E-materiały do kształcenia zawodowego

Dokonywanie napraw i konserwacji wyrobów rękodzieła ludowego

MOD.08. Wytwarzanie, konserwacja i renowacja rękodzielniczych wyrobów włókienniczych – rękodzielnik wyrobów włókienniczych 731808, technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 311931

Słownik pojęć e‑materiału

1
Ażurek
Ażurek

(z franc. ajour dziurka)

Rodzaj zdobienia polegający na wycięciu w materiale otworka o ozdobnym kształcie.

Bawełna
Bawełna

Włókno naturalne otrzymywane z bawełnicy – rośliny z rodziny ślazowatych.

Cerowanie
Cerowanie

Technika szycia służąca do naprawy dziur w tkaninie przy pomocy igły i nici.

Haft
Haft

Metoda ozdabiania tkanin polegająca na wyszywaniu na materiale wzorów za pomocą igły lub szydełka oraz nici i różnych dodatków.

RNX6jk59yzEzc
Przykłady haftów
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
Haft richelieu
Haft richelieu

Rodzaj haftu przypominającego koronkę. Jest to haft biały z dzierganymi ażurowymi kompozycjami, który wypełnionymi słupkami lub pajączkami umieszczanymi jako łączenia w miejscu usuniętych, fragmentów tkaniny, najpierw otoczonych ściegiem dzierganym, a następnie wyciętych od spodu.

Haft krzyżykowy
Haft krzyżykowy

Rodzaj haftu, w którym w materiale w formie siatki o jednakowej gęstości oczek wykonuje się kolorową nicią tzw. „krzyżyki”. Właściwe rozmieszczenie krzyżyków daje ostateczny efekt wzoru.

Haft płaski
Haft płaski

Sposób zdobienia wyrobu tekstylnego poprzez wypełnianie konturu wzoru kolorowymi nićmi.

Jedwab
Jedwab

Włókno pochodzenia zwierzęcego, białkowe, uzyskiwane z kokonu jedwabnika morwowego lub dębowego.

Konserwacja
Konserwacja

Zespół zabiegów mających na celu utrzymanie wyrobu w dobrym stanie użytkowym.

Konserwacja rekonstrukcyjna
Konserwacja rekonstrukcyjna

Konserwacja polegająca na dokładnym odtworzeniu ściegów i splotów wyrobu.

Konserwacja zachowawcza
Konserwacja zachowawcza

Konserwacja polegająca na zachowaniu wyglądu wyrobu bez uzupełniania jego ubytków i zabezpieczeniu go przed zniszczeniem.

Koronka
Koronka

Wyrób włókienniczy, często o dużych walorach artystycznych, będący ażurową plecionką z przędz lub nici z włókien naturalnych lub sztucznych.

RBuZdZfLXoPFz
Przykład koronki
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.
Koronka filetowa
Koronka filetowa

Koronka siatkowa składająca się z pustych i zapełnionych kwadracików. Technika wykorzystywana najczęściej do wyrobu firanek i obrusów.

Lakmus
Lakmus

Wskaźnik pH. Produkt naturalny występujący w wielu gatunkach porostów. Najczęściej stosowany w formie nasyconych nim pasków bibuły zwanych papierkami lakmusowymi.

Len
Len

Włókno naturalne pochodzenia roślinnego, otrzymywane z łodyg lnu.

Mikroskop
Mikroskop

Urządzenie służące do dokładnej obserwacji małych obiektów, zwykle niewidocznych gołym okiem.

Naparstek
Naparstek

Kapturek ochronny zakładany na palec podczas szycia.

Ra7EHsc6C5HzZ
Przykład naparstka
Źródło: dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Fingerhuete.jpg [dostęp 14.04.2022 r.], licencja: CC BY-SA 3.0.
Osnowa
Osnowa

Element struktury tkaniny – pionowy układ nitek w tkaninie.

Płócienny splot
Płócienny splot

Jeden z podstawowych splotów tkackich, w raporcie posiada tylko jeden przeplot jednonitkowy.

Poliamid
Poliamid

Włókno syntetyczne wytwarzane z polimerów włóknotwórczych.

Poliester
Poliester

Włókno syntetyczne wytwarzane z polimerów włóknotwórczych.

Satynowy splot
Satynowy splot

Rodzaj splotu atłasowego wątkowego.

Skośny splot
Skośny splot

Zasadniczy splot tkaniny z rządkami przebiegającymi skośnie o kierunku pochylenia liter „Z” lub „S”.

Splot tkaniny
Splot tkaniny

Porządek przeplatania się osnowy i wątku w tkaninie.

Sucha destylacja
Sucha destylacja

Proces rozpadu, niszczenia włókien zachodzący pod wpływem wysokiej temperatury.

Tamborek
Tamborek

Przedmiot ułatwiający haftowanie, składający się z dwóch obręczy, które zaciska się na siebie, napinając naciągnięty między nimi materiał.

RFj6irABa1ZWR
Tamborek
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
Tkanina
Tkanina

Płaski wyrób włókienniczy powstający w wyniku przeplatania się wzajemnie prostopadłych układów nitek osnowy i wątku.

Wątek
Wątek

Element struktury tkaniny – poziomy układ nitek w tkaninie.

Wełna
Wełna

Włókno naturalne białkowe, które jest uzyskiwane z okrywy włosowej m.in. owiec, lam, wielbłądów.

Wiskoza
Wiskoza

Włókno wytwarzane z celulozy regenerowanej. Surowcem wyjściowym jest miazga z drzew świerkowych lub bukowych.

Włókno PA
Włókno PA

Włókno poliamidowe - poliamid.

Włókno PE
Włókno PE

Włókno poliestrowe - poliester

Włókno wiskozowe
Włókno wiskozowe

Włókno powstające poprzez obróbkę celulozy pozyskiwanej z masy drzewnej.