczas jej przecierania.

środki redukujące
środki redukujące

Środki stosowane w druku wywabowym, będące składnikami farby drukarskiej. Po dodaniu ich do farby i zaaplikowaniu jej na kolorową tkaninę dochodzi do miejscowego jej odbarwienia.

technika drukarska
technika drukarska

Jedna z metod wykończania wyrobów włókienniczych polegająca na barwnym wykończeniu wyrobu zgodnie z projektem kolorystycznym.

technika drzeworytnicza
technika drzeworytnicza

Najstarsza technika graficzna należąca do tzw. druku wypukłego. W tej technice wydruk uzyskuje się poprzez pokrycie farbą wypukłego wzoru wykonanego na drewnianym stemplu i odciśnięciu go na wyrobie włókienniczym lub papierze.

tkanina
tkanina

Płaski wyrób włókienniczy składający się z dwóch układów nitek osnowy (układ pionowy) i wątku (układ poziomy).

trwałość biologiczna
trwałość biologiczna

Odporność wyrobów włókienniczych na działanie czynników biologicznych ( bakterii, grzybów, wody, wody morskiej).

trwałość chemiczna
trwałość chemiczna

Odporność wyrobów włókienniczych na działanie środków chemicznych (kwasów, zasad).

wosk
wosk

Substancja stała pochodzenia naturalnego lub syntetycznego o stosunkowo niskiej temperaturze topnienia i małej lepkości w stanie stopionym.

wsad
wsad

Partia surowca poddawana jednorazowo procesowi obróbki (np. farbowania w urządzeniu barwiącym).

wydruk
wydruk

Barwny efekt, który otrzymujemy na wyrobie tekstylnym przy wykorzystaniu techniki drukarskiej.

wykończenie wyrobów włókienniczych
wykończenie wyrobów włókienniczych

Technologia końcowej obróbki wyrobów włókienniczych, na którą składają się procesy bielenia, barwienia, drukowania lub uszlachetniania wyrobów.

wyroby tekstylne (ang. textile)
wyroby tekstylne (ang. textile)

We włókiennictwie ogół wyrobów (tkanin, dzianin itp.) otrzymywanych z przerobionych na przędzę surowców włókienniczych roślinnych, zwierzęcych lub chemicznych.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tekstylia ( dostęp 29.07.2022)