E-materiały do kształcenia zawodowego

Izolacje budowlane

BUD.06. Wykonywanie izolacji budowlanych - monter izolacji budowlanych 712401

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑zasobu

1
ciągliwość
ciągliwość

Zdolność materiału do odkształcania się, bez zerwania, a jedynie przy zmniejszaniu się przekroju. 

dach
dach

Górna, najwyższa część budynku, przykrywająca i osłaniająca go przed wpływami atmosferycznymi. Składa się z konstrukcji nośnej i pokrycia.

dezynsekcja mikrofalowa
dezynsekcja mikrofalowa

Sposób zwalczania szkodników drewna, a także grzybów i bakterii bez używania środków chemicznych i w każdych warunkach. Polega ona na wykorzystaniu efektu drgań polarnych cząsteczek wody w polu elektromagnetycznym. W wyniku tarcia molekularnego cząsteczek wody wyzwala się energia, która podgrzewa drewno od wnętrza w całym przekroju. Zaletą tej metody jest proekologiczność, a także selektywność i energooszczędność, ponieważ dezynsekcji poddawane są tylko porażone elementy konstrukcji, a nie całe konstrukcje.

elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku
elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku

Elementem konstrukcyjnym budynku nazywa się tę część konstrukcji, która poza ciężarem własnym przenosi także obciążenia zewnętrzne, zgodnie z założeniami przyjętymi przy projektowaniu. Pozostałe części konstrukcji stanowią elementy niekonstrukcyjne. Elementy konstrukcyjne to m.in.: fundament, ściana nośna zewnętrzna, ściana nośna wewnętrzna, nadproże, strop, dach, stropodach, wieniec, schody, okap, podciąg, płyta balkonowa. Elementy niekonstrukcyjne: ściana działowa, komin, okno, gzyms, attyka, podłoga, tynk, balustrada, cokół. 

elementy wykończeniowe
elementy wykończeniowe

To komponenty lub materiały używane do wykończenia wnętrza lub zewnętrza budynku w celu poprawy estetyki i funkcjonalności. Mogą to być na przykład panele ścienne, płytki ceramiczne, listwy przypodłogowe, tapety itp.

elementy wyposażenia budowlanego
elementy wyposażenia budowlanego

To elementy wchodzące w skład konstrukcji budynku lub terenu, które są stałe i trudno je usunąć bez uszkodzenia struktury. Przykłady to schody, balustrady, barierki, podesty, ogrodzenia, bramy, tarasy, etc.

elementy wyposażenia instalacyjnego
elementy wyposażenia instalacyjnego

Są to komponenty systemów instalacyjnych w budynku, takie jak elektryka, hydraulika i wentylacja. Przykłady to gniazdka elektryczne, kraniki, grzejniki, włączniki światła, klimatyzatory itp.

folia wstępnego krycia
folia wstępnego krycia

Materiał używany podczas prac dachowych w celu zabezpieczenia konstrukcji przed wilgocią podczas montażu docelowej pokrywy dachowej.

fumigacja
fumigacja

Metoda pozbywania się szkodników, która polega na wypełnieniu zamkniętej przestrzeni fumigantem, czyli silnie trującą substancją gazową, która oddziałuje na szkodniki we wszystkich stadiach rozwoju. W Polsce do fumigacji używa się fosforowodoru.

fundament
fundament

Najniżej położona część konstrukcji obiektu budowlanego, stykająca się bezpośrednio z podłożem. Zadaniem fundamentu jest przejęcie wszystkich obciążeń z konstrukcji budynku i przeniesienie ich w bezpieczny sposób na grunt.

gęstość nasypowa
gęstość nasypowa

Masa jednostki objętości materiału sypkiego w stanie luźnym. 

higroskopijność
higroskopijność

Zdolność materiału do szybkiego wchłaniania pary wodnej z otaczającego go powietrza. Najmniej higroskopijne materiały to wyroby ceramiczne.

izolacja akustyczna
izolacja akustyczna

Materiały lub rozwiązania konstrukcyjne, które ograniczają przenikanie dźwięków między przestrzeniami, poprawiając komfort akustyczny wewnątrz budynku.

izolacja boczna
izolacja boczna

Techniki lub materiały stosowane w celu izolacji ścian bocznych budynku od gruntu, aby zapobiec wnikaniu wilgoci i zabezpieczyć konstrukcję.

izolacja ciepłochłonna
izolacja ciepłochłonna

Materiały lub technologie stosowane w celu ograniczenia przewodzenia ciepła między dwoma środowiskami o różnych temperaturach, w celu poprawy efektywności energetycznej budynku.

izolacja przeciwwilgociowa
izolacja przeciwwilgociowa

Materiały lub technologie stosowane w celu zapobiegania przenikaniu wilgoci do wnętrza budynku, chroniąc go przed uszkodzeniami wywołanymi przez wilgoć.

izolacja przeciwwodna
izolacja przeciwwodna

Materiały lub technologie zastosowane w celu zapobiegania przenikaniu wody do konstrukcji budynku, zwłaszcza w miejscach narażonych na deszcz lub wilgotność.

izolacja punktowa
izolacja punktowa

To technika polegająca na izolowaniu punktów krytycznych w konstrukcji budynku, gdzie może nastąpić przenikanie wilgoci, ciepła lub dźwięku.

kalenica
kalenica

To najwyższy punkt dachu, linia łącząca połacie dachowe na szczycie budynku.

komin
komin

Pionowa konstrukcja budowlana przenosząca spaliny w przypadku komina spalinowego bądź zużyte powietrze w przypadku komina wentylacyjnego.

kontrłata
kontrłata

To cienka, drewniana lub metalowa listwa umieszczana na pokryciu dachowym w celu nadania odpowiedniej geometrii i podparcia dla pokrycia dachowego.

korozja
korozja

Proces stopniowej degradacji materiałów budowlanych, który dotyczy metali oraz materiałów niemetalicznych, na przykład betonu i żelbetu, drewna, a także skał, szkła i tworzyw sztucznych. Procesy korozyjne znacząco wpływają na bezpieczeństwo, niezawodność, użyteczność i trwałość konstrukcji, dlatego warto znać mechanizmy powstawania korozji i sposoby zabezpieczania materiałów przed niszczeniem.

korozja atmosferyczna
korozja atmosferyczna

Proces degradacji materiału, który występuje w wyniku oddziaływania składników atmosfery na powierzchnię metalu. W zależności od składu atmosfery, temperatura i wilgotność, korozja atmosferyczna może przybierać różne formy, np. powierzchniowe utlenianie, korozyjne pęknięcia, erozję i ubytki materiału. Najczęściej występującymi czynnikami korodującymi w atmosferze są tlen, dwutlenek siarki, chlorowodór, amoniak, ozon, sole, a także pyły, sadze i inne zanieczyszczenia. Korozja atmosferyczna może mieć negatywny wpływ na wytrzymałość, trwałość i estetykę elementów konstrukcyjnych, co może prowadzić do ich uszkodzeń, awarii i potrzeby naprawy lub wymiany.

korozja biologiczna elewacji budynku
korozja biologiczna elewacji budynku

Proces niszczenia powierzchni zewnętrznych budynku, spowodowanym działaniem organizmów żywych, takich jak glony, mchy, porosty, bakterie i grzyby. Wszystkie te organizmy rozwijają się w warunkach wilgotnych i ciepłych, a elewacje budynków stanowią często idealne miejsce dla ich rozwoju. 

korozja biologiczna konstrukcji z betonu
korozja biologiczna konstrukcji z betonu

Proces degradacji materiału, który jest spowodowany przez aktywność mikroorganizmów, takich jak grzyby, bakterie lub glony. Mikroorganizmy te zwykle rozwijają się na powierzchniach betonowych, które są narażone na stałą wilgotność, zanieczyszczenia i zmiany temperatury. Warunki atmosferyczne, zanieczyszczenie środowiska i upływ czasu są czynnikami, które sprzyjają biologicznej korozji konstrukcji żelbetowych.

korozja elektrochemiczna
korozja elektrochemiczna

Proces degradacji materiału, zachodzący w miejscach, gdzie występuje kontakt między metalami i elektrolitami. Prowadzi to do wytworzenia różnic potencjałów i przepływu prądu między nimi. Efektem korozji elektromechanicznej może być erozja, ubytki materiału, pęknięcia, zmniejszenie wytrzymałości mechanicznej, a w skrajnych przypadkach – zupełne zniszczenie elementów konstrukcyjnych. Korozja elektromechaniczna jest szczególnie niebezpieczna w przypadku instalacji i urządzeń elektrycznych, gdzie może prowadzić do zakłóceń w pracy, a nawet do awarii i uszkodzeń.

korozja metali
korozja metali

Proces chemiczny, w wyniku którego metale ulegają degradacji pod wpływem reakcji chemicznych z substancjami obecnymi w środowisku. Korozja jest procesem nieodwracalnym, a jej skutki to zmniejszenie trwałości, wytrzymałości oraz wyglądu metali.

korozja mikrobiologiczna
korozja mikrobiologiczna

Proces degradacji materiału, który jest spowodowany przez aktywność mikroorganizmów obecnych na powierzchni lub wewnątrz materiału. Mikroorganizmy, takie jak bakterie, grzyby, glony, mogą rozwijać się w środowiskach o różnym składzie chemicznym i fizycznym, np. w glebie, wodzie, na powierzchniach metalowych. W procesie korozji mikrobiologicznej mikroorganizmy wykorzystują związki chemiczne obecne w materiale do swojego metabolizmu, co prowadzi do powstania korozyjnych produktów ubocznych i degradacji materiału. 

krokiew
krokiew

To element konstrukcyjny dachu, skośny element drewniany lub metalowy, łączący połacie dachowe i wspierający pokrycie dachowe.

materiały budowlane
materiały budowlane

Grupa surowców, półproduktów oraz produktów wykorzystywanych w budownictwie.

nadproże
nadproże

Element konstrukcyjny budynku umieszczany bezpośrednio nad otworem drzwiowym, okiennym lub innym, np. bramą garażową. Jego zadaniem jest przeniesienie ciężaru  na sąsiadujące ściany.

nasiąkliwość
nasiąkliwość

Zdolność pochłaniania wody przez materiał przy ciśnieniu atmosferycznym. Wyróżniamy dwa rodzaje nasiąkliwości: masową (stosunek masy wchłoniętej wody do masy próbki materiału suchego) oraz objętościową (stosunek masy wchłoniętej wody do objętości próbki materiału suchego). 

okap
okap

Dolna, pozioma krawędź dachu, zwykle wysunięta przed płaszczyznę elewacji. Podstawową funkcją okapu jest skierowanie wody opadowej poza ściany budynku. Wzdłuż okapu zazwyczaj przebiega rynna.

okno
okno

Element konstrukcyjny domu, zamykający otwór w ścianie lub w dachu, służący do oświetlenia lub przewietrzania pomieszczeń.

paroprzepuszczalność
paroprzepuszczalność

To zdolność materiału do przepuszczania pary wodnej, umożliwia regulację wilgotności w konstrukcji.

pełzanie
pełzanie

Wzrost odkształceń plastycznych materiału bez zmiany wartości działającej siły zewnętrznej (ma duży wpływ na wytrzymałość materiałów).

płyta balkonowa
płyta balkonowa

Płyta monolityczna zamocowana wzdłuż jednej krawędzi balkonu, stanowiąca zwykle przedłużenie stropu między piętrami.

podciąg
podciąg

Element konstrukcyjny w postaci belki, stanowiący najczęściej podporę dla stropu, dla innych belek nośnych, ścian oraz słupów. Przenosi pochodzące od nich obciążenie i przekazuje na inne elementy nośne, np. ściany lub słupy.

pojemność cieplna
pojemność cieplna

Zdolność do pochłaniania i kumulowania ciepła przez materiał w czasie jego ogrzewania. 

połać dachu
połać dachu

To pozioma powierzchnia dachu znajdująca się między kalenicą a rynnami, składająca się z jednolitej powierzchni pokrycia dachowego.

rozszerzalność cieplna
rozszerzalność cieplna

Właściwość materiału wyrażająca się zmianą wymiarów pod wpływem wzrostu temperatury. 

schody
schody

Element konstrukcyjny budynku umożliwiający komunikację między kondygnacjami lub między budynkiem a przyległym terenem. Schody składają się z: biegów ze stopniami, spoczników piętrowych, elementów zabezpieczających (balustrady).

strop
strop

Pozioma przegroda dzieląca budynek na kondygnacje. Zadaniem stropu jest przenoszenie obciążenia użytkowego, ciężaru ścian działowych i wyposażenia oraz ciężaru własnego na ściany nośne lub słupy szkieletu nośnego budynku.

stropodach
stropodach

Strop nad ostatnią kondygnacją budynku, który spełnia jednocześnie rolę dachu.

ściana działowa
ściana działowa

Ściana wykonywana w celu podzielenia powierzchni kondygnacji na mniejsze, funkcjonalne pomieszczenia. Ściany te nie przenoszą obciążeń konstrukcyjnych, stanowią jedynie przegrodę wizualną i akustyczną, rzadziej termiczną.

ściana nośna wewnętrzna
ściana nośna wewnętrzna

Ściana wewnętrzne przenosząca obciążenia ze stropu i dachu, ścian wyższych kondygnacji i balkonów na fundamenty i inne elementy domu.

ściana nośna zewnętrzna
ściana nośna zewnętrzna

Ściana nośna odpowiadająca za stabilność konstrukcji budynku. Przenosi obciążenia z dachu, stropu, ścian wyższych kondygnacji i obciążeń od wyposażenia domu na fundament. Ściany nośne zewnętrzne to wszystkie ściany, które tworzą bryłę budynku.

ściana szczytowa
ściana szczytowa

To pionowa powierzchnia znajdująca się na końcu budynku, gdzie łączą się połacie dachowe.

udarność (odporność na uderzenia)
udarność (odporność na uderzenia)

Odporność na uderzenia powodujące stłuczenie lub przełamanie próbki.

wibroizolacja ław fundamentowych
wibroizolacja ław fundamentowych

To zastosowanie materiałów lub technik mających na celu redukcję przenoszenia drgań (wibracji) z otoczenia do fundamentów budynku lub odwrotnie.

wieniec
wieniec

Połączone ze sobą i będące zwieńczeniem stropów – belki żelbetowe, wykonane na ich obwodzie.

wytrzymałość na rozciąganie
wytrzymałość na rozciąganie

Największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbka badanego materiału podczas rozciągania. 

wytrzymałość na ściskanie
wytrzymałość na ściskanie

Największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbkabadanego materiału podczas ściskania do momentu jej skruszenia. Wartość wytrzymałości na ściskanie materiałów budowlanych waha się w granicach: od 0,5 MPa – dla płyt torfowych do 1000 MPa (1GPa) i więcej – dla wysokogatunkowej stali.

wytrzymałość na zginanie
wytrzymałość na zginanie

Naprężenie, jakie wytrzymuje próbka badanego materiału podczas zginania do momentu jej złamania. Duża wytrzymałość na zginanie charakteryzuje materiały o wysokiej wytrzymałości zarówno na ściskanie, jak i na rozciąganie (drewno, stal, aluminium).

zbrojenie
zbrojenie

Wzmocnienie konstrukcji budynku poprzez dodawanie stalowych prętów lub siatek, zwykle stosowane w betonie, w celu poprawy wytrzymałości i stabilności.