E-materiały do kształcenia zawodowego

Systemy płatowcowe samolotu

Wykonywanie obsługi technicznej płatowca i jego instalacji oraz zespołu napędowego statków powietrznych wyodrębnionej w zawodzie: Technik mechanik lotniczy

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑zasobu

Słownik zawiera objaśnienia pojęć związanych z tematami omawianymi w niniejszym e‑materiale. Pojęcia uporządkowano alfabetycznie.

1
APU (ang. Auxiliary Power Unit)
APU (ang. Auxiliary Power Unit)

To jednostka pomocnicza zasilająca stosowana w statkach powietrznych. Zapewnia niezależne źródło zasilania elektrycznego, pneumatycznego i hydraulicznego na pokładzie samolotu. Jest to szczególnie przydatne podczas postoju na lotnisku i zapewnia niezależność od głównego źródła zasilania.

ATA 21 (ang. Air Transport Association Chapter 21)
ATA 21 (ang. Air Transport Association Chapter 21)

ATA 21 to rozdział w Katalogu ATA, który dotyczy systemów i podsystemów związanych z wyposażeniem i instalacją kabiny pasażerskiej w samolotach. Obejmuje różne obszary, takie jak zaopatrzenie w powietrze, oświetlenie, informacje dla pasażerów, zaopatrzenie w wodę i rozrywka. Jest to klasyfikacja ułatwiająca identyfikację i zarządzanie tymi systemami w lotnictwie.

ATA 28 (ang. Air Transport Association Chapter 28)
ATA 28 (ang. Air Transport Association Chapter 28)

ATA 28 to rozdział w Katalogu ATA (Air Transport Association), który dotyczy systemów i podsystemów związanych z paliwem stosowanym w statkach powietrznych. Rozdział ten obejmuje tematy związane z magazynowaniem, dostarczaniem, rozprowadzaniem i zarządzaniem paliwem na pokładzie samolotu. Jest to klasyfikacja ułatwiająca identyfikację i zarządzanie różnymi aspektami związanymi z systemem paliwowym w lotnictwie.

ATA 29 (ang. Air Transport Association Chapter 29)
ATA 29 (ang. Air Transport Association Chapter 29)

ATA 29 to rozdział w Katalogu ATA, który dotyczy systemów hydraulicznych w samolotach. Obejmuje układy, elementy i podsystemy związane z hydrauliką, umożliwiające sterowanie różnymi mechanizmami na statku powietrznym.

ATA 32 (ang. Air Transport Association Chapter 32)
ATA 32 (ang. Air Transport Association Chapter 32)

ATA 32 to rozdział w Katalogu ATA, który dotyczy systemów podwozia w samolotach. Obejmuje konstrukcję, mechanizmy i systemy związane z podwoziem, umożliwiającym lądowanie i start statku powietrznego.

ATA 36 (ang. Air Transport Association Chapter 36)
ATA 36 (ang. Air Transport Association Chapter 36)

Rozdział ATA 36 to część Katalogu ATA (Air Transport Association), która dotyczy systemów i podsystemów związanych z grupą mocy statków powietrznych. Rozdział ATA 36 obejmuje tematy związane z silnikami, układami zasilania, układami chłodzenia, układami wydechowymi, systemami kontroli silnika i innymi elementami związanymi z grupą mocy.

Chłodnica (ang. Pre‑cooler)
Chłodnica (ang. Pre‑cooler)

Lotnicza chłodnica silnika spalinowego to urządzenie używane w statkach powietrznych do chłodzenia gorącego powietrza z silnika. Chłodne powietrze z tyłu wentylatora jest kierowane przez kanały, aby schłodzić rozgrzane powietrze. To pomaga utrzymać odpowiednią temperaturę silnika i zapobiega przegrzewaniu się.

Czujnik pożarowy
Czujnik pożarowy

Czujnik pożarowy działa na zasadzie wykrywania pewnych charakterystycznych cech pożaru, takich jak wzrost temperatury, obecność dymu, zmiany stężenia gazów palnych lub innych wskaźników związanych z pożarem. W zależności od rodzaju czujnika, mogą być stosowane różne technologie, takie jak termiczne, optyczne, jonizacyjne lub gazowe, aby wykrywać te sygnały pożarowe

EEC (ang. Engine electronic computer)
EEC (ang. Engine electronic computer)

EEC (Engine Electronic Computer) to komputer elektroniczny używany w lotnictwie do sterowania i monitorowania pracy silnika. Otrzymuje dane z czujników i kontroluje parametry silnika, takie jak wtrysk paliwa, spalanie i efektywność. Zapewnia bezpieczeństwo i niezawodność w lotach.

ELT (ang. Emergency Locator Transmitter)
ELT (ang. Emergency Locator Transmitter)

to stały sygnalizator sygnałów awaryjnych, jest zazwyczaj zamontowany na stałe w statkach powietrznych. Jego głównym zadaniem jest automatyczne emitowanie sygnałów alarmowych w przypadku awarii lub wypadku. W momencie wykrycia sytuacji awaryjnej, na przykład poprzez czujnik przeciążenia lub czujnik zderzeniowy. ELT wykorzystuje częstotliwości radiowe, takie jak , lub , aby przekazać sygnały alarmowe

RNcle1AbnE8qm
Sygnalizator sygnałów awaryjnych
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Kalibracja narzędzia
Kalibracja narzędzia

Kalibracja narzędzi lotniczych to proces porównywania i dostosowywania narzędzi do standardów wzorcowych, aby zapewnić ich dokładność i zgodność z normami lotniczymi. Zapewnia to precyzyjne pomiary i utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w lotnictwie

Klucz dynanometryczny
Klucz dynanometryczny

Klucz dynamometryczny jest wyposażony w skalę lub wyświetlacz, który wskazuje wartość momentu obrotowego. Operator może ustawić odpowiedni moment obrotowy na kluczu, a następnie podczas dokręcania elementu, klucz sygnalizuje, kiedy osiągnięto żądany moment poprzez dźwięk, wibrację lub zmianę pozycji wskaźnika.

Lotki (ang. Ailerons)
Lotki (ang. Ailerons)

to ruchome powierzchnie sterowe, umieszczone na zewnętrznych częściach skrzydeł. Służą do kontroli i zmiany przechylenia samolotu wokół osi podłużnej. Działają poprzez zmianę kąta natarcia na jednym skrzydle, jednocześnie kompensując ten efekt na drugim skrzydle

Paliwomierz pływakowy
Paliwomierz pływakowy

Paliwomierz pływakowy to urządzenie służące do pomiaru ilości paliwa znajdującego się w zbiorniku lub zbiornikach statku powietrznego. Składa się z pływaka, który unosząc się lub opadając wraz z poziomem paliwa, przekazuje informacje o jego ilości poprzez mechaniczny wskaźnik.

RzqoeMMeV5rgF
Paliwomierz pływakowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
PLB (ang. Personal Locator Beacon)
PLB (ang. Personal Locator Beacon)

To przenośny lokalizator sygnału awaryjnego, jest osobistym urządzeniem ratunkowym, które może być noszone przez pilotów, załogę samolotu, pasażerów. jest osobistym urządzeniem ratunkowym, które może być noszone przez pilotów, załogę samolotu, pasażerów

Przegrzanie
Przegrzanie

Przegrzanie w lotnictwie oznacza sytuację, gdy element, system lub układ na samolocie osiąga temperaturę powyżej bezpiecznego poziomu. Może to prowadzić do uszkodzeń komponentów, awarii systemów lub zagrożenia pożarem

Rozruch silników (ang. Engine starting)
Rozruch silników (ang. Engine starting)

polega na uruchomieniu silników przy użyciu sprężonego powietrza dostarczanego przez APU lub zewnętrzne źródło pneumatyczne. To zapewnia niezbędne powietrze i inicjuje proces pracy silników.

Separator wody (ang. Water Extractor)
Separator wody (ang. Water Extractor)

Separator wody, znany również jako Water Extractor, to urządzenie stosowane w samolotach turbinowych do oddzielania i usuwania wody z paliwa lotniczego. Zapobiega to korozji, zamarzaniu i uszkodzeniom silnika spowodowanym obecnością wody w paliwie.

spojlery naziemne (ang. Ground spoilers)
spojlery naziemne (ang. Ground spoilers)

To ruchome powierzchnie na skrzydłach, które wychylają się podczas lądowania, zwiększając opór aerodynamiczny i pomagając w zatrzymaniu samolotu.

Tensometr analogowy
Tensometr analogowy

Tensometr analogowy to urządzenie stosowane do sprawdzania naprężenia w linekach sterujących. Jest montowane na linie i wskazuje wartość naprężenia na wyświetlaczu. Umożliwia monitorowanie bezpieczeństwa i wydajności systemu sterowania w samolocie.

Rou5OAhV5fCfC
Tensometr analogowy
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Tester IFR6000
Tester IFR6000

Tester IFR6000 to zaawansowane urządzenie służące do testowania i analizy systemów radiokomunikacyjnych w lotnictwie. Pozwala na precyzyjne badanie różnych funkcji, generowanie sygnałów testowych i analizę mocy oraz dekodowanie sygnałów danych. Jest niezbędnym narzędziem dla techników i personelu serwisowego do utrzymania wysokiej jakości komunikacji radiowej w samolotach.

Tester PS525
Tester PS525

Tester PS525 to urządzenie używane w lotnictwie do sprawdzania przyrządów barometrycznych. Dodatkowo, posiada funkcję testowania i ustawiania kodera wysokości, który dostarcza informacji o wysokości statku powietrznego do systemów transponderowych.

RNrc84kPgBsuJ
Tester PS525
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Trymer wysokości
Trymer wysokości

Trymer wysokości jest urządzeniem montowanym w samolocie, które pozwala pilotowi regulować ustawienie lotki wysokościowej w celu utrzymania zadanej wysokości lotu. Działa poprzez zmianę kąta lotki wysokościowej i pomaga pilotowi utrzymać stabilny poziom lotu na określonej wysokości.

Utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w samolocie (ang. Pressurisation)
Utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w samolocie (ang. Pressurisation)

Polega na zapewnieniu kontrolowanego środowiska ciśnieniowego w kabinie, zbliżonego do warunków na poziomie morza, pomimo niskiego ciśnienia na dużych wysokościach. Ma to na celu zapewnienie komfortu i bezpieczeństwa pasażerom poprzez dostarczanie odpowiedniej ilości tlenu i warunków komfortowych w czasie lotu.

Układ gazu obojętnego (ang. Inert gas system)
Układ gazu obojętnego (ang. Inert gas system)

dostarcza obojętny gaz, zwykle azot, do określonych przestrzeni w celu zapobieżenia pożarom i eksplozjom poprzez obniżenie zawartości tlenu.

Wolant
Wolant

inaczej kolumna sterowa, służy do sterowania lotkami i sterem wysokości. Jest podstawowym narzędziem służącym do sterowania statkiem powietrznym.

zawór ciśnienia (ang. bleed valve)
zawór ciśnienia (ang. bleed valve)

Zawór ciśnienia jest umieszczony na rurociągu, który przechwytuje pewną część sprężonego powietrza z silnika. Może być regulowany w celu kontrolowania ilości i ciśnienia powietrza odprowadzanego z silnika. Powietrze pobrane przez zawór ciśnienia może być wykorzystywane do zasilania systemów takich jak układ klimatyzacji, systemy antyoblodzeniowe, układy hydrauliczne czy systemy pneumatyczne.