E-materiały do kształcenia zawodowego

Montaż zbrojenia oraz układania zbrojenia w deskowaniu lub formie

BUD.01. Wykonywanie robót zbrojarskich i betoniarskich - Betoniarz‑zbrojarz 711402

bg‑green

Słownik pojęć do e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
belka
belka

Element konstrukcyjny, który przyjmuje obciążenia z elementów poziomych (żeber, płyt stropowych) i przenosi je na słupy, trzpienie, filary, ściany lub inne podpory.

chudy beton (tzw. chudziak)
chudy beton (tzw. chudziak)

To beton o niskiej wytrzymałości do 10 MPa (klasa C8/10), który w porównaniu do innych rodzajów betonu posiada mniejszą zawartość cementu. Najważniejszym zadaniem chudego betonu jest stabilizacja podłoża, zwłaszcza podczas wykonywania fundamentów. Poza tym warstwa takiego betonu zabezpiecza mieszankę betonową fundamentów przed wymieszaniem z gruntem. Chudy beton służy również jako warstwa wyrównująca pod posadzkami i tarasami.

deskowanie (szalowanie)
deskowanie (szalowanie)

Rodzaj formy wykorzystywanej przy nadawaniu kształtu mieszance betonowej. Jest konstrukcją tymczasową tworzoną z płyt (np. z wiórów drewnianych, metalu albo sklejki wodoodpornej) lub różnych rodzajów drewna. Wykorzystywana zazwyczaj podczas wykonywania konstrukcji żelbetowych i betonowych, a także przy produkcji prefabrykatówprefabrykatprefabrykatów. Przy prefabrykatach częściej stosuje się formy z aluminium lub stali.

deskowanie tracone
deskowanie tracone

To taki rodzaj deskowania (szalunku), który pozostaje po jego wypełnieniu jako element konstrukcyjny, izolacyjny lub konstrukcyjno‑izolacyjny. Deskowanie w tej technologii wykonuje się m.in. ze specjalnych płyt wiórowo‑cementowych lub styropianowych.

deskowanie tradycyjne
deskowanie tradycyjne

To konstrukcja tymczasowa, którą wykonuje się z drewna, sklejek wodoodpornych lub innego materiału. W tej technologii szalunek jest demontowany po uformowaniu żądanego elementu budynku.

hydroizolacja
hydroizolacja

Powłoka ochraniająca przed wilgocią.

izometria
izometria

W dziedzinie geometrii to rodzaj przekształcenia, w którym odległość punktów nie ulega zmianie. 

koparko‑spycharka
koparko‑spycharka

Maszyna budowlana, która służy do odspajania i czerpania m.in. gruntu, gruzu, kamieni i przenoszenia go w inne miejsce lub przepychania go.

ława fundamentowa
ława fundamentowa

Stanowi najniżej położoną część konstrukcyjną budynku, ma za zadanie przenosić ciężar budynku na grunt, mogą być betonowe lub żelbetowe. Wymiary ław fundamentowych zależą od typu gruntu, mogą być umieszczane bezpośrednio w gruncie lub umieszcza się ją poniżej poziomu przemarzania. Ławy żelbetowe zbroi się w strefie podstawy zbrojeniem głównym oraz poprzecznym, natomiast zbrojenie ławy betonowej wykonuje się z czterech prętów o średnicy 12 mm stabilizowanych strzemionami o średnicy 6 mm, które należy rozmieścić co 25 cm.

nadproże
nadproże

Element konstrukcyjny w formie belki umieszczany nad otworami drzwiowymi i okiennymi w celu przeniesienia obciążeń na mur po obu stronach otworu. Może być wykonane z żelbetu bezpośrednio na budowie lub mieć formę gotowego elementu w postaci prefabrykatu.

nadproże płaskie
nadproże płaskie

Współcześnie najczęściej stosowane, ma postać prostej belki.

nadproże sklepione
nadproże sklepione

Ma postać łuku o dowolnym kształcie, wykonuje się je na deskowaniu, a do jego budowy pomocne jest także rusztowanie. Budulcem tego rodzaju nadproża są cegły, ewentualnie kamienie.

otulenie
otulenie

Warstwa betonu między zbrojeniem a formą. Jego funkcją jest odpowiednie połączenie betonu i zbrojenia oraz zabezpieczenie stali przed korozją.

płatewka
płatewka

Belka o małych wymiarach poprzecznych, posiada przekrój prostokątny.

prefabrykat
prefabrykat

Element budowlany (półprodukt), służący do montażu na placu budowy. Jest nim każdy element konstrukcyjny lub budowlany, który pod względem parametrów jest zbliżony do docelowego kształtu lub wymaga jedynie niewielkiej obróbki na placu budowy.

pręty nośne
pręty nośne

Główne pręty w konstrukcji zbrojenia, przejmują siły rozciągające i ściskające dzałające na dany element konstrukcyjny.

pręty pomocnicze
pręty pomocnicze

Gwarantują stabilność zbrojenia w czasie montażu i betonowania. Pręty montażowe zapewniają prawidłowe położenie innych prętów, a pręty rozdzielcze mają za zadanie utrzymać zbrojenie we właściwym miejscu oraz równomiernie rozłożyć obciążenia.

rozpórka (rozpora)
rozpórka (rozpora)

Element rozpierający, jego zadaniem jest utrzymanie innych elementów konstrukcji w stałej odległości.

słup
słup

Pionowy element konstrukcyjny stanowiący podporę. Stosowany często w projektach, w których ściana jest zbyt słaba lub w konstrukcjach słupowo‑płytowych. Słupy przenoszą obciążenia z wyższych kondygnacji na fundamenty lub na niższą część budynku.

stempel budowlany
stempel budowlany

To inaczej podpora montażowa; jest to element tymczasowy, podpierający strop podczas prac szalunkowych, gdy beton nie osiągnął jeszcze swoich parametrów wytrzymałościowych. Stemple mogą być wykonane z drewna (o mniejszej trwałości) lub metalu (są trwalsze i posiadają regulację wysokości).

stopa fundamentowa
stopa fundamentowa

Istotny element posadowienia konstrukcji budowlanej stosowany pod budowę słupów i kolumn. Jest to rodzaj fundamentu bezpośredniego, który przenosi na grunt nośny obciążenia osiowe i punktowe. Ze względu na materiał, z jakiego zostały wykonane stopy fundamentowe mogą być murowane lub żelbetowe. Najczęściej stosowanym rodzajami stóp żelbetowych są: stopy fundamentowe prostokątne, trapezowe, schodkowe.

strop
strop

Poziomy element konstrukcyjny, którego funkcją jest oddzielenie od siebie kondygnacji; stropy przenoszą obciążenia użytkowe wynikające z jego przeznaczenia na pionowe elementy konstrukcyjne – ściany, słupy lub filary. Strop z jednej strony stanowi sufit (niekiedy dach), z drugiej podłogę.

strop monolityczny
strop monolityczny

Rodzaj stropu, który wymaga pełnego deskowania.

strzemiona
strzemiona

Elementy zbrojenia pomocniczego w żelbecie (żelazobetonie), wykorzystywane zwykle przy zbrojeniu elementów prętowych, takich jak łuki, słupy czy belki. Występują sporadycznie przy zbrojeniu konstrukcji masywnych i elementów powłokowych.

strzemiono (jarzemko)
strzemiono (jarzemko)

Element poprzeczny zbrojenia pomocniczego. Ma za zadanie utrzymać pręty główne we właściwym położeniu.

ściana monolityczna
ściana monolityczna

Rodzaj ściany wylewanej w całości z betonu w formie przygotowanej z szalunków, dzięki czemu wyróżnia się trwałością, szczelnością oraz gładką powierzchnią. Taki rodzaj ściany stosuje się przy fundamentach, schodach, budowie piwnic.

trzpień
trzpień

Słup ukryty w ścianie.

węgar
węgar

Wystający fragment ściany przy otworze okiennym, którego podstawową funkcją jest zapewnienie szczelności między ościeżnicą a murem. Węgarów nie stosuje się przy budowie ścian jednowarstwowych lub dwuwarstwowych, gdyż jego funkcję pełni specjalna listwa, która umożliwia szczelne połączenie tynku elewacyjnego z ościeżnicą okna.

wibrator wgłębny
wibrator wgłębny

Urządzenie, które zapewnia odpowiednią konsystencję oraz gęstość masy betonowej oraz jej równomierne rozłożenie w formie. Wizualizacja

wieniec
wieniec

Element konstrukcji, który spina konstrukcję ścian, zapewniając sztywność budynku; posiada postać żelbetowej belki opartej na ścianie budynku.

zakotwienie
zakotwienie

Umieszczenie części zbrojenia w postaci zakończenia stalowego pręta w betonie w celu zapewnienia przyczepności betonu do stali. Długość zakotwienia prętów określają Polskie Normy (PN‑EN 1992‑1-1:2008).

zastrzał
zastrzał

Element konstrukcyjny umieszczony skośnie, przenosi siły ściskające lub rozciągające.

zbrojenie
zbrojenie

Montaż elementów stalowych (siatek, prętów lub innych kształtowników) w betonie konstrukcyjnym. Proces ten ma na celu zwiększenie jego wytrzymałości. Zbrojenia są starannie zaplanowanymi konstrukcjami uwzględniającymi potencjalne siły mogące działać na element i ich kierunki. W związku z tym muszą być indywidualnie projektowane dla każdego budynku.

zbrojenie nośne
zbrojenie nośne

Podstawowe wsparcie zbrojeniowe budynku, uwzględniające obciążenia i siły mogące oddziaływać na niego. Wymaga precyzji i indywidualnego spojrzenia na każdy projektowany budynek.

zbrojenie uzupełniające
zbrojenie uzupełniające

Odgrywa rolę wzmacniającą wobec zbrojenia nośnego, nie występuje samodzielnie. Może zostać zamontowane bezpośrednio w szkielecie zbrojeniowym lub deskowaniu.

żelbet (żelazobeton)
żelbet (żelazobeton)

Kompozyt strukturalny wykorzystywany w budownictwie. Beton wzmacnia się wkładką stalową lub stalowymi prętami zbrojeniowymi. Formuje się go w elementy konstrukcyjne lub obiekty monolityczne przy użyciu form plastikowych, stalowych lub drewnianych.