Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt
E-materiały do kształcenia zawodowego

Materiałoznawstwo w tapicerstwie

DRM.05. Wykonywanie wyrobów tapicerowanych - Tapicer 753402

bg‑green

Słownik pojęć

1

Pojęcia ogólne

dzianina
dzianina

Wyrób włókienniczy płaski, wytwarzany z nitek przędzy, powstający przez tworzenie rządków lub kolumienek połączonych ze sobą oczek (najmniejszy element) w procesie dziania. Łączenie oczek polega na przeplataniu sąsiednich oczek w kierunku poziomym (rządek) i pionowym (kolumienka). Dzianina rozciąga się w obu kierunkach; może być jednonitkowa – bardziej elastyczna i wielonitkowa – mniej elastyczna, za to wielobarwna.

gęstość
gęstość

Najważniejsza cecha tworzyw spienionych (PU, PUR), mająca wpływ na ich trwałość.  Pod wpływem utleniania oraz wygniatania materiał ulega degradacji i  zmienia się wówczas wartość liczbowa jego gęstości. Im niższa gęstość, tym niższa cena i jednocześnie niższa trwałość pianki.

podzespół tapicerski
podzespół tapicerski

Zmontowany zestaw elementów – najmniejszej konstrukcyjnej części składowej mebla – stanowiący odrębną konstrukcję w całości wyrobu w fazie montażu. W meblach tapicerowanych podzespół tworzą połączone warstwy tapicerskie.

sprężystość
sprężystość

Zdolność powrotu wyściółki po rozciągnięciu i zmięciu do stanu pierwotnego. W celu zwiększenia sprężystości włókna są często karbowane, targane, skręcane. Wartość wyrażana w procentach.

tkanina
tkanina

Wyrób płaski, utworzony z dwóch układów nitek osnowy i wątku – osnowa przebiega wzdłuż tkaniny, a wątek prostopadle do niej. Powstaje w procesie tkania, który polega na przeplataniu pod kątem prostym nitek osnowy z nitkami wątku. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku, który nazywa się splotem.

trasowanie
trasowanie

Proces wykorzystywany przy obróbce skrawaniem. Polega on na wytyczaniu linii na powierzchni danego materiału. Ma to pomóc w wycinaniu ustalonych kształtów, w dokładnym przecinaniu oraz tworzeniu otworów. W pracach tapicerskich trasowanie to wyznaczanie linii cięcia, łączenia i zszywania materiałów tapicerskich ze sobą.

układ tapicerski
układ tapicerski

Wykonane w różny sposób warstwy tapicerskie, ułożone jedna na drugiej. Liczba i różnorodność warstw zależą od rodzaju tapicerki. Do wytworzenia poszczególnych warstw mogą być użyte materiały naturalne lub półfabrykaty syntetyczne.

zespół tapicerski
zespół tapicerski

Zmontowany zestaw podzespołów lub podzespołów i elementów stanowiących odrębną konstrukcję, spełniający określoną funkcję użytkową w meblu.

Materiały podstawowe

Zastosowanie – warstwa: nośna

bok podzespołów
bok podzespołów

Element stanowiący boczne ograniczenie w meblach tapicerowanych do siedzenia i leżenia.

deseczka siedzeniowa
deseczka siedzeniowa

Siedzisko lub podłoże do tapicerowania w siedzisku.

dno
dno

Element grodzący, zamykający przestrzeń od dołu w meblu skrzyniowym lub skrzyni np. wersalki, tapczanu.

leżysko
leżysko

Zespół lub podzespół służący do leżenia.

listwa
listwa

Element uzupełniający konstrukcję, służący do podtrzymywania, wodzenia, oporu lub łączenia.

łączyna
łączyna

Element służący do dodatkowego wzmocnienia konstrukcji.

materac
materac

Rodzaj poduchy tapicerowanej, jedno- lub dwuczęściowej, służącej do leżenia.

noga
noga

Pionowy element konstrukcyjny nośny podstawy mebla; np. noga przednia, noga tylna.

noga oparcia (tylna)
noga oparcia (tylna)

Pionowy element, spełniający równocześnie funkcję nogi i podpory oparcia w krzesłach i fotelach.

oparcie
oparcie

Zespół lub podzespół tapicerowany, służący do podparcia.

oskrzynia
oskrzynia

Element nośny np. krzesła, łączący nogi przednie i nogi oparciowe, ustalający wysokość siedziska.

podgłówek
podgłówek

Element tapicerowany służący do podparcia głowy.

podłokietnik
podłokietnik

Inaczej poręcz; podpora rąk w meblach do siedzenia. Przyjęte jest, że meble z poręczami to – ze względu na funkcjonalność – fotele ogółem.

poducha
poducha

Podzespół tapicerowany służący do leżenia, siedzenia, oparcia.

rama
rama

Element nośny mebla.

ramiak
ramiak

Najmniejszy element ramy mebla, stanowiący planowaną szerokość/głębokość siedziska; podstawa nośna, łącząca nogi.

ramiak oparciowy
ramiak oparciowy

Element ramy mebla służący do oparcia.

ramiak podgłówkowy
ramiak podgłówkowy

Element łączący ramiaki oparciowe, służący do podparcia głowy oraz ustalający wysokość oparcia.

siedzisko
siedzisko

Tapicerowany zespół lub podzespół służący do siedzenia.

skrzynia
skrzynia

Rodzaj stelaża – poziome połączenie konstrukcyjne podstawy w meblach skrzyniowych, spełniające funkcję pojemnika.

szczeblina
szczeblina

Ażurowy element wypełniający określone przestrzenie w meblach szkieletowych.

szczyt
szczyt

Stałe i zewnętrzne ograniczenie w meblach do leżenia (przednie, tylne).

Zastosowanie – warstwa: podtrzymująca

drewno lite
drewno lite

Naturalny surowiec otrzymywany ze ściętych drzew i formowany przez obróbkę. Drewno bukowe, sosnowe, świerkowe ma zastosowanie w tapicerstwie głównie w niewidocznych dla użytkowników konstrukcjach meblowych (ramiaki, oskrzynie, łączyny itp.). Jako element dekoracyjny wykończeniowy (listwy ozdobne, nogi siedzisk) stosuje się szlachetne odmiany drewna.

tworzywo drzewne
tworzywo drzewne

Materiał, którego głównym składnikiem jest drewno. Używany jako element do konstrukcji mebli (np. pufy, ławopufy, pojemniki na pościel lub jako elementy płycinowe do wypełnienia siedziska mebla – wyściełanie twarde); najczęściej stosowanymi tworzywami drzewnymi w tapicerstwie są: płyta wiórowa, płyta stolarska, płyta pilśniowa i sklejka.

Zastosowanie – warstwa: sprężynująca

drut krawędziowy (fasonowy)
drut krawędziowy (fasonowy)

Drut sprężynowy zakładany do układów sprężynujących jako okalający warstwę sprężynującą w zamknięty w obwód.

sprężyna jednostożkowa (TS)
sprężyna jednostożkowa (TS)

Sprężyna zwijana prawoskrętnie, w kształcie stożka, którego podstawę stanowi zwój o największej średnicy, a wierzchołek – zwój o najmniejszej średnicy, zakończony oczkiem. Używana do produkcji krzeseł, foteli oraz do wyrobu formatek siedziskowych do tych foteli.

sprężyna dwustożkowa (TD)
sprężyna dwustożkowa (TD)

Sprężyna zwijana prawoskrętnie, składająca się z kilku zwojów o różnych średnicach. Wykazuje dużą twardość i sztywność. Zakończona z obu stron okiem. Najczęściej stosowana jest w siedziskach i oparciach mebli wykonywanych metodą rzemieślniczą, takich jak fotele, kanapy, tapczany itp.

sprężyna cylindryczna (walcowa)
sprężyna cylindryczna (walcowa)

Sprężyna o jednakowej średnicy wszystkich zwojów. Używa się jej najczęściej do produkcji formatek sprężynowych typu szlarafia, wykorzystywanych do produkcji materacy.

sprężyna napinająca (pociągowa)
sprężyna napinająca (pociągowa)

Sprężyna wytwarzana z drutu sprężynowego, stalowego, ocynkowanego o średnicy od 1,5 do 3 mm. Charakteryzuje się walcowym kształtem, zakończona jest dwustronnie uchwytami służącymi do jej zamocowania.

sprężyna falista (płaska)
sprężyna falista (płaska)

Sprężyna zwana również płaską, karbikowaną, zig‑zag lub żmijką. Jej długość jest dowolna, dobierana do produktu tapicerskiego. Najczęściej stosowana jako podłoże sprężynujące pod tworzywa spienione w układach sprężystych siedzisk: krzeseł, foteli, kanap oraz oparć niektórych rodzajów krzeseł i foteli.

sprężyna spiralna (spłaszczona)
sprężyna spiralna (spłaszczona)

Sprężyna wytwarzana jest z drutu sprężynowego. Podatna na rozciąganie. Używana jest do wyrobu siatek tapicerskich, stanowi podłoże elastyczne.

Tkaniny tapicerskie

Zastosowanie – warstwa: obiciowa

adamaszek
adamaszek

Tkanina wytwarzana z jedwabiu naturalnego lub sztucznego, a także lnu, bawełny lub włókien syntetycznych. Tkanina ta charakteryzuje się lśniącym wzorem na matowym tle. Służy jako materiał pokryciowy lekkich mebli wyściełanych o wysokim standardzie oraz do dekoracji ścian, okien itp. Jej odmianę stanowi brokat.

alcantara
alcantara

Tkanina ta, zwana również „superzamszem”, jest wyprodukowana z ultramikrowłókien syntetycznych, o skrętnej wirowej budowie i mikroskopijnej średnicy. Cechuje ją wysoka trwałość, a także łatwość w utrzymaniu (czyszczenie i pielęgnacja), podwyższona wytrzymałość i odporność na działanie światła.

atłas
atłas

Jedwabna gładka tkanina o pływającej osnowie, produkowana z naturalnego lub sztucznego jedwabiu; ma lekki i błyszczący wzór oraz bardzo gładką, lśniącą powierzchnię. Ze względu na niezwykle wytrzymały materiał najczęściej wykonuje się z niej zasłony, story czy kotary, wykorzystywana jest także do tapicerowania lekkich i delikatnych mebli.

brokat
brokat

Dekoracyjna tkanina, którą stanowią wielonitkowe adamaszki, wytwarzane z jedwabiu naturalnego i sztucznego, bawełny oraz włókien syntetycznych. Dzięki stosowaniu różnych kolorów nitek, uzyskuje się w niej charakterystyczne ozdobne wzory, ożywiane niekiedy złotymi lub srebrnymi nićmi. Ta cenna tkanina dedykowana jest bardzo delikatnym meblom wyściełanym.

ekoskóra (polcorfam)
ekoskóra (polcorfam)

Tkanina wyprodukowana w 100% z poliuretanu lub jako mieszanka bawełny i poliuretanu. Bardzo elastyczna, perfekcyjnie dopasowuje się do każdego kształtu; materiał jest odporny na uszkodzenia mechaniczne, łatwy w utrzymaniu czystości i podatny na dezynfekcję, ponadto cechuje go duża przepuszczalność pary wodnej i powietrza.

flock
flock

Materiał, który charakteryzują aksamitne wypukłe wzory, powstające w wyniku procesu produkcji – flokowania. Tkanina jest wysoce trwała, posiada szerokie zastosowanie w przemyśle meblarskim i dekoracyjnym. Flokowana tkanina przypomina zamsz.

gobelin
gobelin

Materiał ozdobny, którego bazę stanowią tkaniny wytwarzane z włókien bawełny, sztucznego jedwabiu lub innych włókien sztucznych. Gobelin jest wielobarwny i wzorzysty. Jego gęsta struktura wpływa na wytrzymałość i ciężar tkaniny. Stosuje się go do pokrywania wysokiej jakości mebli tapicerowanych oraz mebli specjalnego przeznaczenia.

mikrofaza
mikrofaza

Materiał wyprodukowany z poliestru (100%), trwały, miły w dotyku, prosty w czyszczeniu oraz w obróbce. Mikrofaza jest stosowana w tapicerstwie, tapicerce samochodowej i przemyśle meblowym, ponadto jest idealna do renowacji obić tapicerowanych.

plecionka
plecionka

Tkanina, która może być wykonana zarówno z tworzyw naturalnych, jak i sztucznych. W obu przypadkach charakteryzuje się dużą wytrzymałością dzięki technice splotowej. Tkaniny plecione stosuje się często w pracach dekoratorskich. Jednym z typów plecionek jest wyrób płaskich taśm ozdobnych lub okrągłych – sznurów.

plusz
plusz

Materiały pluszowe wytwarza się z przędzy bawełnianej, lnianej, wełnianej, jedwabiu sztucznego, przędzy z włókien syntetycznych oraz ich mieszanek. W tapicerstwie stosuje się zarówno plusze zwykłe, jak i wzorzyste. Wśród pluszy rozróżnia się specjalne odmiany: aksamity, welury, kordy i moketty.

skaj tapicerski
skaj tapicerski

Tkanina laminowana pianką gumową, najczęściej składa się z poliestru (65%) oraz bawełny (35%). Skaj jest nieskomplikowany w obróbce, a także łatwy w utrzymaniu czystości. Przy intensywnym użytkowaniu może się wykruszać, jest mało odporny na znaczne zmiany temperatur.

skóra naturalna
skóra naturalna

Bardzo wyszukany surowiec pokryciowy mebli tapicerowanych, szczególnie często stosowany przy meblach reprezentacyjnych. Skóry pokryciowe są cienkie, bardzo elastyczne, o jednakowej grubości na całej powierzchni, bez fałd, wybrzuszeń, miejsc przetartych i innych uszkodzeń. Do celów tapicerskich wykorzystuje się niemal całą powierzchnię pozyskanej skóry.

szenila
szenila

Najbardziej zaawansowana technologicznie grupa tkanin obiciowych, wytwarzanych z włókien szenilowych, składających się z dwóch prostych, skręconych ze sobą nici, pomiędzy którymi umieszcza się włókna cięte, tworzące włos. Mocna tekstura szenili gwarantuje wysoką odporność na uszkodzenia mechaniczne.

welur
welur

Klasycznie elegancka tkanina obiciowa, syntetyczna, niezwykle miękka, z grubym krótkim włosem, cechująca się bardzo wysoką wytrzymałością oraz unikalną paletą głębokich barw.

żakard
żakard

Tkanina, która powstaje na skutek przeplatania ze sobą (według założonego splotu) wzajemnie prostopadłych układów nitek osnowy i wątku; dzięki temu można stworzyć wyszukane wzory po jednej stronie tkaniny. Najczęściej stosowana do mebli dekoracyjnych. Szorstka w dotyku, bardzo wytrzymała mechanicznie i odporna na płowienie.

Zastosowanie – warstwa: wyściełająca

crinex
crinex

Włókno celulozowe o długości około 50 cm i barwie żółtobiałej. Jego sprężystość wynosi 40%. Ma właściwości podobne do końskiego włosia.

fibra
fibra

Włókno naturalne, które otrzymuje się z włókien liści juki i aloesu. Jego włókna są długie, grube i karbowane. Sprężystość wynosi 107%. Jest wyściółką wysokiej jakości, a do sprzedaży trafia najczęściej w połączeniu z końskim włosiem, sierścią lub szczeciną.

flizelina
flizelina

Materiał syntetyczny. Bardzo lekka i wytrzymała włóknina o wysokiej oddychalności. Wykorzystuje się ją do wielu prac wykończeniowych. Niezwykle łatwa w obróbce – lekko znosi cięcie i nie strzępi się.

hekko
hekko

Materiał syntetyczny, pozyskiwany podczas produkcji jedwabiu sztucznego. Ma długie, cienkie, wielokolorowe i błyszczące włókna, podobne do waty. Stosowany zamiennie z watą tapicerską. Jego sprężystość wynosi 67%.

juta; surówka jutowa
juta; surówka jutowa

Tkanina naturalna, powstająca z włókien juty. Służy do pokrycia warstwy sprężynującej i wyściełającej zespołu tapicerskiego oraz jako tkanina podkładowa do wyrobu dywanów.

kotonina
kotonina

Odpad z przerobu włókien lnianych i konopnych. Cechy fizyczne upodabniają kotoninę do waty tapicerskiej. Stosowana jest jako wyściółka główna i uzupełniająca.

marena
marena

Tkanina produkowana z odpadów skór zwierzęcych. Sprężystość zadana wynosi 100%. Ze względu na to, że cechuje się odpornością na owady i przypomina końskie włosie, jest często wybierana zamiast niego.

odpady perlonu
odpady perlonu

Materiał pozyskiwany podczas produkcji włókien perlonu oraz przędzenia. Odznacza się dużą sprężystością. Wyglądem przypomina watę i jest stosowany zamiennie z watą tapicerską.

pierze darte
pierze darte

Materiał otrzymywany najczęściej z piór ptactwa wodnego, domowego i dziko żyjącego. Jego sprężystość wynosi od 92 do 150%. Jest bardzo cennym wypełniaczem materacy, kołder i poduszek.

puch
puch

Materiał szczególnie miękki, delikatny i elastyczny. Nie podlega odzieraniu. Jego sprężystość wynosi aż 300%, dlatego służy do wypełnienia poduszek i kołder najwyższej jakości.

sierść
sierść

Materiał pochodzenia zwierzęcego (zwierzęta futerkowe, bydło i konie); bardzo wartościowy materiał wyściółkowy o sprężystości 146%. Na wyściółkę stosuje się włosie nie krótsze niż 20 mm.

silikon (kulka silikonowa, czesanka silikonowa)
silikon (kulka silikonowa, czesanka silikonowa)

Materiał wytworzony ze 100% włókna poliestrowego pokrytego powłoką silikonową. Włókna silikonowe występują w formie rozczesanej lub kuleczek o średnicy ok. 0,5 cm. Silikon jest wysoce odporny na zagniatanie, łatwy w utrzymaniu – można go prać w pralce do 40 st. C, jest antyalergiczny i oddychający. Ma bardzo szerokie zastosowanie.

sizal
sizal

Materiał otrzymywany z włókien liści agawy. Wyściółka sizalowa składa się z włókien płaskich, karbowanych, miękkich, łatwo rozszczepialnych i odpornych na wilgoć. Jej sprężystość wynosi 37%.

słomica
słomica

Materiał otrzymywany ze słomy żytniej, która poddana obróbce – zmiękczaniu – poprzez targanie, rozwłóknianie i suszenie osiąga sprężystość tylko 23%. Słomica jest mało wartościowym materiałem wyściółkowym.

surówka; tkanina techniczna; tkanina biała
surówka; tkanina techniczna; tkanina biała

Cienka tkanina poliestrowa lub poliestrowo‑bawełniana o gęstym splocie płóciennym i apreturze ognioodpornej. Stosuje się ją do pokrycia wyściółki – pod materiał zewnętrzny pokryciowy, na podbicia wewnętrznych dolnych powierzchni poduch tapczanów i kanap oraz siedzisk i oparć foteli, krzeseł oraz na tkaninę pyłochłonną w poduchach kanap.

surówka bawełniana; płótno
surówka bawełniana; płótno

Naturalna i mocna tkanina bawełniana o gęstym splocie. Stosuje się ją do pokrycia wyściółki – pod materiał zewnętrzny, pokryciowy.

szarpanka; granulat piankowy; frytka piankowa
szarpanka; granulat piankowy; frytka piankowa

Materiał wykonany z elastycznej pianki poliuretanowej, poszarpanej w drobne kawałeczki o nieregularnym kształcie, różnej kolorystyce i gęstości. Stanowi odpad produkcji pianki poliuretanowej. Ma bardzo szerokie zastosowanie.

szczecina
szczecina

Wyściółka naturalna, która pochodzi od świń i dzików z uboju. Sprężystość wynosi 82%. Używana jest do wyściełania mebli wysokiej jakości w postaci luźnej, a także jako domieszka do innych materiałów wyściółkowych, naturalnych, sztucznych lub w formatkach szczecinowo‑lateksowych.

trawa alpejska
trawa alpejska

Wyściółka naturalna. Rośnie na terenach wilgotnych i w lasach. Jej sprężystość wynosi około 33%. Używana najczęściej do wyrobów poduch, klinów i siedzisk.

trawa morska
trawa morska

Wyściółka naturalna. Surowiec pozyskiwany z wód Bałtyku i Morza Północnego – odsalany i suszony; cechuje się sprężystością na poziomie od 42 do 46%.

trawa zamorska
trawa zamorska

Najpopularniejsza wyściółka naturalna, stosowana w rzemieślniczych wyrobach tapicerskich. Pochodzi z obróbki liści palmy karłowatej, rosnącej w wielu miejscach Afryki. Jej sprężystość wynosi między 50 a 62%.

wata tapicerska; włóknina bawełniana
wata tapicerska; włóknina bawełniana

Tkanina naturalna, wytwarzana z włókien bawełnianych, jest odpadem przemysłowej produkcji (np. odzieży). Stosowana w warstwie wyściełającej, często w tapicerowaniu tradycyjnym, w postaci cienkiej luźnej warstwy do okrycia; służąca do wyrównania warstwy trawy zamorskiej. Umieszczana pod surówką, pomaga nadać ostateczny kształt meblowi przed położeniem tkaniny obiciowej.

wigofil
wigofil

Wytrzymała włóknina polipropylenowa, która ma zastosowanie zarówno w krawiectwie, jak i w tapicerstwie. Sprawdza się jako warstwa wyściełająca podczas pikowania tkanin obiciowych, do wykrawania szablonów na tkaninach oraz jako materiał podbiciowy do zamykania mebli od spodu. Bardzo łatwa w obróbce – dobrze znosi cięcie i nie strzępi się.

włosie końskie
włosie końskie

Wyściółka naturalna. Włosie pozyskuje się z ogonów i grzyw koni oraz wielbłądów. Sprężystość wynosi od 120% (ogony) do 148% (grzywy). Jest luksusowym materiałem wyściółkowym.

włókno kokosowe
włókno kokosowe

Wyściółka naturalna. Włókna palmy kokosowej są dobrą, odporną na wilgoć i działania mechaniczne – ścieranie i rozrywanie – wyściółką tapicerską. Sprężystość wynosi 69%.

wyczeska bawełniana
wyczeska bawełniana

Wyściółka naturalna, trwała, pozyskiwana z odtłuszczonych, poszarpanych szmat bawełnianych. Występuje w postaci splątanych nici i włókien o różnych kolorach. Jej sprężystość wynosi 120%. Służy zarówno jako wyściółka zasadnicza, jak i uzupełniająca.

Materiały pomocnicze

Materiały ochronne i wykończeniowe

farba
farba

Różnobarwna mieszanina, powstała ze spoiwa i pigmentów z dodatkiem rozpuszczalników i rozcieńczalników. Nie ma połysku, gdyż nie zawiera żywic i dlatego często nazywana jest gruntem.

farba nawierzchniowa
farba nawierzchniowa

Farba, dzięki której pokryta nią powierzchnia jest gładka, odporna na wpływy atmosferyczne, zarysowania i uderzenia.

farba podkładowa
farba podkładowa

Farba zawierająca składniki chroniące przed korozją, tworząca na metalowej powierzchni silnie przylegającą warstwę w kolorze szarym lub czerwonym. Można ją nakładać na powierzchnie wolne od rdzy lub lekko skorodowane.

lakier
lakier

Roztwór lub zawiesina środków powłokotwórczych (np. olejów schnących, żywic naturalnych lub syntetycznych). Lakiery mogą być bezbarwne lub podbarwione przezroczystymi barwnikami.

łączniki meblowe
łączniki meblowe

Nazwa zbiorcza na: gwoździe, skoble, haczyki, wkręty, zszywki.

łącznik śrubowy
łącznik śrubowy

Łącznik służący do połączenia elementów płytowych i graniakowych pod kątem prostym (śruba z nakrętką wałeczkową i młotkową), do zespalania elementów ułożonych równolegle do siebie (śruba z nakrętkami z obu końców), a także do mocowania okuć i innych elementów (śruba z łbem soczewkowym).

okucie meblowe
okucie meblowe

Element służący do łączenia wieloczęściowych poduch albo leżysk oraz przytwierdzania tychże do skrzyni. W zależności od obciążenia ramienia roboczego może mieć różnie złożone konstrukcje.

szpagat; sznur jutowy
szpagat; sznur jutowy

Jutowy sznur do wiązania pojedynczych sprężyn w zespole tapicerskim. Bardzo mocny, wytrzymały mechanicznie, nierozciągliwy, o nieregularnym przekroju.

taśma maskująca
taśma maskująca

Taśma gwarantująca szybki i trwały montaż materiału na danej powierzchni. Posiada możliwość łatwego formowania na giętych elementach. Najczęściej jest stosowana przy mocowaniu tkaniny obiciowej na tzw. plecy mebla tapicerowanego, dzięki czemu można zastąpić szycie ręczne pleców krótszym procesem ściegu krytego.

wkręt do drewna
wkręt do drewna

Łącznik wykonany z metalu, służący do łączenia elementów drewnianych oraz drewnopochodnych oraz podczas przytwierdzania do nich innych materiałów, np. metalowych zawiasów bądź okuć. Wkręty, stosowane do elementów konstrukcji nośnych, mogą mieć różne wymiary – średnicę i długość oraz różne rodzaje łbów. Do konstrukcji skrzyniowych z tworzyw drzewnych stosuje się często konfirmaty – w kolorze srebrnym.

Materiały wykończeniowe tapicerskie

aksamitka
aksamitka

Aksamitna wstążka, występująca w różnych szerokościach oraz w rozmaitej kolorystyce. Aby nie przesiąkał przez nią klej topliwy, którym przymocowujemy ją do mebla, należy wybierać wstążki wykonane z grubszej tkaniny, np. z aksamitu.

guzik tapicerowany
guzik tapicerowany

Guzik, który powstaje w prasce z dwóch części wytłoczek i wygiętego drucika oraz wybranego i wykrojonego specjalnym, na wymiar guzika, wykrojnikiem materiału obiciowego. Pełni funkcję ozdobną, podkreślając charakter wyrobu tapicerskiego.

guzik tapicerski
guzik tapicerski

Pojedynczy guzik ozdobny, zbudowany z kolorowych metali lub kolorowych metali i szklanego oczka. W tańszej wersji – powstały z tworzyw sztucznych. Gładki lub brokatowy. Pełni funkcję ozdobną.

lamówka tapicerska
lamówka tapicerska

Specjalnie tkana taśma pasmanteryjna, stosowana głównie do obszywania materacy, poduch, dywaników itp. Wykorzystywana także jako materiał pomocniczy do pikowania tkanin i wciągania pików.

napa
napa

Element dekoracyjny oraz rodzaj zamknięcia pokrowca zewnętrznego. Wykonana z metali kolorowych lub metalowo‑lakierowanych. Podobnie jak guziki tapicerowane, wykonuje się ją dzięki użyciu praski – napownicy lub narzędzia ręcznego – wbijaka.

nici
nici

Nici (poliestrowe, maszynowe i do szycia ręcznego) występujące w wielu odcieniach oraz grubościach. Do szycia maszynowego tkanin obiciowych zazwyczaj stosuje się nici grubości „60” i „40”, rzadziej „20”. Przy szyciu ręcznym często wykorzystywane są grube nici (dratwa), te najczęściej stosowane mają grubość „10”, „8” i „6”.

podwójna krajka
podwójna krajka

Naszywka z pasmanterii – gotowa podwójna lamówka. Doskonale nadaje się do pokreślenia zagięć mebla oraz do schludnego, a zarazem delikatnego wykończenia.

pojedyncza krajka
pojedyncza krajka

Pojedyncza lamówka, którą można przymocować do materiału obiciowego, zanim zostanie on położony na mebel. Można też aplikować ją na gotowym już meblu.

taśma tapicerska dekoracyjna
taśma tapicerska dekoracyjna

Taśma wytwarzane z przędzy bawełnianej i celulozowej, mająca różne wzory, barwy i wymiary. Niektóre rodzaje taśm dekoracyjnych są wzbogacone we frędzelki i są brzegowym elementem kotar, zasłon i firan, a niekiedy służą również do zdobienia pokryć meblowych.

wypustka tapicerska dekoracyjna
wypustka tapicerska dekoracyjna

Materiał służący do ozdobnego wykończenia i wzmocnienia szwów, który – podczas łączenia materiałów – można wszyć między dwa panele materiału obiciowego.

noga meblowa
noga meblowa

Integralna część mebla. Często podczas produkcji mebli dobiera się nogi do ramy konstrukcyjnej; jest to celowy zabieg, wzmacniający walory estetyczne. Podczas renowacji, w miejscach, gdzie noga meblowa jest elementem niezespolonym z ramą, dopuszcza się również wymianę nóg.

rzep; taśma rzepowa
rzep; taśma rzepowa

Taśma z włosem miękkim (pętelkowym) oraz twardym (haczykowym), które stykając się, stanowią trwałe zamknięcie sąsiadujących tkanin. Taśma rzepowa jest formą tekstylnego zapięcia, którego można używać wielokrotnie.

suwak; taśma suwakowa
suwak; taśma suwakowa

Mechanizm, który przesuwa się po taśmie suwakowej. Różnokolorowe taśmy suwakowe dostępne są w sprzedaży na metry. Należy do nich dokupić tzw. maszynki, które służą do otwierania i zamykania zamka. Taśmy dobiera się pod kolor tkaniny obiciowej lub kontrastowo, a  następnie ustala pożądaną długość.

taśma z gwoździ i pinezek ozdobnych
taśma z gwoździ i pinezek ozdobnych

Taśma w metrowych paskach, w której co czwarta pinezka/gwóźdź zamiast główki ma miejsce na pojedynczą pinezkę/gwóźdź, mocujący taśmę do podłoża. Używanie tego rodzaju taśmy zamiast wbijania pojedynczych gwoździ czy pinezek znacznie przyspiesza proces wykończania mebli.

Półfabrykaty

Części

formatka sprężynowa typu Bonell
formatka sprężynowa typu Bonell

Sprężyny dwustożkowe, połączone ze sobą sprężyną spiralną, tworzące układ dowolnej wielkości, ograniczony taśmą stalową w formie ramy układu. Formatki mają wysokość 10 lub 14 cm. Najczęściej stosowane w materacach, poduchach siedzisk kanapowych i w fotelach.

formatka szczecinowo‑lateksowa
formatka szczecinowo‑lateksowa

Połączenie szczeciny, włókien sizalowych (lub innych im podobnych) z mleczkiem kauczukowym (klejowo‑lateksowym). Formatka używana do dolnych warstw wyściełających i wypełnień lub usztywnień różnych części mebli tapicerowanych.

formatka woreczkowa
formatka woreczkowa

Formatka powstała na bazie sprężyn o kształcie cylindrycznym, umieszczonych w woreczkach. Odpowiednią liczbę sprężyn w woreczkach składa się w formatkę i związuje sznurem tapicerskim. Połączone woreczki ze sprężynami zabezpiecza się drutem lub prętem kształtującym. Zastosowanie: głównie w materacach i poduchach siedzisk.

pas tapicerski (taśma tapicerska)
pas tapicerski (taśma tapicerska)

Pas parciany z przędzy (np. jutowej, konopnej), stosowany jako element nośny, stanowiący podłoże tradycyjnych układów sprężynujących w siedziskach i oparciach kanap oraz foteli, poduch tapczanów, siedziskach krzeseł itp. Występuje też w wariancie stricte syntetycznym lub syntetycznym w połączeniu z włóknami elastycznymi (pasami gumowymi).

pianka tapicerska
pianka tapicerska

Tworzywo spienione o konstrukcji makroskopowej porowatej, z którego powstają bloki piany o różnorodnej gęstości. Im wyższa wartość liczbowa, tym pianka jest gęstsza, a zarazem twardsza. Zastosowanie znajduje zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej układu tapicerskiego.

płyta pilśniowa
płyta pilśniowa

Płyta powstająca z rozdrobnionych odpadów drewna iglastego, do których dodaje się żywice syntetyczne lub oleje schnące. Często zastępuje sklejkę, obłogi i częściowo tarcicę. W meblach tapicerowanych stosuje się płyty pilśniowe twarde, zwykłe oraz twarde perforowane. Przeznacza się je na dna skrzyń pościelowych tapczanów i kanap oraz na podłoża w niektórych konstrukcjach foteli rozkładanych, dwufunkcyjnych.

płyta stolarska
płyta stolarska

Płyta przypominająca sklejkę; jest złożona z trzech, niekiedy pięciu warstw: grubszej środkowej i cieńszych zewnętrznych. Środki płyt wykonywane są z deszczułek, listewek, pasków fornirów lub mają wypełnienie pustakowe. Warstwy zewnętrzne stanowią obłogi lub płyty pilśniowe o grubości 3,2 mm. Płyty pięciowarstwowe mają po dwie warstwy obłogu z każdej strony.

płyta wiórowa surowa
płyta wiórowa surowa

Płyta wytwarzana z wiórów drewna, spajanych ze sobą klejem syntetycznym pod dużym ciśnieniem. W meblarstwie stosuje się płyty wiórowe prasowane – ułożone równolegle do szerokich płaszczyzn płyt. W produkcji mebli tapicerowanych wykonuje się z niej elementy skrzyń pościelowych, zwykle okleinowane i oklejane folią.

płyta z gumy piankowej/pianka lateksowa
płyta z gumy piankowej/pianka lateksowa

Płyta przypominająca elastyczną gumę spienioną. Jest wytwarzana z kauczuku naturalnego lub syntetycznego i innych dodatków. Jej wnętrze jest porowate, powierzchnie zewnętrzne gładkie. Z lateksu wyrabia się zarówno blaty, jak i kształtki. Stosowana jest zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

siatka typu flex
siatka typu flex

Najczęściej produkowany rodzaj podłoża elastycznego do układów tapicerskich.

siatka ze sprężyn falistych
siatka ze sprężyn falistych

Siatka występuje najczęściej w siedziskach i oparciach samochodowych oraz foteli. Jej zaletami są: bardzo prosta budowa, duża trwałość oraz stosunkowo łatwe mocowanie i wymiana sprężyn.

siatka ze sprężyn spiralnych spłaszczonych
siatka ze sprężyn spiralnych spłaszczonych

Siatka złożona z jednego rodzaju sprężyn, połączonych haczykami z drutu i mocowanych do ram metalowych zaczepami; obecnie nieczęsto spotykana na rynku.

sklejka
sklejka

Tworzywo drzewne sklejone z trzech, pięciu, siedmiu i większej liczby fornirów, w których włókna przylegających do siebie warstw przebiegają pod kątem prostym. W zależności od drewna użytego na forniry zewnętrzne, rozróżnia się sklejkę iglastą i liściastą.

tektura
tektura

Wyrób papierniczy, wytwarzany z masy makulaturowej. Tekturę twardą produkuje się w arkuszach o podstawowym formacie 700 x 1000 mm. Używana jest przy produkcji niektórych rodzajów krzeseł i foteli tapicerowanych.

Materiały wyściełające

filc
filc

Materiał wytwarzany zazwyczaj z wełny lub sierści zwierząt hodowlanych, niekiedy również włókien sztucznych. Filc w tapicerstwie ma szerokie zastosowanie – ochronne, wygłuszające, uzupełniające, dekoracyjne.

filc tapicerski; włóknina tapicerska, podkładowa
filc tapicerski; włóknina tapicerska, podkładowa

Materiał wykonany z szarpanki syntetycznej. Stanowi odpad produkcyjny tkanin i materiałów syntetycznych. Jest gruby i sztywny, bardzo wytrzymały, przy tym odporny na rozciąganie i ścieranie, doskonale wygłusza pracę sprężyn.

formatka szczecinowo‑lateksowa wyściełająca
formatka szczecinowo‑lateksowa wyściełająca

Włóknina sklejana – specjalna, tapicerska. To połączenie szczeciny, włókien sizalowych (lub innych im podobnych) z mleczkiem kauczukowym. Używana do dolnych warstw wyściełających i wypełnień lub usztywnień różnych części mebli tapicerowanych. Stosowana zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

mata tapicerska
mata tapicerska

Półfabrykat otrzymywany przez połączenie rzadkiej tkaniny workowej (lnianej, konopnej lub jutowej) z warstwą wyściółki tapicerskiej, najczęściej z trawy zamorskiej czy końskiego włosia.

mata kokosowa
mata kokosowa

Materiał wykonany z włókna nasączanego mleczkiem lateksowym, a następnie wkładany do prasy. Mata kokosowa jest ekologiczną, doskonałą warstwą nośną, izolatorem; neutralna i odporna na czynniki środowiskowe i mechaniczne.

owata; watolina poliestrowa, puszysta
owata; watolina poliestrowa, puszysta

Tkanina syntetyczna, która wyglądem może przypominać watę cukrową. Umieszcza się ją w warstwie wyściełającej zespołu tapicerskiego, między surówką a materiałem obiciowym lub między pianką tapicerską a materiałem obiciowym.

pianka tapicerska wyściełająca
pianka tapicerska wyściełająca

Tworzywo spienione o konstrukcji makroskopowej porowatej, z którego powstają bloki piany. Im wyższa wartość liczbowa, tym pianka jest gęstsza, a zarazem twardsza. Zastosowanie znajduje zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej układu tapicerskiego.

płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa
płyta z gumy piankowej; pianka lateksowa

Materiał o fakturze elastycznej gumy spienionej; wytwarzany z kauczuku naturalnego lub syntetycznego i innych dodatków. Jego wnętrze jest porowate, powierzchnie zewnętrzne gładkie. Z lateksu wyrabia się zarówno blaty, jak i kształtki. Pianka lateksowa jest stosowana zarówno w warstwie sprężynującej, jak i wyściełającej.

płyta ze spienionych poliuretanów
płyta ze spienionych poliuretanów

Patrz: pianka tapicerska

płyta ze spienionych tworzyw polichlorowinylowych
płyta ze spienionych tworzyw polichlorowinylowych

Rodzaj pianki tapicerskiej. Płyta ta wykazuje cechy podobne do pianek poliuretanowych. Produkuje się ją z otwartymi i zamkniętymi porami na powierzchni. Nie wydziela zapachu i jest odporna na mikroorganizmy.

poroso
poroso

Półfabrykat tapicerski. Mata wykonana z szarpanki włókienniczej, powszechnie stosowana w tapicerstwie samochodowym jako warstwa sprężynująco‑wyściełająca – bagażnik, nadkola, podłoga pojazdu.

regenerowana pianka poliuretanowa
regenerowana pianka poliuretanowa

Elastyczne tworzywo, otrzymywane z rozdrobnionych odpadów pianek poliuretanowych o różnych gęstościach. W tapicerstwie stosowane głównie jako materiał zastępczy na warstwy wyściełające zasadnicze w układach tapicerskich poduch kanap, tapczanów czy wersalek i sof rozkładanych.

runo bawełniane
runo bawełniane

Materiał, który – w zależności od gramatury – może stanowić warstwę wypełniającą lub izolacyjną. Daje uczucie chłodu, ma właściwości izolujące od materiałów syntetycznych, stosowanych w produkcji materaców.

runonina
runonina

Materiał produkowany z materiałów włóknistych (wełnianych, bawełnianych, lnianych, konopnych i syntetycznych), które następnie zszywane są przędzą bawełnianą, przesyconą lateksem. Runonina używana jest jako wyściółka uzupełniająca.

włóknina
włóknina

Wyrób wytwarzany z luźnej masy różnego rodzaju włókien, które są odpowiednio formowane, a następnie łączone, zamiennie igłowane, przeszywane, sklejane. Do celów tapicerskich stosuje się głównie włókniny igłowane – wojłoki.

wojłok
wojłok

Rodzaj włókniny podkładowej tapicerskiej. Wojłok wytwarzany jest z luźnej masy włókien, igłowanej, łączonej z tkaniną nośną za pomocą przeszywania. W części wyściełającej tapicerki używa się go do ochrony przed odkształceniami.

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela