E-materiały do kształcenia zawodowego

Charakterystyka wyposażenia warsztatu pracy koszykarza‑plecionkarza

DRM.01. Wykonywanie wyrobów koszykarsko‑plecionkarskich - koszykarz‑plecionkarz 731702

bg‑green

Słownik pojęć

Dno
Dno

podstawa wyplatanego przedmiotu

Gotowanie (warzenie) wikliny
Gotowanie (warzenie) wikliny

jeden ze sposobów uzyskiwania korowalności wikliny. Po gotowaniu i korowaniu uzyskuje się wiklinę czerwoną.

Kij wiklinowy
Kij wiklinowy

zgodnie z Polską Normą PN‑53/D‑93001 jest to wiklina o grubości 8‑40 mm i długości powyżej 140 cm, otrzymana przez ścięcie pędu i usunięcie odgałęzień; patrz pręt.

Kleszcze (szczypce)
Kleszcze (szczypce)

narzędzie do ręcznego korowania wikliny

Konstrukcja krzyżakowa (krzyżak)
Konstrukcja krzyżakowa (krzyżak)

kilka do kilkunastu prętów (żeber) połączonych i skrzyżowanych ze sobą. Po związaniu i rozprowadzeniu promienistych odcinków prętów stanowią konstrukcję w dnach owalnych i okrągłych. Pręty ułożone równolegle oplecione prostopadle do nich wątkiem stanowią konstrukcję dna prostokątnego.

Korowanie
Korowanie

usuwanie kory z prętów wiklinowych

Korowarka
Korowarka

urządzenie do korowania prętów mechanicznie lub ręcznie, w zależności od jej rodzaju.

Moczarki
Moczarki

zbiorniki napełnione wodą służące do umieszczania w nich kijów w pozycji pionowej, co jest sposobem przygotowania wikliny przed korowaniem.

Moczarkowanie
Moczarkowanie

jeden ze sposobów uzyskiwania korowalności wikliny. Po moczarkowaniu i korowaniu uzyskuje się wiklinę białą.

Namaczanie
Namaczanie

to proces zanurzania materiału służącego do wyplotu na określony czas, który ma na celu zmiękczenie go przed użyciem.

Nóż koszykarski krótki „garbacz”
Nóż koszykarski krótki „garbacz”

nóż osadzony w rękojeści, o szerokim ściętym skośnie ostrzu; służący przede wszystkim do czyszczenia kosza.

Nóż koszykarski prosty
Nóż koszykarski prosty

narzędzie osadzone sztywno, o szerokim zaokrągleniu ostrza; służący do rozłupywania i cięcia grubych spałek i innych elementów konstrukcyjnych.

Nóż koszykarski sprężynowy
Nóż koszykarski sprężynowy

narzędzie służące do zwykłych czynności zacinania i przycinania prętów.

Nóż wikliniarski w kształcie sierpa
Nóż wikliniarski w kształcie sierpa

wykorzystuje się do skracania prętów wiklinowych

Pędzarnie
Pędzarnie

baseny, które w odróżnieniu od moczarek znajdują się w ogrzewanych pomieszczeniach.

Pręty wiklinowe
Pręty wiklinowe

wiklina o długości ponad 50 cm, otrzymana w wyniku ścięcia pędów wierzbowych

Rozłupnik
Rozłupnik

urządzenie służące do wzdłużnego dzielenia prętów wiklinowych na trzy lub cztery części, z których następnie wykonuje się taśmę wiklinową.

Sekator (nożyce koszykarskie)
Sekator (nożyce koszykarskie)
RLiP2Iac2vfH5

narzędzie służące do przycinania gałęzi roślin oraz do obcinania zbędnych końcówek podczas wyplatania przedmiotu. W plecionkarstwie sekatora używa się do przycinania i przecinania gałęzi wierzby na plantacji, a w warsztacie do przycinania, zacinania i przecinania prętów wiklinowych.

Stół koszykarski
Stół koszykarski

mebel ułatwiający produkcję koszy ze względu na specyficzną konstrukcję. Powinien być wyposażony w regulowaną wysokość i stanowić komplet do siedziska z narzędziownikiem

Szydło (szpikulec)
Szydło (szpikulec)

proste lub zakrzywione narzędzie o różnych grubościach. Służy do rozsuwania witek w celu wplecenia kolejnych. Narzędzie wykonane jest z pręta z twardej stali, na jednym końcu dobrze zaostrzonego, na drugim osadzonego w rękojeści; stosowane do drążenia otworów przy osadzaniu osnów dna, do zakańczania górnych obrzeży, sznurowania uchwytów, zamknięć itp.

R1FTJIUNk9svV
Taśma wiklinowa (duszkowa/liczkowa)
Taśma wiklinowa (duszkowa/liczkowa)

produkt otrzymywany z prętów wiklinowych po uprzednim rozłupaniu. W zależności od tego, z której części rozłupanego pręta pochodzi, otrzymuje się taśmę duszkową lub liczkową. Taśmy używa się do wyplatania wyrobów lub oplatania ich elementów

R1eIvzWVcKW8W
Taśmiarka
Taśmiarka

maszyna służąca do wykonywania taśmy z prętów np. wiklinowych

Taśmownik ręczny
Taśmownik ręczny

narzędzie służące do ręcznego taśmowania, strugania i brzegowania połupanych prętów wiklinowych.

Ubijak
Ubijak

narzędzie służy do ubijania splotów wikliny oraz prostowania kijów i prętów wiklinowych. Szczególnie przydatne przy produkcji mebli typu fotele, stoły. Ubijak służy do zagęszczania splotu.

Wiązka wikliny
Wiązka wikliny

posortowane względem długości pręty lub kije, zrównane odziomkami do jednego poziomu i związane. W zależności od długości przygotowuje się wiązki pięcio- lub dziesięciokilogramowe.

Wierzba
Wierzba

to rodzaj drzew i krzewów z rodziny wierzbowatych. Są one zazwyczaj roślinami o szybko rosnącym pędzie, który może być łatwo ukorzeniany. Istnieje wiele gatunków wierzby, a niektóre z najbardziej rozpoznawalnych obejmują wierzby płaczące, wierzby kruche i wierzby wiciowe. Cechy charakterystyczne wierzby obejmują długie, giętkie gałęzie, które czasem zwisają lub wyginają się ku ziemi. Liście wierzby są zazwyczaj lancetowate lub owalne. Kwiaty pojawiają się przed liśćmi na wiosnę i są zazwyczaj małe i niepozorne. Wierzby często rosną w pobliżu wód, co sprawia, że są popularne przy zadrzewianiu terenów nad rzekami i jeziorami. W Polsce można spotkać wiele gatunków wierzby, zarówno dziko rosnących, jak i uprawianych. Niektóre z nich to wierzba biała (Salix alba), wierzba krucha (Salix fragilis) czy wierzba iwa (Salix caprea). W plecionkarstwie najbardziej popularne są wierzba amerykanka, wierzba długokończysta, wierzba migdałowa, wierzba purpurowa i wierzba wiciowa (konopianka). Gałęzie wierzb są znane ze swojej naturalnej giętkości, co czyni je doskonałymi do plecenia. Ta elastyczność umożliwia łatwe formowanie i tworzenie różnych wzorów w wyrobach plecionkarskich. Wierzby mają zdolność do łatwego ukorzeniania się, co jest korzystne przy produkcji nowych sadzonek. Ten proces ułatwia propagację roślin i zapewnia dostęp do większej ilości materiału do plecionek. Wierzby są estetyczne, a ich gałęzie nadają się do różnych technik plecenia, tworząc unikalne wzory i tekstury.

Wiklina
Wiklina

materiał plecionkarski w postaci prętów lub kijów pozyskanych z wierzb koszykarskich. Wykorzystywana jako zielona (żywa) lub korowana

Wiklina biała
Wiklina biała

wiklina korowana o naturalnej, białej barwie drewna, uzyskiwana w wyniku procesu moczarkowania lub pędzenia

Wiklina czerwona
Wiklina czerwona

wiklina korowana o ceglastoczerwonej barwie drewna z różnymi odcieniami, który jest wynikiem parzenia lub gotowania wikliny przed korowaniem

Wyginacz
Wyginacz

służy do wyginania i prostowania kijów i prętów wiklinowych. Może pełnić rolę ubijaka.

R1aoFsPoGuMYd
Wyplatanie
Wyplatanie

czynność polegająca na wypełnieniu płaszczyzn pomiędzy elementami konstrukcyjnymi warstwą wyplotu przy zastosowaniu różnych rodzajów splotów.

Wyrób plecionkarski
Wyrób plecionkarski

forma użytkowa lub dekoracyjna wykonana z wikliny, bambusu lub innych materiałów np.: tacki wybijane i wyplatane, koszyki, kosze, pojemniki, półki wisząc, półki stojące, gazetnik, kwietnik, taborety, siedziska wiklinowe, fotele bujane, stoły.